Kayyum yönetimindeki Van Büyükşehir Belediyesi’nin gelir-gider hesaplarını inceleyen Sayıştay denetçileri, kurulan soygun düzenini raporlarıyla ortaya döktü. Rapora göre, en büyük geliri belediyenin taşınmazların satılmasından sağlayan kayyum yönetimi, usulsüz yapılan ihalelerle yandaş firmalara yapılan işin değerinden fazla ödeme yaptı.
Sayıştay denetçilerince kayyum tarafından yönetilen Van Büyükşehir Belediyesi’nde yapılan incelemeler neticesinde hazırlanan rapor, halka harcanması gereken belediye kaynaklarının yandaşlara nasıl pay edilerek, çarçur edildiğini gözler önüne serdi. Hazırlanan raporda, Belediye’nin 2017 yılına dair giderinin bütçe gelirinden yaklaşık 95 milyon 372 bin TL fazla olduğu, bu bütçe açığının büyük bir bölümünün ise borçlanma yoluyla finanse edildiği bilgisi yer aldı.
En büyük gelir taşınmazların satışından
Bütçe gelir tahminleri ile gelir gerçekleşmeleri arasında oransal olarak da büyük farklılıklar bulunduğu tespit edilen raporda, 2017 yılına ilişkin en büyük sermaye gelirinin ise belediyeye ait taşınmazların satışından elde edilen gelirler olduğu kaydedildi. Raporda, yine Van Büyükşehir Belediyesi tarafından bankalardan kullanılan kredilerin anapara ve faiz tutarları ilgili yapılan kredi geri ödemelerinin hatalı şekilde muhasebeleştirildiği, nakit yetersizliği nedeniyle bütçe emanetine alınan tutarların ödenmesinde de mevzuat hükümlerine uyulmadığı, kamu kurumlarına ödenmesi gereken vergi ve sigorta primi gibi giderlerin sürelerinde ödenmediği gibi yapılan iş, alınan mal ve hizmetler karşılığında hak sahiplerine muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödeme yapılması kuralına uyulmadığı belirtildi.
‘Gerçeği yansıtmıyor’
Hazırlanan raporda, belediye bütçesi ile ilgili şu tespitler yer aldı: “Bütçe emanetleri hesabının incelenmesi neticesinde bu hesapta kayıtlı bilgilerin gerçeği yansıtmadığı, gerçek borç miktarından fazla kayıt bulunduğu anlaşılmıştır. Bu hesapta kayıtlı tutarlarının bazılarının mükerrer kayıt işleminden kaynaklandığı, bazı borçların ödenmesine rağmen hala bu hesapta kayıtlı olduğu tespit edilmiştir. Bütçe emanetlerine alma ve ödeme işlemlerinde yapılan yanlışlıklar nedeniyle 2017 yılı hesap dönemi sonu itibarıyla kurum bilançosunda 21 milyon 684 bin 725 TL tutarındaki kayıt gerçeği yansıtmamaktadır.”
Mal ve hizmet aynı kişilere tek tek ihale edildi
Sayıştay raporunda yer bulan en önemli bilgilerden biri, belediyenin yaptığı mal ve hizmet alımları oldu.
“Mevzuata uyulmayarak mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölündüğü, doğrudan temin üst limitinin aşılıp aşılmadığının kontrolünde kullanılacak sistemin kurulmadığının tespit edildiği” bilgilerine yer verilen raporda, yine belediyeye yapılan alımlar konusunda aynı özelliklere sahip ihtiyaçlar olmasına rağmen, bunların aynı birim tarafından aynı tarihlerde aynı kişilerden karşılandığı belirtildi. Bu duruma dair kimi örneklere de raporda yer verildi.
Bunlardan biri, Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın yaptığı doğrudan alımlar oldu. Raporda bu alımlara dair şunlar kaydedildi: “Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın yaptığı doğrudan alımların toplamı 15 milyon 635 bin 404 TL’ye ulaşmakta olup, doğrudan alımın 10 milyon 216 bin 598TL’lik kısmı 61 satıcıdan yapılmıştır. En büyük doğrudan alımlar iş makinesi ve otomotiv yedek parçası teminidir. Farklı marka araç ve iş makinelerine yedek parça tedarik edildiği için tüm yedek parçaların tek bir tedarikçiden alımı mümkün olmamaktadır. Özellikle Makine İkmal Daire Başkanlığı’nın 5 milyon 267 bin 693TL’ye ulaşan (4 milyon 658 bin 596TL’lik kısmı yedek parçadan ibarettir) mal alım işleri, yıllık pazarlık suretiyle yapılabilecektir. Makine ve otomotiv yedek parça, bakım, onarım işleri için bir firmaya 1 milyon 303 bin 532 TL ödenmiştir.”
‘Kayyum yönetimi usulsüzlüklere yanıt veremedi’
Benzer şekilde Belediye Kültür Hizmet Şube Müdürlüğü’nün yıl içerisinde sadece önemli günler, organizasyon ve reklam harcamalarına 5 milyon 297 bin 784 TL harcadığı ve harcanan bu rakamın tümünün doğduran alımla yapıldığı belirtildi.
Sayıştay denetçilerince bu alımlar dair; “Verilen örneklerden anlaşılacağı üzere kısımlara bölünmek suretiyle doğrudan temin yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen birçok alım aynı mahiyet ve türde olup, aynı satıcılardan karşılanmıştır. Bu nedenle ihtiyaçların açık ihale yapılarak karşılanması mümkün görülmektedir. İhalelerde rekabet ve eşit muamelenin sağlanması, kaynakların verimli kullanılması ve ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ilkelerine aykırı düşen, aynı satıcılardan ayrı ayrı yapılan alımların temel ihale yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Ancak bu yapılmamıştır. Van Büyükşehir Belediyesi bu bulgularımıza açıklık getirmemiştir” denildi.
Ortaya dökülen bir diğer usulsüzlük, Van Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı sosyal yardımlar oldu. Dağıtılan yardımların kanıt raporlarının bulunmadığını tespit eden Sayıştay denetçileri, belediyeye başvuran bir kişiye “doğal afet” nedeniyle yardım yapıldığı, ancak bölgede doğal afetin olduğuna dair tek bir kanıt raporuna yer verilmediğine dikkat çekti. Bu duruma ilişkin olarak ise, “Van Büyükşehir Belediyesi’nce yapılan nakdi yardımların kurala bağlanma ve kuralların uygulanması yönlerinden önemli riskler içerdiği ve bu yönüyle sosyal yardımların amacı dışında kullanılmasına açık olduğu değerlendirilmektedir” ifadelerine yer verildi.
Maliyetlerin üzerinden ödeme yapıldı
Raporun en dikkat çeken bölümü ise, belediyenin yaptığı yol ihaleleri oldu. Denetçiler, yol yapım işlerinde kurallara uyulmadan iş artışı yapılması nedeniyle, kurum kaynaklarının ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmadığını, yine firmalara yapılan işin çok daha üzerinde paralar ödendiğini tespit etti.
Raporda, bu duruma dair yer verilen kimi örnekler şunlar:
* 2017 yılında yapılan yol yapım ihalelerinin tamamında çeşitli ebatlarda 37 iş kalemi içinde toplam 858 adet ‘menfez yapılması’ öngörülmüş ve bu menfezler için toplam 1 milyon 961 bin 216 TL tutarında yaklaşık maliyet belirlenmiştir. İhale üzerinde bırakılan istekliler tarafından ise, bu iş kalemlerine toplam 968 bin 822, TL teklif verilmiştir. Ancak bu iş kalemlerinde teklif fiyatları üzerinden 232 bin 200,0 TL, yaklaşık maliyet fiyatları üzerinden ise 400 bin 492, TL tutarında imalat gerçekleştirilmiştir. Bu durumda ön projelerde öngörülen imalatın sadece yüzde 20,42’si gerçekleştirilmiştir.
* 2017 yılında ihalesi ve geçici kabulü yapılan 6 adet yol yapım işinde ‘Ocak Taşından Konkasörle Kırılmış ve Elenmiş Malzeme İle Alttemel Yapılması (Nakliye Dahil)’ iş kalemi için 242 bin 207 metreküp yaklaşık maliyet miktarı ve 9 milyon 790 bin 523 TL yaklaşık maliyet tutarı hesaplanmıştır. Sözleşme imzalanan yükleniciler tarafından bu iş kalemine toplamda 2 milyon 700 bin 295TL teklif verilmiştir. Bu iş kaleminde yaklaşık maliyet hesabında belirlenen ihtiyaç miktarının yüzde 34,9’u olan 75 bin 887,50 metreküp imalat yapılmış olup, sözleşme fiyatlarıyla 1 milyon 052 bin 917 TL tutarında ödeme yapılmıştır.
* 2017 yılında ihalesi ve geçici kabulü yapılan 13 adet yol yapım işinde ‘Makine ile Her Cins Toprak Zeminde Reglaj’ iş kalemi için 345 kilometre imalat öngörülmüş ve toplam 307 bin 695 TL tutarında yaklaşık maliyet hesaplanmıştır. İhale üzerinde bırakılan istekliler tarafından bu iş kalemine toplam 3 milyon 513 bin 050TL tutarında teklif verilmiştir. Bu iş kaleminde iş artışları nedeniyle yüzde 10,5 oranında keşif artışı gerçekleşmiş ve 381 km imalat yapılarak sözleşme fiyatları üzerinden 3 milyon 799 bin 403 TL tutarında ödemede bulunulmuştur. Bu iş kaleminin yaklaşık maliyet fiyatlarıyla yapılan imalat tutarı ise 334 bin 004 TL’dir. Bu iş kaleminde yaklaşık maliyet hesaplarında öngörülen miktarın yüzde 110,5’i oranında imalat yapılmış ancak yaklaşık maliyet tutarının 11,4 katı tutarında ödeme yapılmıştır.”
Denetçiler: Haksız kazanç elde edildi
Sayıştay denetçileri, tespit ettikleri bu usulsüzlüklerle ilgili raporda şu görüşlerine yer verdi:
“Yukarıda verilen örneklerden anlaşılacağı üzere yükleniciler tarafından yaklaşık maliyetin altında fiyat teklifi verilen iş kalemlerinde, imalat miktarları yaklaşık maliyet hesaplarında belirlenen miktarların çok altında gerçekleşirken, yükleniciler tarafından yaklaşık maliyet fiyatının üzerinde fiyat teklifi verilen iş kalemlerinde yaklaşık maliyet hesabında öngörülen miktarından çok daha fazla imalatlar yapılmıştır. Yol yapım işleri ihalelerinde ön proje üzerinden ihaleye çıkılması nedeniyle ihtiyaç duyulan imalat miktarları doğru tespit edilmemiştir. Ancak yaklaşık maliyet hesaplarında doğru bir şekilde öngörülmeyen iş kalemlerinin imalat miktarları yükleniciler tarafından daha iyi öngörülerek birim fiyat tekliflerine yansıtılmış ve fırsata çevrilmiştir. İş kalemlerinin miktarlarının sözleşmelerde belirtilen miktarlardan farklı gerçekleşmesi nedeniyle yüklenicilere yapmış oldukları işin gerçek değerinden daha fazla ödemeler yapılmıştır. İdare tarafından iş programlarına uygunluğun sağlanmaması nedeniyle yükleniciler, iş kalemlerinin imalat miktarlarında değişiklikler yaparak idare kaynakları aracılığıyla yüksek tutarlarda kazanç elde etmişlerdir.”
Kurum kaynakları ‘ekonomik ve verimli’ kullanılmamış
Raporda, yine 2017 yılında geçici kabulü yapılan 23 yol çalışması ihalesi ile ilgili ön projeler üzerinden ihaleye çıkılması nedeniyle ihtiyaç duyulan iş kalemlerinin miktarının gereken netlikte belirlenemediği, bu nedenle iş kalemlerinin yaklaşık maliyet hesaplarındaki miktarı ile uygulamada gerçekleşen miktarlarının farklılık gösterdiği, yükleniciler tarafından bu durumun birim fiyat teklif cetvelleri aracılığıyla daha fazla kazanç elde etmek için kullanıldığının da altı çizildi.
Bu duruma dair ise, “Yüklenicilerin düşük fiyat teklifi verdiği iş kalemlerinde iş azalışına, yüksek fiyat teklifi verdiği iş kalemlerinde iş artışına gidildiği, iş programlarında belirlenen imalat miktarlarına uyulmadığı ve iş artışlarının mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilmemesi nedeniyle kurum kaynaklarının ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılmadığı belirtilmiştir. 2017 yılında Yol Yapım Daire Başkanlığı tarafından KDV hariç 163 milyon 291 bin 913TL tutarında 23 adet yol yapım işi gerçekleştirilmiştir. Ancak bu işlerin hiçbiri yapılacak olan yatırımlar hesabında izlenmemiştir” denildi.
HABER MERKEZİ
