Yapımı devam eden Silvan Barajı ile sular altında kalacak olan Geliyê Godernê Vadisi’nde tahribat günden güne artıyor. Vadinin eski halinden eser kalmazken patlatılan dinamitler tarihi Taşköprü ve evlerde yıkım yarattı
Amed’in Farqîn (Silvan) ilçesinde yapılması planlanan barajın faaliyete geçmesi ile Geliyê Godernê Vadisi ve Licê, Pasûr (Kulp), Farqîn ve Hezro (Hazro) ilçelerinde bulunan 50’ye yakın köy sular altında kalırken insanlar göç etmek zorunda kalacak. Diğer yandan baraj henüz faaliyete geçmeden hem bölgedeki canlılara hem de tarihi yapılara zarar veriyor. Baraj nedeniyle su altında kalacak vadi için Hezro ve Pasûr arasında bir köprü yapımı geçtiğimiz yılın kış aylarında bölgedeki ağaçların kesilmesi ile başladı. Askeri operasyonlar için bölgede binlerce ağaç kesilirken, korucular tarafından kesilen ağaçlar kamyonlara yüklenerek satışa sunuldu. Kesilen ağaçların yerine yapılacak köprünün yolu için hazırlığa başlayan kamyon ve kepçeler, dümdüz edilen alanda kalan ağaçları da tek tek kesiyor.
Taş köprü zarar gördü
Ağaç kesiminin yanı sıra bölgede 2023 yaz ayından bu yana yoğun bir şekilde dinamit patlatılıyor. Vadide patlatılan dinamitler nedeniyle vadi sivil girişine kapatıldı. Son olarak geçtiğimiz günlerde yapılacak köprü için vadinin her iki yönüne dinamit yerleştirildi. Büyük kayaların üzerinde kurulan dinamitlerin patlama anı ile yoğun bir ses ve yıkım yaşanırken yaşanan yıkımın etkisi ile tarihi Taşköprü zarar gördü. Hiçbir önlem alınmadığı için köprünün Pasûr tarafında yer alan kısmındaki taşları düştü. Bunun üzerine köprünün üzerinden geçen ve iki ilçeyi birbirine bağlayan yol trafiğe kapatıldı. Yeni köprü için kepçeler çalışmaya başlarken köprünün karşılıklı noktalarda bulunan karakollara göre planlandığı belirtiliyor.
Evler çatladı
Taşköprü köyü sakinleri yaşanan dinamit patlatmalarının evlerine çok yakın yapıldığını, bu yüzden evlerinde derin çatlaklar oluştuğunu anlattı. Vadinin her anlamda ciddi zarar gördüğünü belirten köylüler, ağaçlarla kaplı bir alanın sırf yol için tıraşlandığına dikkat çekti. Yurttaşlar, dinamitlerin evlerine yakın bir noktada yapıldığını ve her patlamada korkudan evlerinden çıkmak zorunda kaldıklarını da ekledi. Şantiye işçilerinin evlerinde yaşanan hasarı görmesine ve belgelemesine rağmen patlamaların durmadığına dikkat çeken köy sakinlerinden Gülistan Aydın, patlamalar nedeniyle evinin çatısının akmaya başladığını belirtti.
Borçlanarak yaptığı evinin her patlama ile zarar gördüğünü aktaran Aydın, “Eskiden evimde tek bir çatlak yoktu. Şimdi her odasında her balkonunda çatlaklar var. Eskiden ne su damlardı ne de bir şey olurdu ama şimdi her yerden su akıyor. Her dinamit patladığında biz ne olduğunu dahi anlamıyoruz. Hem çocuklarımız hem de biz korkuyoruz. Bu duruma artık bir dur desinler. Burada ne ağaç bıraktılar ne de doğa, bizlerin de gitmesini istiyorlar. Bu mağduriyeti kabul etmiyoruz. İşçiler geldi, çatlakların fotoğrafını çekip gittiler ama zararı görmelerine rağmen bu patlamalar devam etti. Komşumla beraber gidip onlarla konuşup onlara durun dedik ama yine bir sonuç alamadık” dedi.
Çatlaklardan dışarısı görünüyor
Yapılacak köprü için köyde yaşayan yurttaşlara iş teklifinde bulunulduğunu söyleyen Neriman Çaçan, “Sigorta ve asgari ücret” var diyerek insanları çalıştırmak istedikleri bilgisini verdi. Çaçan, “Benim evimde 20 kolon var, biz sırf evimiz sağlam olsun diye bu eve 20 kolon yaptık. Şimdi gelin, bakın her duvarında parmak kadar çatlak var. Bazı duvarlarında dışarıyı görebiliyoruz. Bu durumu muhataplarına söylediğimizde, ‘Patlamalar bittiğinde gelip evinizdeki çatlaklara bakar, bir alçı vururuz’ yanıtını aldık. Hangi hakla bize bunları yaşatıyorlar? Biz bu durumu kabul etmiyoruz” şeklinde konuştu.
Binlerce ağaç kesildi
Yaşanan duruma dair Kaymakamlığa kadar gittiklerini anlatan Çaçan şunları dile getirdi: “Burada doğaya verilmeyen zarar kalmadı zaten. Yapacakları her şeyi yaptılar, bizden ve evlerimizden ne istiyorlar? Her yerde deprem olurken bunu bize yaşatmalarını kabul etmiyoruz. Gelip evlerimizi onarsınlar. Her patlamada aşağı iniyoruz, askerler de gelip bizim bahçemizde bekliyor. Çocuklarım her patlamada çok korkuyor. Şimdi de yol yapıyorlar, eskiden burada ağaçtan vadiyi göremezdin. Şimdi ise bir yol için binlerce ağacı kestiler. Ne ağaca ne insana ne de başka bir şeye acıyorlar.”
Medine Mamedoğlu / Amed-NuJINHA
