Ortadoğu uzmanı Hamide Rencüzoğulları, ‘Masa başında büyük devletler hiçbir halka barış getirmeyecek. Halkların kendi kaderlerini tayin hakkı sadece yürütecekleri ilerici mücadele ile olacaktır’ dedi
Emperyal güçler tarafından Ortadoğu’nun şekillendirilmesi için planlanan Büyük Ortadoğu Projesi’nden (BOP) hala sonuç alınamazken, proje bölgede sürdürülen savaşlarda kendini göstermeye devam ediyor.
Ortadoğu uzmanı Hamide Rencüzoğulları, BOP’a ve mevcut savaşlara dair JinNews’ten Rozerin Gültekin’in sorularını yanıtladı.
“Vatansızlaştırılan Filistinliler ve vatansız Kürtler birbirine yakın mesele. Bu iki halkın kazanımı önemli model oluşturacak ve devrimci hareketlerin önünü açar” diyen Rencüzoğulları’nın söyleşisinden öne çıkanlar şöyle:
- Büyük Ortadoğu Projesi nedir? Bu proje halklar için ne sunmakta?
Büyük Ortadoğu Projesi uzun zamandır Amerika’nın üzerinde çalıştığı bir proje. Ortadoğu ve Kuzey Afrika’yı kapsayan bu bölgenin haritasını tekrardan şekillendirmeyi hedefleyen bir proje. Arap devletleri ABD ve Batı adına yürütücüleri. Bu vekil savaşçıların finansmanı aslında Ortadoğu ülkeleri. Projenin 2 temel hedefi var; birisi ekonomik, birisi siyasi. Ekonomik hedef ABD’nin ve batının Rusya’ya olan bağımlılığını ortadan kaldırmak ve Katar doğalgazının Doğu Akdeniz ya da Türkiye üzerinden Doğu Avrupa’ya taşınmasıdır. Siyasi hedef ise başta Suriye ve İran olmak üzere direniş eksenini ortadan kaldırmak ve buradaki rejimleri yeniden yapılandırmak. Radikal İslamcı rejimler inşa edilmesi hedefleniyor. Çünkü anti-Şii, anti-laik bir hareket nasıl başlatılabilir, ancak cihat temelli bir savaş olur. İslam’ın İslam’a karşı bir cihadı fitillendi. BOP’un eşbaşkanlığı neden Türkiye’ye verildi, çünkü Ortadoğu’ya açılan büyük kapı. Ondan dolayı geniş bir rol verildi. Türkiye’ye eski Osmanlı tarzı bir bölge hakimiyetine kavuşabileceği vaat edildi. İsrail’in güvenliği için bölgeyi yeniden şekillendirmeyi hedefleyen proje şu anda Gazze üzerinden devam ediyor.
- Hegemon güçlerin halkların kendi yönetimlerini oluşturduğu topraklara saldırmasının amacı nedir? Örneğin demokratik modernitenin inşa edildiği Kuzey ve Doğu Suriye’ye karşı 10 yılı aşkın süredir gerçekleşen saldırıların amacı nedir?
Buradaki egemen güçleri iki kategoride toplayabiliriz. BOP’un yürütücüsü Türkiye bir tarafta diğer tarafta da İran, Irak ve Suriye. Bu üç ülkede Kürtlerin böyle talepleri var. Savaşanların ortaklaştığı nokta “Toprak bütünlüğünü bozmayız bozdurmayız” üzerinden. Burada bir özerkliği yerel dinamiklerin tartışması gerekirken o ülke adına başkaları bunu söyleyebiliyor. Suriye’nin açıktan bir çatışması olduğunu söyleyemeyiz. Suriye 40’tan fazla cephede cihatçılarla çatışıyordu Soçi sürecine kadar. Suriye şimdi kendini yeniden inşa ederken diğer tarafta tüm cihatçıların toplaştığı Kuzey Suriye ve İdlib’de mücadelesini sürdürüyor. Rojava yönetimi ile Suriye yönetiminin açıktan bir çatışması var diyemeyiz. O bölgede ABD var. ABD “IŞİD’e karşı Kürtlerle birlikte savaşı sürdürüyoruz” derken Kürtlerin kazanımları üzerinden oraya konumlandı. “Kürtler IŞİD’e karşı bizim en iyi müttefikimiz” derken, ne koruyor ne de önünü açıyor. O yüzden Türkiye’nin saldırıları devam ediyor. Fırat’ın batısında Rusya, doğusunda ABD var. Ne Rusya’nın ne de ABD’nin buna dur dediğini görüyoruz. Neden böyle saldırılar var? Daha ilerici unsurların hegemonik güç olmasına izin vermiyorlar. Çünkü bütün Ortadoğu’da halkların üzerinde baskı oluşturan dini rejimler kurmaya çalışıyorlar. Bunun için ileri, seküler ve halk hareketlerinin bir yere varmasını istemiyorlar ama el altında tutuyorlar. Bölge ülkeleri Filistin direnişi için bizden değildir demiyor ama yanında da durmuyor. YPG’yi açıktan desteklemiyorlar müttefikleri Türkiye’den dolayı ama karşısında da değiller.
Nerede halklara model oluşturacak ilerici bir kazanım varsa o kuşatılıyor. Çünkü küresel güçler bölgeyi gericileştirmek istiyor. Halklara demokratik yaşamı vadeden bir örnek oluşuma izin vermek istemiyorlar. Bu engellemeler devrimci hareketlerin birliktelik sağlanmasıyla ancak geri püskürtülebilir. Örneğin Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’ne küresel güçlerin dokunduğunu söyleyemeyiz, işbirliği halindeler. Mesele Kürtlerin bir kazanımı değil mesele Kürt yönetiminin ne kadar ilerici olduğu. İleri, demokratik, özgür bir oluşum Ortadoğu’ya örnek oluşturacak, kapitalist güçlerin alanını daraltacak bundan dolayı kimse izin vermiyor.
- Bir diğer önemli konu ise İsrail-Filistin savaşında yaşanan savaş suçları… Tüm dünya bu suçları görürken Rojava’da yaşanan büyük savaş suçlarına karşı neden bir adım atılmıyor?
Hamas kuruluşundan beri İsrail düşmanı olmadı ama ne var ki Filistin direnişinin içinden ayrılamadı. İslami cihat BOP’un yanında yer almadı ama Hamas, Suriye savaşında Suriye’ye ihanet etti ve Katar’la birlikte cihatçıları desteklemeye başladı. Hamas yüzünden Filistin direnişi daraltıldı. Suriye’deki mülteci Filistinlilerin yaşadığı katliamların büyük bir kısmında Hamas’ın parmağı var. Hamas artık eski Hamas değil, pozisyonu itibari ile direnişin yanında. Gazze Hamas yönetiminde ama hepsinin yöneticisi değildir. Örneğin 85 milyon AKP’nin yönetiminde ama AKP’li değil. Hamas 14 tane direniş örgütünden bir tanesi, yani sadece Hamas’ın savaşı değil. İsrail Hamas’a karşı savaş yürüttüğünü söylüyor. İslamcılar da “Hamas, İsrail’e saldırdı bu Hamas’ın gücüdür” diyor. Onlara sahte bir zafer gerekiyordu. Yoksa İslamcıların İsrail’le bir sorunu yok, Suriye’de beraberlerdi.
- Yapılan analizlerde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, hem Azerbaycan ve Karabağ arasında savaş yaşanmasına hem de Hamas’ın İsrail’e ilk saldırıyı gerçekleştiren güç olmasında etkin rolü olduğu ifade ediliyor. Tayyip Erdoğan’ın/Türkiye’nin savaşlardan, çatışma halinden çıkarı nedir?
Türkiye hem içine girdiği bataklıktan çıkamadığı için hem de kontrolü kaybetmek istemediği için hem Rusya’nın hem de NATO müttefiki olduğu ABD’nin yanında. Her savaş, savaş sanayisini ihya eder. İHA ve SİHA ticaretinde Türkiye ön sıralarda. Bu açıdan Türkiye’nin, bu ihracatı büyüten savaşlarda rolü olacaktır. Türkiye HAMAS’ı destekliyor, diğer direniş örgütleri umurunda değil. İsviçre’nin NATO üyeliğine ses çıkarmaması karşılığında Türkiye’ye istediği kadar İsrail’e bağırma izni verildi.
- Ortadoğu’nun en büyük sorunlarından biri olan Kurdistan ve Filistin sorunlarının çözülmesinin Ortadoğu barışının sağlanmasındaki etkisi nedir?
Vatansızlaştırılan Filistinliler ve vatansız Kürtler birbirine yakın mesele. Bu iki halkın kazanımı önemli model oluşturacak ve devrimci hareketlerin önünü açar. Seküler toplumların gericileştirilmesi hamlesi ilerici örneklerin olmamasından kaynaklanıyor. Masa başında büyük devletler hiçbir halka barış getirmeyecek. Halkların kendi kaderlerini tayin hakkı sadece yürütecekleri ilerici mücadele ile olacaktır. Gerici rejimlerin faşizan politikaları altında ezilen bütün Ortadoğu halklarının geleceği için yerel dinamiklerin kendini göstermesi ile adım atılabilir. Küresel düzeyde bütün dünya halklarının özellikle bu bölge için barışı istemesi gerekiyor. Savaşlar küreselleşiyor, küreselleşen savaşların olduğu bir yerde halkların kazanımı olmaz.
AMED
