Milyonların açlık sınırının altında yaşadığı Türkiye’de yeni bütçe ağır vergilerle gelirken, Erdoğan kendi maaşını enflasyona ezdirmedi ve 183 bine çıkardı. Saray ve Diyanet bütçeleri dudak uçuklatıyor
Son süreçte bir tür savaş hükümetine dönüşerek ülke kaynaklarını savaşa ve betona harcayan AKP iktidarı, 2024 bütçesini yine ağır vergilerle donatırken, ‘Reis’in maaşı ve Saray harcamaları konusunda enflasyona taviz vermedi. Temmuz ayındaki ek bütçede 140.bin TL’ye yükseltilen Erdoğan’ın maaşı 2024 yılında 183 bin TL olacak. Milyonlarca maaşlı çalışan enflasyon oranında bile zam alamazken, Erdoğan’ın maaşı 2023’teki başlangıç maaşından yüzde 81,6 daha yüksek, yani enflasyon oranının üzerinde.
Böylece Erdoğan’ın yeni maaşı dört kişilik bir ailenin açlık sınırının 13.7 kat üzerine çıktı. Erdoğan’ın maaşı, 2023 başlangıç ödeneğine göre yüzde 81,63 oranında artarak enflasyonun da üzerinde zamlanırken, maaşın 2025’te 225 bin TL, 2026’da ise 254 bin liraya çıkacağı tahmin edildi.
Saray para yutuyor
Öte yandan, 2023’te 6,6 milyar TL olan Cumhurbaşkanlığı Bütçesi, 2024’te 12 milyar 283 milyon 843 bin TL’ye çıkarıldı. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan bütçe teklifinde Cumhurbaşkanlığı personel giderleri 2023 yılına göre yüzde 136 artırıldı. 2023’de 940,3 milyon lira olan başlangıç ödeneği 2024 için 2 milyar 225 milyon liraya çıkarıldı. Saray’ın mal ve hizmet alım harcamaları için 2024 bütçesinden 6 milyar 931 milyon lira ayrıldı. 2023 bütçesinde bu tutar 3 milyar 822 milyon liraydı. Gelecek yıl mal ve hizmet alım harcamalarında yüzde 81,33 oranında artış yapıldı. Cumhurbaşkanlığı’na gelecek yıl 10 binek otomobil, 5 minibüs, 5 panel daha alınacak. TBMM’ye 20 binek otomobil, Diyanet’e 4 binek otomobil alınacak.
Diyanet imparatorluğu
Bu arada, Diyanet İşleri Başkanlığı da bütçesiyle 6 bakanlığı geride bıraktı. Bu yıl 36.1 milyar lira olan Diyanet bütçesi gelecek yıl 91.8 milyar TL’ye çıkarıldı. Diyanet’in bütçesi, 76.2 milyar TL olan İçişleri Bakanlığı’nın bütçesinin bile üzerinde. Diyanet’in bütçesi ile geride bıraktığı bakanlıklar şöyle: İçişleri, Dışişleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Kültür ve Turizm, Sanayi ve Teknoloji, Ticaret. Bu arada Diyanet’in 2025 bütçesi 113.9 milyar TL, 2026 bütçesi de 131.1 milyar TL olarak hedeflendi. Din hizmetleri ve yaygın din eğitimi için gelecek yıl 79.7 milyar TL bütçe verildi. 2025’te 98.9 milyar TL, 2026’da da 113.9 milyar TL bütçe öngörüldü. Ortaöğretim için gelecek yıl 335.9 milyar TL, temel eğitim için de 584.4 milyar TL bütçe ayrıldı.
‘Günah’tan bütçe yaratmak
Gelecek yıl vergilerden 8.3 trilyon TL gelir bekleniyor. ÖTV’den beklenen gelir 1.4 trilyon TL. Petrol ve doğalgazdan 455.1 milyar TL, motorlu taşıt araçlarından 498.2 milyar TL, alkollü içkilerden 107.5 milyar TL, tütün mamullerinden 251.5 milyar TL, kolalı gazozlardan 11.3 milyar TL, dayanıklı tüketim ve diğer mallardan 85.8 milyar TL ÖTV geliri hedefleniyor. Motorlu taşıtlar vergisinden 68.9 milyar TL, özel iletişim vergisinden 37.5 milyar TL, dijital hizmet vergisinden 15.5 milyar TL, konaklama vergisinden 12.9 milyar TL gelir öngörülüyor.
Para cezalarından ise 118.9 milyar TL gelir bekleniyor. Trafik para cezalarından idari para cezaları kapsamında 92.9 milyon TL, pay ayrılan idari para cezaları kapsamında da 23.6 milyar TL gelir hedefleniyor. Vergi cezalarından 49.7 milyar TL, yargı para cezalarından 2.2 milyar TL bekleniyor. Buna karşın, gelecek yıl istisna ve muafiyetler kapsamında 2.2 trilyon TL vergi gelirinden vazgeçilecek.
Yine de delik kapanmıyor
Ocak-Eylül döneminde geçtiğimiz yıl 45,5 milyar TL olan merkezi yönetim bütçe açığı bu sene 512,6 milyar liraya ulaştı. Faiz giderleri de yüzde 127 artarak 470,9 milyar lira gerçekleşti. Eskiyen ‘yeni ekonomik model’den ‘rasyonel bir zemine dönme’ çabasındaki Türk ekonomisinde bütçe açığı rekor seviyelere ulaştı. Ocak-Eylül döneminde bütçe açığı 2022 yılının aynı dönemine göre 10 kattan fazla artış gösterdi. Geçtiğimiz yıl bu dönemde 45,5 milyar TL olan merkezi yönetim bütçe açığı 512,6 milyar liraya tırmandı. Bu dönemdeki artış oranı yüzde bin 27 oldu. Ocak-Eylül döneminde faiz gideri ise önceki yıla göre yüzde 127 artarak 470,9 milyar lira oldu.
Faiz giderindeki artış bütçe açığında etkili
Bakanlığın verilerine göre bütçe açığının önemli sebeplerinden birisi faiz giderlerindeki artış. Ocak-Eylül 2022’de 207,7 milyar lira olan faiz gideri 2023’ün aynı döneminde 470,9 milyar liraya ulaştı. Hükümet 2021 sonunda Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasını devreye sokmuştu. Bütçede “Mevduat ve Katılma Hesaplarının Kur Artışlarına Karşı Korunmasına İlişkin Giderler” başlığıyla bulunan KKM gideri 2023 yılında eylül sonuna kadar 59,4 milyar lira oldu.
HABER MERKEZİ
