Türkiye’de geçen yıl pestisit kullanımı 55 bin tonu aşarken AB’de Türkiye kaynaklı pestisit bildirimlerinin sayısı 430’a ulaştı. Tarım zehirleri yüzünden geri çevrilen ürünlerin ne yapıldığı ise tartışmalı
Avrupa Birliği (AB) mevzuatına göre yasaklanan pestisit türlerinin Türkiye’de kullanımı halen yaygın. DW Türkçe’den Pelin Ünker’in haerine göre, bu durum genellikle AB’ye ihraç edilen ürünlerde yapılan tespitlerde ortaya çıkıyor. AB Komisyonu, gıda ve yemlerde yapılan kontroller sırasında tespit edilen gıda güvenliği risklerini, Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) portalı üzerinden herkesin erişimine açık olacak şekilde bildiriyor. Komisyona bağlı Alarm ve Dayanışma Ağı (ACN) ise RASFF portalındaki bildirimlerin de dahil olduğu senelik raporlar yayınlanıyor.
2022 yılına ait rapora göre pestisit başta olmak üzere tarım zehiri kalıntılarının bulunmasıyla ilgili olarak en çok bildirim yapılan menşe ülke Türkiye. Buna göre Türkiye kaynaklı ürünler için toplamda 557 bildirim yapıldı. Türkiye’yi 299 bildirimle Hindistan izledi. Türkiye, 2021’de de 405’i pestisit olmak üzere toplamda 613 bildirimle listede ilk sırada yer almıştı.
En çok Türkiye’de var
Geçen yıl ise Türkiye menşeili 430 parti ürün pestisit kalıntısı nedeniyle RASSF’ye bildirildi. 2022’de pestisit bildirimi yapılan meyve ve sebzeler arasında biber ve narenciyenin yanı sıra üzüm, asma yaprağı, patlıcan, kabak, domates, karpuz ve armut bulunuyor.
Gıdalardaki pestisit kalıntılarına ilişkin olarak en çok bildirim yapılan ürün kategorisi 594 bildirimle meyve ve sebze olurken tespit edilen en yaygın pestisitler ise klorpirifos (251), etilen oksit ve 2-kloroetanol (186) ile klorpirifos metil (142).
Klorpirifos, Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi tarafından 2016’da yasaklanmış, aynı karar Türkiye’de de eş zamanlı olarak alınmıştı. Buna rağmen ihraç edilen ürünlerde bu maddelerin bulunması yasaklı olan pestisitlerin de hâlâ sofralarımıza girebildiğini gösteriyor.
Yıllık 55 bin tonu aştı
Resmi verilere göre Türkiye’de 2013’te 39 bin 440 ton olan pestisit kullanımı 2015’ten sonra keskin bir artış göstererek 2020 ve 2021 yıllarında 53 bin, geçen yıl ise 55 bin ton seviyelerine ulaştı. 1980’lerde ise bu rakam 7-8 bin ton civarındaydı. Tarım ve Orman Bakanlığı’na göre 2022 yılında pestisitin en fazla kullanıldığı il 4 bin 272 tonla Antalya oldu. Bu ili 4 bin 213 tonla Manisa, 3 bin 985 tonla Mersin, 3 bin 276 tonla Adana ve 2 bin 280 tonla Malatya izledi. Bir herbisit olan glifosat Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı’na göre ‘Grup 2A kanserojen’ ancak Türkiye kullanımı halen devam ediyor. Pestisitler atıldığı ortamda kalmıyor. Atmosfere karışıyor. Toprak su içerisinde akışkan olduğu için başka ortamlara geçiş yapıyor, gıdalarda kalıntı bırakıyor.
AB reddedince ne oluyor?
Söz konusu ürünlerin AB ülkeleri ve Rusya gibi merkezlerden geri çevrilmesi halinde elde kalanların ne yapıldığı ise meçhul. Bu ürünlerin yok edildiğine dair bir veri bulunmuyor ve büyük olasılıkla zaarlı kimyasallar nedeniyle geri çevrilen ürünler, iç pazara pomalanıyor. Bunun yurttaşların sağlığı üzerinde yarattığı büyük zarar ise Türkiye’de tartışılmayan konular arasında başta geliyor.
HABER MERKEZİ
