AYM, Wan’da 2018 yılında gözaltına alınan Şahin ailesi fertlerine yönelik polis işkencesine dair ihlal kararı vererek, yeni bir soruşturma açılmasını istedi
Anayasa Mahkemesi (AYM), Wan’ın Rêya Armûşê (İpekyolu) ilçesine bağlı Yalımerez Mahallesi’nde 14 Temmuz 2018’de yapılan ev baskınında gözaltına alınan Şahin ailesi fertlerine yönelik 4 gün süren işkenceye dair “hak ihlali” kararı verdi. Söz konusu tarihte yapılan ev baskınında Ayfer, Abdulbaki, Ayhan, Abdullah ve F. Şahin ile Şehriban Mamuk ve Dilan Görür gözaltına alınmış ve işkenceye maruz kalmıştı.
Bütün mahkemeler işkenceyi ret etti
Baskın sırasında ve sonrasında işkenceye maruz kalan kişiler, yaşadıklarına dair suç duyurusunda bulundu. Savcı, başvuruya dair “takipsizlik” kararı verdi. Van Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılan başvuruda sonuç alınmaması üzerine Erzurum Bölge Mahkemesi’ne başvuru yapıldı. Bu başvurunun da reddedilmesi sonrası Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuru yapıldı.
Adil yargılama yapılmadı
“Kötü muamele yasağının ihlal edildiğine” ilişkin yapılan başvuruyu karara bağlayan AYM, Van Cumhuriyet Başsavcılığı’nın emniyet birimlerinden başvurucunun gözaltına alınma anına ve emniyet biriminde tutulduğu anlara ilişkin kamera kayıtlarını talep ettiğini ancak ilgili makamlarca olay anında kayıt tutulmadığı, emniyet birimindeki kayıtların da silindiği bilgilerine yer verdi. Yine işkence olayında yer alan 66 polis hakkında soruşturma başlatılması için yapılan başvuruya valiliğin soruşturma izni vermediğine dikkat çeken AYM, bunun üzerine Erzurum Bölge İstinaf Mahkemesi’ne yapılan başvurunun da ret edildiğini, bu nedenle adil yargılamanın yapılmadığına hükmetti.
İşkence iddiası varsa araştırılmalı
Valiliğin Şahin ailesine yönelik işkenceye dair 66 polis hakkında soruşturma izni vermemesinin hatırlatıldığı kararda, “…Gözaltına alınan kişilerin vücutlarında bir yaralanma tespit edilmişse ve kötü muamele iddiaları da varsa yaralanmanın nasıl oluştuğu konusunda makul bir açıklama getirme yükümlülüğü idari ve yargısal kurumlarıyla devlete aittir. Başvuru dosyasında mevcut veriler başvurucunun fiziksel bir müdahaleye maruz kaldığı hususunda güçlü ve ikna edici unsurlardır. Bu bağlamda kamu makamlarınca yürütülecek soruşturma ile söz konusu unsurların/karinenin aksi ortaya konulmadığı sürece başvurucunun ne şekilde yaralandığının tereddüde yer vermeyecek şekilde açıklanması gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.
Kararda ayrıca, polisin orantısız güç kullandığına ilişkin yapılan şikayetin savcılık tarafından soruşturma izni prosedürü işletilerek ceza soruşturması yapmadığına dikkat çekildi.
İşkencenin aydınlatılması gerekiyor
AYM’nin “Kötü muamele yasağının” ihlal edildiğine ilişkin kararını Mezopotamya Ajansı’na (MA) değerlendiren Avukat Erhan Çiftçiler, “Soruşturma izni prosedürünün işletilmesinin soruşturulan olayın aydınlatılması ve gerektiğinde sorumluların cezalandırılmasının sağlanmasını engellediği kanaatine ulaşılmıştır. Soruşturmanın yeniden açılması ve işkence olayının aydınlatılması gerekiyor” dedi.
Ne olmuştu?
14 Temmuz 2018 tarihinde Yalımerez Mahallesi Eres Sokak’ta bir eve operasyon düzenlenmiş, çıkan çatışmada 2 kişi hayatını kaybetmişti. Yaralanan 3 polisten biri de kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Çatışmanın ardından gözaltına alınan aynı aileden 2’si çocuk 8 kişi gözaltı ve sonrasında götürüldükleri cezaevinde yoğun işkencelere maruz kalmıştı. Wan Barosu ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), aile bireyleriyle görüşerek işkenceyi raporlaştırılmış ve kamuoyuna duyurmuştu.
Şahin ailesinin avukatları, “Görevi kötüye kullanmak” nedeniyle 66 polis hakkında suç duyurusunda bulunmuştu. Suç duyurusunu kabul eden Cumhuriyet Başsavcılığı, Van Valiliği’ne yazı göndererek, 66 polis hakkında soruşturma izni istemiş, Valilik ise bu talebi reddetmişti. Valilik, uygulanan işkence için “rutin kolluk kuvvetlerinin kanunların kendilerine verdiği yetkiye dayanarak kademeli, orantılı güç kullandığını” belirterek soruşturmaya izin vermemişti.
Valiliğin soruşturmaya izin vermemesi üzerine Şahin ailesi avukatları, Erzurum İstinaf Mahkemesi’ne başvurmuş, İstinaf başvuruyu reddetmişti. Avukatlar ardından AYM’ye başvurmuştu.
İşkence nedeniyle bebeğini düşürdü
“Örgüt üyesi olmak”, “Kamu görevlisine hakaret etmek” ve “Görevi yaptırmamak için direnmek” iddiasıyla Şahin ailesi hakkında açılan davada tutuksuz yargılanan Dilan Şahin, yapılan sistematik işkenceden dolayı karnındaki bebeğini bir hafta sonra düşürdüğünü anlatmıştı. 12 Temmuz 2018’de tutuklanan Şahin ailesi bireyleri, 6 Aralık 2019’da tahliye edilmişti.
WAN
