Mart ayında yapılan ve Rojhilat’ta Kürt partilerin silahsızlandırılarak İran’a teslim edilmesine yönelik anlaşmayı değerlendiren gazeteci İkram Belakanî, ‘İran, Rojhilatlı Kürt partileri tasfiye etmek istiyor, bunun sonuncunda ise tüm muhalifler üzerindeki baskısını arttıracak’ dedi
İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri ile Irak Ulusal Güvenlik Müsteşarı, 19 Mart’ta Irak Başbakanı Muhammed Şiya Es-Sudani başkanlığında Bağdat’ta gerçekleştirdiği toplantıda, Rojhılatlı partilerin Federe Kürdistan Bölgesi’ndeki faaliyetlerinin sonlandırılmasını da içeren bir “güvenlik” protokolü imzaladı. İran ve Irak arasında imzalanan anlaşmayla Rojhilat bölgesinde bulunan partilerin silahsızlandırılması kararı alınırken, anlaşma çerçevesinde bölgede bulunan gruplara 19 Eylül 2023’e kadar silahlarını teslim etme, Hewlêr ve Süleymaniye’deki kamplara aileleriyle birlikte geçmeleri için süre tanındı.
Kürt partilerini hedef aldı
İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, partilerin Eylül ayına kadar silahsızlandırılmamaları halinde Federe Kürdistan Bölgesi’nde kampları bulunan Rojhılatlı Kürt partilerini “daha yoğun şekilde” hedef alacakları tehdidinde bulundu.
Partiler kabul etmedi
Anlaşmanın kamuoyuyla paylaşılmasının ardından teslim olmayacaklarını açıklayan Komele, saldırılara karşılık vereceklerini belirtirken, Kurdistan Demokratik Partisi İran (KDP-İ), Federe Kurdistan Bölgesi’nde faaliyet yürüten KDP’nin kendilerine açıklama yapma yasağını getirdiğini duyurdu. Kurdistan Özgürlük Partisi (PAK) ise İran’ın baskıyı arttırdığını ancak saldırılar karşısında direneceklerini açıkladı. PJAK da anlaşmayı kabul etmediklerini bildirdi.
Direniş iki kez ihanete uğradı
Bölgedeki gazetecilerden İkram Balekanî son gelişmelere dair Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) Berivan Kutlu’ya bilgi verdi. İran’daki muhalif Kürt partilerinin her zaman özgürlük talebi olduğunu vurgulayan Balekanî, “Mahabad Kurdistan Cumhuriyeti’nden sonra Qazi Muhammed öncülüğünde açılan bir özgürlük fikri var. O günden bugüne kadar yöntemler, yollar farklı olsa da özgürlük için direniş, mücadele hep vardı. Bölgedeki direniş Mele Mustafa Barzani ve çocukları tarafından iki kez ihanete uğratıldı. Mele Mustafa, Sovyetler Birliği’nden döndükten sonra İran Şahı ile anlaşarak, Mahabad Cumhuriyeti’nden geriye kalan devrimcileri tasfiye etti” diye konuştu.
Partiler yıllardır silahsız zaten
Rojhilat devriminin öncülerinin hayatını kaybetmesinin ardından bölgedeki partilerin bir şekilde Barzani ailesine muhtaç bırakıldığını söyleyen Balekanî, “PAK, Komele, PDK-İ silahsızlanmaya mecbur bırakıldı ve kamplara yerleştirildi. İran şimdi diyor ki, ‘bu partiler silahsızlandırılmalı’ ama bu gerçek değil. Bu partiler zaten yıllardır silahsızlar, silahlı eylem yapmıyorlar. İran, partilerin kendini savunma silahlarının bile ellerinden alınmasını istiyor” ifadelerini kullandı.
Para kesilince Barzaniler partileri yük gördü
İran’ın yaptığı açıklamaların Federe Kurdistan Bölgesi yönetimiyle askeri ve istihbarat işbirliğini ifade ettiğini belirten Balekanî, “İran ve Irak’ın işbirliği yıllardır vardı.Bu partilerin bunca zamandan sonra İran’a teslim edilmesinin nedeni, Ortadoğu’daki dinamiklerle ilgilidir. Barzani ailesi, Rojhilat partilerini kullanarak, Suudi Arabistan’dan para alıyordu. Alınan bu paranın büyük bir kısmı Barzani ailesine aktarılıyor, küçük bir kısmı ise partilere veriliyordu. Daha sonra İran ve Suudi Arabistan işbirliği yapmaya karar verdi ve İran’ın talepleri arasında Suudi Arabistan’ın bu para desteğini kesmesi vardı. Suudi Arabistan da bu şartı kabul etti, bunun üzerine Barzani ailesi, Kürt partilerinin ‘kendilerine yük olacağını’ belirtti ve onlardan vazgeçti” diye belirtti.
Muhalifler üzerindeki baskıyı arttıracak
Federe Kurdistan Bölgesi yönetiminin desteği olmadığı sürece Irak’ın Rojhilatlı Kürt partilerini tasfiye edemeyeceğini vurgulayan Balekanî, “İran yıllardır başta Kürtler olmak üzere bütün muhalefet güçlerini idam ederek öldürüyor, fakat Kürtleri idam ile korkutamadı. Jîna Emînî’nin ölümünden sonra başlayan eylemlerde en fazla Kürtler öldürüldü. İran şimdi Rojhilatlı Kürt partilerini tasfiye etmek istiyor, bunun sonuncunda ise tüm muhalifler üzerindeki baskısını arttıracak” şeklinde konuştu.
Tek çare PJAK ile işbirliği
Komele ve PJAK’ın Avrupa’da birlikte yaptığı konferanstan sonra Barzani ailesinin Komele’yi hedef haline getirdiğini söyleyen Belakanî, şunları söyledi: “Bu yaklaşma hem İran’ı hem de Barzani ailesini korkuttu. Bunun üzerine Komele’nin iki üyesine suikast düzenlendi ve hayatını kaybetti. 4 parça Kurdistan ne zaman yaklaşsa, bu durum hem Barzani ailesini hem de İran’ı rahatsız ediyor. Tek çare Rojhilat partilerinin PJAK ile işbirliği yapmasıdır.”
İran Irak’ı arka bahçesi olarak görüyor
DAİŞ’in ortaya çıkmasının ardından İran’ın Irak üzerindeki etkisinin arttığını belirten Belakanî, “İran, Irak’ı arka bahçesi olarak görüyor, ne isterse yaptırıyor. Şimdi de Türkiye, Başûr’u aynı komuna getirmek istiyor. Bu yüzden Barzani ailesiyle bir yakınlaşma var. Barzani ailesi Türkiye ile yakınlaştıkça, Başûr daha zor duruma düşüyor ve küçülüyor. Barzani, Türkiye’nin aklına uyarak bir referandum yaptı, bunun sonuncunda ise başta Kerkük olmak üzere birçok şehri kaybetti. Sonrasında Bağdat, bazı yaptırımlar uyguladı ve Irak Federe Bölgesi hükümeti pêşmergelerin maaşlarını bile ödemeyecek konumda. Türkiye de bunun üzerinden bir şantaj yapıyor” dedi.
DIŞ HABERLER
