İHD İstanbul Şubesi, Marmara Bölgesi’ndeki cezaevlerinde yaşanan hak ihlaleri raporunu açıkladı. Son 3 ayda İHD’ye 30 başvurunun yapıldığını ve 968 ihlalin yaşandığını duyurdu
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Marmara Bölgesi’nin yanı sıra diğer bölgelerdeki cezaevlerinden de kendilerine yapılan hak ihlalleri başvurularına ilişkin hazırladığı 3 aylık “Marmara Bölgesi Hapishaneleri Hak İhlalleri Raporu”nu dernek binasında düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. Raporu, İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri okurken, toplantıya İHD İstanbul Şubesi Hapishaneler Komisyon üyesi Mehmet Acettin ve Avukat Jiyan Tosun katıldı.
‘Her başvuruda birden çok hak ihlali’
Rapor, tutsakların gönderdiği faks ve mektupların yanı sıra aileleri ve avukatları aracılığıyla yaptığı başvurular ile basın taraması yoluyla oluşturuldu. Rapor hazırlanırken Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (TİHV) günlük raporlarından yararlanıldığı belirtildi. Rapora göre, 2023’ün Nisan, Mayıs ve Haziran ayında toplam 11 cezaevinden 30 başvuru yapıldı. Raporda, Nisan ayında 12, Mayıs ayında 9 ve Haziran ayında 9 başvurunun yapıldığı belirtildi. Yapılan 30 başvurunun 24’ü erkek, 6’sı kadın tarafından gerçekleştirilirken bu kişilerin 3’ü adli, 27’si ise siyasi suçlardan dolayı cezaevinde olduğu bilgisine yer verildi. Raporda, her bir başvurunun birden çok ihlali içerdiği belirtildi.
Raporda, Nisan ayında 298, Mayıs ayında 186 ve Haziran ayında 242 olmak üzere toplam 726 hak ihlali yaşandığı kaydedildi. Bunun yanı sıra 242 başvurunun da basın taraması yoluyla kaydedildiği yer aldı. Böylelikle raporda 3 ayda toplamda 968 ihlalin olduğuna yer verildi.
‘4 kişi yaşamını yitirdi’
Raporda, başvurular sonucunda edinilen bilgiye göre Marmara Bölgesinde cezaevlerinde Nisan- Mayıs- Haziran ayları içerisinde yaşam hakkına yönelik saldırılar 4, işkence, darp, kötü muamele, onur kırıcı davranış 297, sağlık hakkı ihlali 105, haksız tutukluluk, infaz yakılması, adil yargılanmama 36, adalete erişim hakkı ihlali 41, iletişim hakkı ihlalleri / tecrit 183, yeterli ve sağlıklı beslenme ve temiz suya erişim hakkı ihlali, öz bakım ihtiyaçlarının karşılanmaması 60 olmak üzere toplamda 726 ihlal yaşandığı tespit edildi. Marmara Bölgesi cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine dair basın yoluyla edinilen bilgiye göre raporda, yaşam hakkı ihlalleri kapsamında 4 kişinin yaşamını yitirmesi dahil olmak üzere 242 ihlalin yaşandığı belirtildi.
‘Abdullah Öcalan için 35 görüşme başvurusu reddedildi’
Raporda, İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde 24 yıldır ağır tecrit koşulları altında tutulan ve 29 aydır kendisinden haber alınamayan PKK Lideri Abdullah Öcalan’ın avukatlarının reddedilen görüş başvuruları da yer aldı. Rapora göre, avukatların 3 ay içerisinde yaptığı 35 görüşme başvurusu reddedildi.
‘Hassas gruplar korunamıyor’
Cezaevlerinde aşırı doluluk ve buna bağlı sorunların, ayrımcı yaklaşımların, uygulamaların artarak devam ettiğine dikkat çeken İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, annesiyle kalan çocuklar, yabancı, kadın, LGBTİ+ , çocuk, yaşlı, engelli, hasta tutsaklar gibi hassas grupların hak ihlallerine karşı korunamadığını vurguladı. Yoleri, tutsakların tedaviye erişememesinden kaynaklı ölümlerin arttığına dikkat çekti.
Hasta tutukluların tedavi hakkı
İHD’ye yapılan bütün başvurularda sağlık ve tedavi hakkına yönelik ihlallerin olduğunu dile getirenYoleri, bu durumunun “rutin” hale geldiğinin altını çizdi.Yoleri, “Hastaneye sevk taleplerinin hiç ya da geciktirilerek yapılması, hapishane revirinde hekim ya da uzman hekim bulunmaması, kelepçeli muayeneye zorlanma, muayene odasında asker bulunması, ilaçların düzenli olarak verilmemesi, mahpusa ve ailesine sağlığı ve tedavisine ilişkin bilgi verilmemesi, hastanelerin mahpus koğuşlarının olumsuz koşulları, diş tedavilerinin yapılmaması, ağır hasta mahpuslar bakımından Adli Tıp Kurumu’nun olumsuz raporları, diyet beslenme taleplerinin karşılanmaması, acil durumlarda bile mahpusun ambulans yerine ring aracıyla hastaneye götürülmesi, hastaneye sevklerde mahpuslara yönelik kışkırtıcı, onur kırıcı davranışlar, çıplak aramaya zorlanma, sedyeye kelepçelenme, sağlık görevlilerinin meslek etiği ile bağdaşmayan uygulamaları gibi her aşamada sorunlar devam etmektedir” dedi.
Yoleri, cezaevindeki hak ihlallerinin son bulması için yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:
- “ İç hukuk, Anayasa, Mahpuslara Muameleye Dair Birleşmiş Milletler Asgari Standart Kuralları(Asgari Standart Kurallar- Mandela Kuralları) ve uluslararası insan hakları belgeleri kapsamında sorunların kalıcı çözüme kavuşturulması devletin sorumluluğudur.
- Ağır hasta mahpuslar başta olmak üzere risk grubundaki tüm mahpusların sağlık ve yaşam haklarını korumak için koruyucu önlemlerin acilen alınması ve serbest bırakılarak tedavi ve yaşam haklarının korunması yönünde acil adımlar atılmalıdır.
- Giderek yaygınlaşan ve kalıcı hale dönüştürülen tecrit politikasından vazgeçilmeli, işkence, kötü muamele, keyfi yasak ve uygulamalara derhal son verilmelidir.”
İSTANBUL
