Dünyanın dört bir yanında ortaya çıkan aşırı sıcaklıklar susuzluğu ve beraberinde kıtlığı büyüterek, canlı yaşamı tehdit eder boyutlara ulaşıyor. Yayınlanan son öngörülerde Kurdistan’da aşırı sıcaklıklar bekleniyor
Avrupa’yı, Türkiye’yi ve Kuzey Afrika’yı kavuran sıcak hava dalgasının, bazı yerlerde rekor değerlere çıkabileceği belirtilliyor. İtalya, İspanya, Fransa, Yunanistan, Hırvatistan ve Türkiye’de hava sıcaklığı 40 dereceyi aşan noktalara ulaştı. Yapılan araştırmalara göre, 1950-2022 döneminde sıcaklıklar, Türkiye coğrafyasında her 10 yıl için 0,20 santigrat derece olmak üzere yaklaşık 1,7 santigrat derece arttı. Ortalama hava sıcaklıklarının küresel ölçekte her 10 yılda 0,18 santigrat derece arttığı 1980-2020 yılları arasındaki 40 yıllık dönemde, Türkiye’de hava sıcaklıklarının 0,52 santigrat derece arttığı tespit edildi.
Kurdistan 45 dereceyi aşacak
Dünya Meteroloji Örgütü’nün son yayınladığı raporda sıcak hava dalgasının Akdeniz Bölgesi’ni önümüzdeki 2 hafta boyunca etkisi altına alacağı belirtildi. Sıcaklıkların 35–40°C’nin üzerine çıkacağı ve Ortadoğu ile Türkiye’nin güneydoğusunda (Kurdistan) 45°C’yi aşacağı açıklandı. Geçtiğimiz yıl Şirnex’in Cizîr ilçesinde ölçülen 49,1 derece sıcaklığın bu yıl artarak yeni bir rekoru kırması bekleniyor. Sıcak havanın yaşlılar ve kronik hastalar başta olmak üzere risk gruplarının sağlığını olumsuz etkileyebileceği ve ölümlere yol açabileceği uyarıları yapıldı. CHP Bursa Milletvekili Kayahan Pala Twitter hesabından yaptığı paylaşımla, “İklim Krizi ciddiye alınmalı, çalışma yaşamında düzenlemeler yapılmalı ve risk gruplarındaki yurttaşlarımız olanaklar elverdiğince sıcaktan korunmalıdır” uyarısında bulundu.
2005 sonrası ısınma arttı
EÜ Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve İklim Uzmanı Prof. Dr. Ecmel Erlat ile doktora öğrencisi Hakan Güler tarafından Türkiye’de sıcaklıklara ilişkin yapılan çalışma dikkat çekti. Araştırmada, Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmin Merkezi tarafından üretilen ERA5-Land veri setindeki Türkiye’ye ilişkin 8 bin 53 veriden yararlanıldı. Araştırma, yapılan çok sayıdaki çalışmanın sonuçları ile uyumlu olarak Türkiye’nin dünyada en hızlı ısınan ülkelerden biri olduğunu ortaya koydu. Çalışmaya göre, Türkiye’de ortalama hava sıcaklıklarında gözlenen artış eğiliminin özellikle 1994 yılından sonra hız kazandığı belirtildi. Türkiye’de, 1950-2022 yılları arasında ölçülen en yüksek yıllık ortalama sıcaklıklar, 2011 yılı hariç, 2005 yılından sonraki döneme ait olduğu görüldü.
Türkiye 1,7 derece ısındı
Bu dönemde yıllık ortalama sıcaklıklarda en yüksek değerler sırasıyla 2010, 2018 ve 2020 yıllarında gözlendi. Yaz mevsimindeki ortalama hava sıcaklıklarının 1998 yılından itibaren kuvvetli artış eğilimi gösterdiği görülen çalışmada, ilkbaharda en yüksek mevsimlik ortalamaların 2000 yılından sonra, sonbaharda ise 2007 sonrası sıcaklıklarda belirgin bir artış gösterdiği ortaya çıktı. Mevsimlik ortalamalar itibarı ile Türkiye’de ortalama hava sıcaklıklarındaki en kuvvetli artış eğiliminin yaz mevsimine ait olduğu saptandı. Yaz mevsiminde 1950 yılına göre günümüzde ortalama sıcaklıkların yaklaşık 1,7 derece daha yüksek olduğu görüldü.
Cerberus-Cehennem
BBC Türkçe’de yer alan bir habere göre, İtalya’da Floransa ve Roma’nın da aralarında olduğu on şehir için kırmızı alarm verildi. Buralarda sıcaklığın 48.8 dereceye ulaşabileceği tahmin ediliyor. Salı günü ülkenin kuzeyinde, 40’lı yaşlarında bir erkek hayatını kaybetti. İtalyan medyası, Lodi kentinde asfalt boyayan bir işçinin kendinden geçtiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğünü yazdı. İtalyan siyasetçi Nicola Fratoianni, Lodi’deki ölüme atıf yaparak, en sıcak saatlerde yaşanabilecek trajedileri engellemek için harekete geçme zamanı geldiğini kaydetti. Ülkedeki turistlerin de sıcak çarpması nedeniyle bayıldığına dair haberler geliyor. İtalya medyası, Dante’nin Cehennem’indeki bir karakterden yola çıkarak sıcak dalgasına Cerberus adını verdi.
120 bin yılın en sıcak ayı
Geçen yıl sıcak hava dalgasına bağlı sorunlar nedeniyle Avrupa genelinde 60 bin kişinin öldüğü değerlendiriliyor. Leipzig Üniversitesi’nden Karsten Haustein’e göre bu ay, tarihin en sıcak ayı olarak kayıtlara geçebilir, Haustein, son 120 bin yılın en sıcak ayları Temmuz ve Ağustos’ta yaşanabileceği uyarısında bulunmuştu.
EKOLOJİ SERVİSİ
