Zeytinlik alanlarını enerji, maden ve turizme kurban etmek isteyen AKP iktidarı birçok kez yasalarda değişiklik yaprak pratik adımlar sunuyor. Hatay’da ve Yatağan’da zeytinlikler imara açılmak isteniyor
AKP, zeytinliklerin her türden ranta açılması için iktidara geldiğinden bu yana girişimlerini sürdürmeye devam ediyor. Bu rant adımları bazen merkezi hükümet eliyle bazense belediyeler eliyle gerçekleştiriliyor. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 8 Temmuz günü yapılan torba yasa görüşmelerinde AKP milletvekilleri Orhan Yeğin ve Yaşar Kırkpınar, deprem bölgesindeki zeytinliklerin imara açılmasını düzenleyen değişiklik teklifini sundu. AKP’li vekiller, 5 Nisan’da yayınlanan Olağanüstü Hal (OHAL) Kapsamında Yerleşme ve Yapılaşmaya İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde değişiklik yapılmasını öngören teklifte, yapılaşmaya açılabilecek alanlar arasına zeytinliklerin de eklenmesini istedi. Söz konusu teklif aynı gün Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Teklif daha Meclis Genel Kurul’a gelmeden; Hatay’daki zeytinlik alanlarının konut yapımı için ihaleye verildiği ortaya çıktı.
‘Siz yapın yasa arkadan gelir’
Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen ancak Meclis Genel Kurul’una henüz gelmeyen teklifin yasalaşmadan, teklifte yer alan zeytinlik alanların ihale usulü ile şirketlere verilmesi dikkat çekti. Mezopotamya Ajansı’ndan Mehmet Aslan’ın haberine göre, İhale 15 Mayıs’ta Sarıdağlar İnşaat ve Ticaret Anonim Şirketi ile Egemen İnşaat ve Ticaret Şirketi’ne verildi. Zeytinlik alanların yoğun olduğu Hatay, Antakya ve Dikmece’de bin 415 adet konut inşaatı ve çevre düzenlemesi için ihaleye giren bu iki inşaat şirketi, ihaleyi 2 Milyar 285 milyon TL ile aldı. İmara açılması muhtemel olan alanda 10 binden fazla zeytin ağacının bulunduğu öğrenildi. Her iki inşaat şirketinin bugüne kadar kamudan birçok ihale almış olması dikkat çekerken, AKP’nin yasaları yok sayıp, siz yapın yasa arkadan gelir anlayışı sürekli yaşanmakta.
Yatağan’da halk yağmayı önledi
Muğla’da AKP’li Yatağan Belediyesi’nin kamuya ait zeytinlikleri satma girişimi yurttaşların tepkileri sonucu şimdilik önlendi. İlçeye bağlı eskiden belde olan Turgut ve Bozüyük köyündeki toplam 160 dekar zeytinlik araziyi satmak için çıkılan ihale, Yatağan Yeşil Yaşam Derneği üyesi yurttaşların tepkileri sonrası yapılamadı. Evrensel’den Özer Akdemir’e konuşan Yatağan Yeşil Yaşam Derneği Başkanı Kazım Erol, belediyenin satmak istediği arazinin öncesinde Turgut Belediyesi’ne ait olduğunu belirterek, “Büyükşehir Yasası’nın çıkmasının ardından Turgut Beldesi mahalle oldu. Bu araziler de Yatağan Belediyesi’ne geçti. 78 dekarlık bu arazi aslında vakıflardan Turgut Belediyesi’ne geçmişti yani vakfedilmiş bir araziydi” dedi.
İhale iptal
İhale için belediyeye gelenlere bu satışın yasal olmadığını ve hukuki olarak suç duyurusunda bulunulacağını söylediklerini dile getiren Erol, tepkilerin ardından ihaleye teklif vermek için gelenlerin ihaleye girmekten vazgeçtiğini, bu nedenle de ihalenin yapılamadığını söyledi. Erol, “Otoyolları, köprüleri, kamunun elinde ne varsa satan AKP’nin belediyesinin halka ait arazileri satmasını istemiyoruz” diye konuştu.
AKP zeytin düşmanı
AKP tarafından toplam 7 kez TBMM’ye getirilen Zeytin Yasası’nda yapmak istedikleri değişiklik girişimleri üreticilerin tepkileri sonucu geri tepmişti. En son 2017 yılında yasa da değişikliğe gitmek isteyen ancak başaramayan iktidar varmak istediği noktaya yönetmeliklerle ulaşmak istedi. 2022 yılı 1 Mart tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmış olan ‘Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ ile zeytinlikleri yağmalama girişimi genişletildi. 2017 yılında meclise gelen 76 maddelik “Üretim Reform Paketi” ile yürürlükteki 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanun’un 20. maddesinde değişiklik yönetmelikle gerçekleştirildi. 3573 sayılı yasanın 20. maddesine göre, “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az üç kilometre mesafede, zeytinliklerin bitkisel gelişimini ve çoğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturulacak tesis yapılamaz ve işletilemez” maddesi iktidarın hiç hoşlanmadığı bir maddeydi.
Tanım değişikliği yapıldı
AKP’nin hazırladığı tasarıda hoşlanmadığı 20. maddenin “Alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla bakanlıklarca ‘kamu yararı kararı alınmış’ (enerji, maden vb.) yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verebilecek, bu yetkisini gerektiğinde valiliklere devredebilecek” ibaresine ek olarak zeytinlikler için yeni tanım ve ölçekler getirilmek isteniyordu. 2017’de bu girişime tepki gösteren Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi İcra Direktörü Mustafa Tan, “Buradaki en çarpıcı temel madde zeytinlik saha tanımının getirilmek istenmesi ve bunun bir dekarda 15 ağaç kültür çeşidi veya yabani tür olması ifadesi. Dünyanın hiçbir ülkesinde böyle bir şey yok. Avrupa Birliği’nde zeytin bahçesi 2 buçuk ağaca tekabül ediyor ve bir dekar bir alanınız olursa zeytinlik tanımına giriyor” diye belirtmişti.
EKOLOJİ SERVİSİ
