Amed’de HDP döneminde açılan biyolojik arıtma tesisi kayyum belediyesi tarafından çalıştırılmadığı ve kentin atık suyunun Dicle Nehri’ne bırakıldığı görüldü. Siyaha dönüşen nehirde adeta zehir akıyor
Dicle Nehri’nde kayyumun idaresindeki Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olan DİSKİ’ye ait Atıksu Arıtma Tesisleri’nden çıkan siyah ve kimyasal madde içeren atık su hayvanları, insanları ve tarım alanlarını tehdit ediyor. Gültan Kışanak ve Fırat Anlı’nın eşbaşkanlığındaki HDP Belediyesi döneminde açılışı yapılan atık tesisinin çalıştırılmaması dikkat çekici. Merkez Sûr ilçesi Karpuzlu Mahallesi’ndeki Atık Su Arıtma Tesisi’nden çıkan suyun siyah renkte nehre karıştığı görülürken bu durum arıtma tesisinin çalıştırılmadığını ortaya koydu. Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kılıç, canlı popülasyonunun yoğun olduğu Dicle Nehri’ne salınan atık suların nehri yaşanmaz hale getirebileceğini belirtti.
Atıklar arıtılmıyor
Dicle Nehri’nin Türkiye ve Amed bölgesi için çok önemli bir yere sahip olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kılıç, “Görüntüler oldukça üzücü ve durumun vahametini gösteriyor. Dicle Nehri’ne akan bu siyah görünümlü suyun kaynağı muhtemelen Diyarbakır’ın evsel atıklarıdır. Diyarbakır’ımızın çok güzel bir atık su arıtma tesisi var. Burada hem fiziksel hem biyolojik arıtma gerçekleştirilir. Bu arıtma neticesinde sudaki istenmeyen maddeler ve diğer unsurlar arıtılmış olur, nehre oldukça kaliteli bir su gelir. Fakat arıtılmadan gelen o siyah su, deyim yerindeyse foseptik çukuruna akan sudur” dedi.
Sofraya ağır metaller taşınıyor
Prof. Dr. Kılıç, “Dicle Nehri, bölge için ve Türkiye için çok önemlidir. Orada içme suyu olarak Dicle Nehri’nin kullanıldığını görüyoruz. Dolayısıyla bu siyah suyun içerisinde pek çok ağır metal olsun, patojen organizmalar olsun, bulaşıcı hastalıklara neden olan diğer canlılar olsun bol miktardadır. Eğer nehre bu şekilde atık su bırakılıyorsa vatandaş zaten Dicle Nehri boyunca hep tarlalarına sulama amacıyla su çeker. Pamuk, mısır, domates, biber ve kenarda yetiştirilen sebze bahçelerine nehirden sürekli su alınıp kullanılır. Bu da yetiştirilen sebze ve meyvelerin kalitesini ciddi anlamda bozar. Böylece vatandaşın sofrasına da hem ağır metal bulaşmış hem de hastalık unsurlarını taşıyan su gelmiş olur. Bu yüzden bu görüntü çok önemli bir durumu gösteriyor” diye belirtti.
Dicle bölgenin can damarı
Bölgedeki biyolojik çeşitliliğin, yaşam alanlarının tehdit altında olduğuna dikkat çeken Kılıç, aynı zamanda bu bölgede büyük bir biyolojik çeşitliliğin olduğunu belirtti. İHA’ya konuşan Kılıç, nehirde su samurları ve su memelilerinin de mevcut olduğunu hatırlatarak, “Bol miktarda kuşlar da var. Bu bölgede 200’den fazla kuş türü yaşıyor. Bunların yaşam alanları ciddi biçimde tehdit altında. Orada önceki yıllardan bildiğimiz için 40’tan fazla balık türü vardı. Bu sularda balığın yaşaması mümkün değil. Omurgasız dediğimiz, Arthropoda (eklem bacaklı) dediğimiz türden hayvanlar var, salyangozlar gibi hayvanların yaşayabilmesi için şans kalmıyor. Diyarbakır’ın 1 milyon sayıdan fazla nüfusu var. Böylesine sular nehri yaşanmaz hale getirir. Biz biliyoruz ki Dicle Nehri bu bölgenin can damarıdır” şeklinde konuştu.
Su arıtılmadan salınıyor
Mahalle sakinlerinden Sadettin Aykul, atık sudan kaynaklı sadece hayvanların değil, insanların da sağlıklarının tehlikede olduğunu belirterek, “DİSKİ’ye bağlı olan arıtma tesisi için defalarca dilekçeli, yazılı ve sözlü uyarılarımıza rağmen hiçbir yetkili çözüm bulamadı. Atık sudan kaynaklı kokudan geçilmiyor. Özellikle suyun içindeki canlı hayvanlar çok etkileniyor. Dicle Nehri Basra Körfezi’ne kadar gidiyor. Buradaki atık sudan kaynaklı pis koku aynı zamanda yerli halkı da etkiliyor. Lütfen bu arıtma tesisi için yetkililer bir önlem alsın. Temiz suyu Dicle Nehri’ne bırakmaları lazımken zannediyorsam olduğu gibi Dicle Nehri’ne aktarılıyor. Buradaki yerliler kokudan uyuyamıyor desem yeridir. Biz bu nehir suyuyla tarım ürünlerini suluyoruz. Öte yandan tarım da çok fazla etkileniyor” dedi.
Gültan Kışanak’ın özel çabası
Amed Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanları Fırat Anlı ve Gültan Kışanak, Dicle Nehri’ni kirlilikten kurtaracak en önemli altyapı yatırımlarından biri olan İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi’nin inşasını sağlayıp 2016 yılı Mayıs ayında açılışını gerçekleştirdi. Kent merkezinde 998 kilometreye tekabül eden kanalizasyon hattı aracılığıyla Arıtma Tesisi’ne gelen pis su (atık su), tesiste kurulan ünitelerde yüzde 98 oranında arıtılarak Dicle Nehri’ne temiz su olarak bırakılmaya başlandı. Amed’den Basra Körfezi’ne kadar olan 1900 kilometre boyunca Dicle Nehri üzerinde bir ilk olan İleri Biyolojik Atıksu Arıtma Tesisi, çalışması için gerekli olan bütün enerji ihtiyacını atık su arıtma çamurlarından çıkan metan gazını elektrik enerjisine dönüştürerek karşılıyor.
EKOLOJİ SERVİSİ
