Doğalgaz, TOGG falan derken seçime endeksli bir müjde de Gabar Dağı’ndan geldi. Halkta hiçbir karşılığı olmayan bu müjdelerin 14 Mayıs’taki seçimde Edoğan’a oy getirmesi ise mümkün görünmüyor. Halkın bunlara neden inanmaması gerektiğini göstermeye çalıştık
Yusuf Gürsucu
AKP’li Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan, “Karadeniz’de doğalgaz bulduk” müjdesini verirken mayıs ayında gaz faturası ödenmeyeceğini, yıl sonuna kadar da gaz faturlarının 100 lirasını almayacaklarını ilan ederek seçim hazırlığına başlamıştı. Yeni bir seçim müjdesini de 4 yıldır ormanı kesillip katledilen Gabar Dağı’ndan verdi. Geçtiğimiz aralık ayında “Gabar’da petrol bulduk” iddiası duyurulmuş ve açıklamayı Erdoğan’ın yapacağı bildirilmişti. Sermaye ablukası altında olan Şirnex’te (Şırnak) doğa katliamları sürerken, “Gabar’da 150 milyon varil petrol bulundu” iddiası ciddiye alınacak bir iddia olmamasına rağmen bölge için bir felaket anlamına geliyor.
Petrol müjdesi kime?
Konya’da geçtiğimiz günlerde konuşan Erdoğan, çıtayı biraz daha yükselterek Gabar Dağı’nda günlük 100 bin varil üretim kapasitesine sahip petrol bulunduğunu duyurdu. Erdoğan’ın, “Yeni bir müjdeyi daha paylaşmak istiyorum. Cudi Gabar’da günlük 100 bin varil üretim kapasitesine sahip petrol bulduk. Cizre’ye 20 km mesafedeki petrol rezervi çok yüksek kaliteye sahip. Yerin 2 bin 600 mt derinliğinde bulduğumuz petrolü, bölgede açacağımız 100 kuyu ile 100 bin varillik üretim kapasitesine çıkartabileceğiz. Aynı bölgeden yeni müjdeler de bekliyoruz” sözleri, şimdillik sadece bir iddia olarak not edilmeli. Diğer yandan bu müjdenin hallkta bir karşılığının olmayacağı bir gerçek.
2023 hedefi 10 bin varil
Türkiye Petrolleri Anonim Şirketi (TPAO) Genel Müdürü Melih Han Bilgin, geçtiğimiz aralık ayı başında, Cumhuriyet tarihinin en büyük 2., 2020 yılında ise tüm dünyada karadaki en büyük 7. petrol keşfi yapıldığını ve Şırnex’ten petrol fışkırdığını iddia etmişti. Bilgin, Gabar Dağı Akçay köyü ve Kasrik beldesinde 150 milyon varil petrol rezervi keşfedildiğini, petrol sahasındaki her kuyuda günlük 1100 varil petrol üretimi yapıldığını ve 2023’te ise 10 kuyu daha devreye alıncağı, yürütülen çalışmalar sonucunda kısa süre içerisinde günlük üretimin 10 bin varilin üzerine çıkacağı söylenmişti.
Gabar’da orman katliamları
Gabar Dağı iki yıldan bu yana korucular eliyle ağaçların kesilerek satışa çıkarılmasıyla gündemde. Daha önceki gün Gabar Dağı’nın Bizêna bölgesinde korucular tarafından ağaç kıyımı yapıldığı öğrenildi. Bölgedeki yurttaşların aktardıklarına göre bir haftadır ağaç kıyımı sürüyor. Besta Bölgesi ile Cudi ve Gabar dağlarında 4 yıldır asker gözetiminde, korucular tarafından orman katliamı yapıldığı biliniyor. Bölgede onbinlerce aç kesilerek, Riha, Dîlok ve Mareş gibi kentlere satılmak üzere götürüldü. Bu duruma karşı hem yurttaşlar hem de Şırnak Barosu birçok defa ağaç kesiminin durdurulması için suç duyurusunda bulundu.
Cudi ve Gabar müjdesi ilk değil
Uzun yıllardır bölge asfaltit madenleri ile yerle bir edilirken, Cudi ve Gabar’da, 500 milyon tonluk asfaltit madeni bulunduğu iddiası ortaya atılmış ve bölgede büyük bir yağma girişimi başlatılmıştı. Diğer yandan Colemêrg’ten Şirnex’e kadar olan bölgede krom, çinko ve kurşun yatakları olduğu açıklamaları eşliğinde Şirnex coğrafyasında her akarsuya HES ve barajlar inşa edilirken, ormanlar yok edilip maden yağması hızlandırılmaya başlandı. Bu yağmayı daha hızlı hale getirmek amacıyla 2011 yılında adımı atılan, bugün ise güdük kalmış olan Nusaybin-Cizre-Silopi-Habur Demiryolu projesi de çıkarılması amaçlanan madenlerin nakli için gündeme getirilmişti.
Erdoğan’ın verdiği müjdenin boyutu gelecek günlerde muhtemelen açığa çıkacak. Öte yandan 500 milyar metreküpün üzerinde doğalgaz bulunduğu açıklamaları yapılırken, doğalgazın mayıs ayı için konutlara ücretsiz yapılması buna dayandırıldı. Oysa yapılan açıklamalarda 2024 yılında buradan gaz akışı sağlanacağı yapılan açıklamalarda yer bulmakta. Denizin 3 bin metre derinliklerinde yer alacak kuyulardan çıkarılacak olan doğalgazın, “yerli-milli” olarak çıkarılması ve karaya taşınması için Schulumberger-Subsea konsorsiyumu ile anlaşıldığı bilinmekte.
500 değil 100 milyar m3
Uluslararası yayınlarda Sakarya gaz sahasında 2024 yılında başlayacak ticari üretimin ilk yıl günde 6,5 milyon metreküp olacağı, 2025-2030 yılları arasında ise 10 milyon metreküpe ulaşacağı, 2031 yılından itibaren verimin düşmesi ve 2057 yılında sahanın kapanacağı belirtilmekte. Karada inşa edilmekte olan gaz İşleme tesisinin günlük kapasitesinin 10 milyon metreküp olması, 2057 yılına kadar çıkarılacak doğalgaz miktarının 500 milyar değil ancak 100 milyar metreküpe ulaşabileceği ifade ediliyor. Diğer yandan yapılan hesaplara göre Schulumberger-Subsea konsorsiyumuna 3,2 milyar dolar ödenecek olması ve toplam giderler olarak 2057 yılına kadar 4,5 milyar dolarlık harcama yapılması bekleniyor.
Doğalgazın kazananı
Bu hesaplamalara göre her bin metreküp doğalgazın maliyeti 450 dolara ulaşıyor. BOTAŞ’ın gaz sattığı İGDAŞ’nin sitesinde yer alan konut abone doğalgaz satış fiyatı 1 Nisan 2023 tarihi itibariyle 1000 metreküp doğalgaz 4638 TL, yani 238 dolar civarı. Tüketiciye 238 dolara gaz satılırken, Karadeniz’in ‘yerli-milli’ doğalgazın maliyetinin 450 dolarlara ulaşıyor olması neden ve nasıl kandırılıyoruz sorusunu ortaya çıkarıyor. Bu ‘yerli-milli’ gazdan tek kazananın Schulumberger-Subsea konsorsiyumu olacağı anlaşılıyor.
Gabar’da ortak kim?
Gabar Dağı’nda iddia edilen boyutlarda petrol olması bugüne kadar yapılan araştırmalara göre imkansız. Velev ki doğru, peki böyle bir petrol üretimini özelleştirme hazırlığı yapılan TPAO’nun çıkaracağını düşünmek için bir nedenimiz yok. Uzun yıllardır Türkiye’de at koşturan Transatlantik Petroleum şirketi tüm Trakya bölgesi ile Şirnex’i da içine alan bölgelerde birçok lisansı elinde toplamış durumda. Gabar Dağları’nda 2 bin 600 metre derinliğe inilerek bulunduğu iddia edilen petrolün hangi uluslararası şirketle yürütüldüğü henüz açıklanmış değil.
Tekirdağ’da OSB planına itiraz
Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi, Ergene Belediyesi, sivil toplum örgütleri ve meslek odaları, birinci sınıf tarım toprakları üzerine Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından planlanan Plastik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (PAKOP) imar planlarına itiraz etti. Tekirdağ 1. İdare Mahkemesi tarafından yürütmeyi durdurma kararı bulunan PAKOP ile ilgili imar planını onaylayan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın planı 26 Nisan’da 7 gün süreyle askıya çıkarılmıştı.
254 hektar tarım arazisi
Ergene ilçesinin Marmaracık mevkiinde yer alan birinci sınıf tarım arazisi niteliğindeki 254 hektarlık alana yapılması planlanan PAKOP, imar mevzuatına 1/25 000 ölçekli çevre düzeni planı ile üst ölçekli bölge planı hedef ve ilkelerine, Tekirdağ İdaresi Danıştay mahkemelerinin devlet organlarını bağlayıcı şekilde ortaya koyduğu mahkeme kararlarına da açıkça aykırı. Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü’ne itiraz dilekçelerini sunan meslek odaları ve STK’ler, hukuka aykırı olan ve sağlığı tehdit eden projeleri asla kabul etmeyeceklerinin altını çizdi.
Seçim öncesi
Konuyla ilgili açıklamada bulunan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Tekirdağ İl Koordinasyon Kurulu Temsilcisi Cemal Polat, bakanlığın 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarını onaylayarak bir hafta süreyle ilana çıkarılmasının hukuka aykırı olduğuna dikkat çekti. İlana çıkarılma süresinin hukuken 30 gün olması gerektiğini dile getiren Polat, “Seçimden önce, yangından mal kaçırırcasına böyle bir uygulamaya gidilmiştir” sözleriyle tepki gösterdi.
EKOLOJİ SERVİSİ
