Seyyidhan Kömürcü’nün Dünya Lekesi adlı şiir kitabı Fransızca’ya çevrildi. Kömürcü, ‘Şimdi en çok Fransızca bilen birinin kitabımı okurken ne hissettiğini merak ediyorum. Acaba benzedi mi benim yazdığım kitaba?’ dedi
Ahmet Güneş/İstanbul
Geçtiğimiz günlerde Dünya Lekesi adlı şiir kitabı Fransızca’ya çevrilen Seyyidhan Kömürcü ile konuştuk. Çeviri şiirin edebiyattaki etkisinden şairin etkileşimine, kitaplarının geçmişinden yeni çalışmalarına kadar bir dizi soruyu Kömürcü yanıtladı. Sylvain Cavaillès tarafından Fransızcaya çevrilen kitap ‘La tache du monde’ ismiyle Kontr Éditions yayınları tarafından yayınlandı. Dünya Lekesi’nin girişinde ise şu sözler yer alır: “Bu kitap okuyanının huzurunu kaçırsın diyedir, onlaradır.”
Öncelikle tebrik ederiz. ‘Dünya Lekesi’ Fransızca’ya çevrildi. Türkçe şiirin diğer dillere çevirisi az oluyor. Bir de ‘çeviri şiir’ tartışmaları var. Siz ne düşüyorsunuz?
Teşekkür ederim. Evet, beklemediğim bir anda ‘Dünya Lekesi’ Fransızca’ya çevrildi. Değişik bir duygusu varmış. Şimdi en çok Fransızca bilen birinin Dünya Lekesi’ni okurken ne hissettiğini merak ediyorum. Acaba benzedi mi benim yazdığım kitaba? Şiirin az, çeviri şiirin neredeyse yok olduğu bu zamanda bunun önemli bir dokunuş olduğunu düşünüyorum. Çevirmenin (Sylvain Cavailles) ve yayınevinin (Kontr Editions) mütevazı duruşunu da çok sevdim. Aynı şeye hislenmek büyük bir akrabalık, çeviri bu açıdan önemli bir elçilik hali. İyi sonuç verir mi, bu tamamen çevirmenin şiir şair mesaisine bağlı. Evvela Türkçe’deki ruh halini hissetmiş olması lazım. Ama çevirmenimle benzer çaresizlikler yaşadığımızı görünce, çeviri doğru olacak dedim içimden. Bunu şurdan anladım: Çeviriyle ilgili bir görüşmemizde Sylvain’a kitabı ve çevirinin gidişatını kastederek ‘nasıl geçiyor’ diye sordum. Bir sessizlik oldu, “geçen bir şey yok çalışıyorum ve ilerliyorum o kadar” dedi. Ben bu buluşmanın doğru olduğunu o anda anladım. Geçen bir şey yoktu.
Everest Yayınları kitaplarınızın yeniden basımlarını yaptı. Kısa bir sürede de oldukça seri baskılar oldu. Öncesinde durum neydi? Tükenmiş miydi veya dağıtım sorunları mı engeldi?
İlk kitabım olan ‘Hasar Ayini’nin ilk baskısı Varlık Yayınları tarafından yapılmış ve tükenmişti. ‘Dünya Lekesi’ ile Varlık Yayınları’ndan ayrılıp Everest Yayınları’na geçtim. Kitapların ikisi de şiir kitaplarına göre iyi baskı yaptı. Everest’in dağıtım politikası iyi, bu yüzden de daha hızlı tüketip yeni baskılar yapabiliyor. Kitapların bu kadar baskı yapacağını hiç düşünmemiştim. Kitaplar da öyle kitaplara benzemiyordu ama bazen oluyor. Şimdilerde Hasan Ali Toptaş en çok baskı yapan yazarlarımızdan oldu; ama biz onu yıllar önce okuduğumuzda hiç öyle çok basılacağını, okunacağını düşünmemiştik. Hatta bu açıdan herkes onu bilmezken onu okuyor olmamız bize ayrıcalık da katıyordu. Yayınevinin dağıtım ve sunum politikası bu açıdan oldukça önemli. Bir de tartışılmaz biçimde sosyal medyanın etkisi kitabı daha görünür kılıyor.
Sosyal platformlarda şiirleriniz seslendirildi ve baya da dinleniyor(!). ‘Sinem’, ‘sena’ ‘eşya’ ve daha birçok şiiriniz insanların dilinde. Her şairin sevdiği veya etkilendiği yazar-şairler var. Seyyidhan Kömürcü kimleri seviyor ve okuyor?
İmza söyleşi vb buluşmalarda “Şiirlerinizi dinledim(!) ve çok sevdim” gibi cümleleri çokça duymaya başladım. Yani şiir artık okunduğu kadar dinlenen de bir şey. Yanlış ya da doğru olduğu tartışılır ama bu tüketim biçimi de kitabın satışını etkileyen bir durum. Bahsettiğiniz şiirler de YouTube vb. sosyal platformlarda çok okunmuş çok dinlenmiş dolayısıyla çok bilinen şiirler. Ben kimleri okuyorum? Belli başlı referanslarla iyi olduğunu duyduğum her türü okumaya çalışıyorum. Ama artık kitap okumak çok zorlaştı. Aylarca yanımda gezdirip bitiremediğim kitapların sayısı çoğaldı. Beni hala en çok heyecanlandıran metin, yeni bir şairin şiirleri. Çok oldu mu? Hayır çok olmadı. Ama zaten bizi az olan şeyler heyecanlandırıyor.
Son dönemde neler yapıyorsunuz? Var mı yeni bir çalışma?
Çalıştığım iki dosya var, biri şiir diğeri değil. Bazen dönüp çalıştığım bazen de tamamen uzaklaştığım iki dosya. Bu yılın sonunda şiir dosyasını bitirip yayınevine vermeyi planlıyorum. Beni heyecanlandırıyorlar. Yazmamak için çok oyalandım. Çok başka şeyler düşündüm ama artık yazmamak için elimden gelen her şeyi tamamladım gibi geliyor bana. Mecbur, yazılacak.
Son olarak okurlarınıza söylemek istediğiniz bir şey var mı?
Okumak çok zor yazmak da öyle. Yaşamak güzel, iyi bir dizenin yanındaysanız, iyi bir dize yanınızdaysa, iyi bir dizenin yanından geçmişseniz.
Seyyidhan Kömürcü kimdir?
1978 Derik, Mardin doğumlu Kömürcü, Gazi Üniversitesi Resim bölümü mezunu. İlk şiir kitabı Hasar Ayini (2004) ile Yaşar Nabi Nayır Şiir Ödülü, Nüzhet Erman Şiir Ödülü ve Arkadaş Zekai Özger Şiir Ödülü’nü alan şair, Dünya Lekesi adlı ikinci şiir kitabıyla Homeros Şiir Ödülü’nü aldı.
