Aryen toplumların Xudai (Xwede) inanç ve düşün sistematiğini anlattığımız önceki yazılarımızda değindiğimiz fakat tekrarı ile pekiştirmemiz gereken evrensel beşinci kuvvet olan Xızır gerçeğini anlatacağız. Bu vesile ile Xudai (Xuda-Xwede) kavramsal silsilesini tekrar etmemiz gerekir.
Xudai (Xwede) inanç ve düşün dünyasında ilk hal olarak Xu (Kendi) halini görürüz. Kainatın kendi hali ışığı içinde barındıran ilk hal olan karanlık halidir. Karanlık varlık ilk hal yokluk hali değil, varlık halidir. Bu nedenle Xu (Kendi) hali olarak mana bulur. Xu halinin görünme hali ise ışığın gayret ile sudur etme, çark-ı pervaz ile karanlıktan rahimden doğma hali olarak açığa çıkar bu doğum Çar Gevher Ba-Ar-Ax u Av (Dört element-kuvvet) ile birleşir. Bu görünme doğma, gerçekleşme hali Xuda (Xwede) kendini doğurma hali olarak inançsal ve düşünsel formu oluşturur. Xızır ise inançta Xudai gerçeğin kainat bilgisidir. Yani zamanın ve mekanın bilgisidir. Bu bilginin dili sırrı hakikat dilidir. Tüm varlık dillerinde ise bu dil ortaktır. Eyleminin ortaklığı gibi. Ağlamak, gülmek, inlemek, çığlık atmak, esnemek, direnmek, kaçmak, beklemek, sırtını dönmek, kızmak, utanmak, kucaklaşmak, acı çekmek, kazmak, atlamak, korkmak, ekmek, biçmek, su içmek, beslenmek, doğmak, yaralanmak, sevinmek vb. eylemlerin ifade edilme, sembol ve seslenişleri tüm dillerde ortak ya da aynı kök kavramlara çıkar. Bu toplumların ilk olma durumu ya da ilkten gelen üstün olma durumu değil, bu eylem hallerinin ortak yansımaları nedeni iledir. Bir örnek olarak dünyanın neredeyse tüm dillerinde Ma’nın anne anlamına gelmesi gibi…
Kürtçede Xızır; düşünce, düşünme, saf düşünce, saf bilgi, saf ruh anlamına gelir. Zamanın ve mekanın ölümsüzlük bilgisi olarak tüm bilmelerin en saf hali olarak aranan ölümsüzlük bilgisi ilim ve felsefe üretimlerinde Xızır’ı bilgi temel fark ediş bilgisidir. Kürtçede bu durum Saki (Görme-Gözlem), Çaki (Nasıl), Paki (Saflık), Rami (Doğum) düşün formunda açığa çıkar. Bu dört eşik geçilmeden Duali (Dualist) bakış açısı ile daralma yaşanacağı gibi ilişkili, bağlı, çoklu etkileşim halindeki kainatın düşünme biçimine de ters düşülecek ve hataya sebep olunacaktır. Evrenin ruhuna şirk koşulacak, Ana Kadın’ın yasaları olan Şir (Süt) Yasalarına da ters düşülecektir. Şiraze kayacaktır. Kitabi din süreçleri Ana Kadın’ın Şir Yasalarının hakikati üzerine inşa olmuştur. Fakat kainatın varlık bilgisini ve doğum ilişkisine hüküm sürerek varlık, doğum ilişkisini yoktan varoluş inanç ve düşün sistematiği ile erilleştirmişlerdir. Ama oturdukları hakikat manası değişmez yasaları ise Hakk Yasası dediğimiz Şir Yasalarıdır. Şir yasalarını taşıyıcısı ise cümle varlığın birbiriyle bağlı olduğu hakikatini ifade eden Xızır (Hızır) gerçeğidir.
Tüm mitlerde ölümsüzlük arayışında olan varlığa yapılmış olan nasihat ölümsüzlüğün ancak birlikte yaşam gerçeği olduğunu anlatmasıdır. Birlikte yaşam bilgisi temel ölümsüzlük bilgisidir. Değişmez yasadır. Yasanın taşıyıcısı ise sırrı hakikat dili olan Xızır’ın dilidir. Bu nedenle Kırmanclar (Zazalar-Dimililer) Zonê Ma Zonê Xiziro!-Bizim dilimiz Hızır’ın dilidir! derler.
Beşinci kuvvet olarak Xızır bilgisi evrendeki her varlığın, zerrenin birbiriyle ilişkili olduğu fikri ve devindirme gücüdür. Yani kelebek etkisi olarak anlayacağımız ışık hızını aşan varlığın zerrenin düşünce ve duygu hızının kütle etkileşimi hali olarak algılayabiliriz. Sizin gülüşünüze bir sincabın ya da kainatın öbür ucundaki bir yıldızın gülümsemesi gerçeği. Bu durumun kainatta kapladığı alanın varlık hali ya da acı bir çığlığınızda bir kartalın size gözünü dikmesi, bir meteorun aynı anda başka bir gezegene çarpması hali. Hepsi birbiriyle ilişkilidir. Bu gerçek ise Xiziri bilgidir. Her varlık birbiriyle yaşar ve beslenir. Her varlık birbirine ihtiyaç duyar, Xizir dar zamanların ulaşma ve dardan tüm kainatın gücüyle kurtulma gayretidir.
Xiziri eylem varlığın kendi içinde damla olarak derya ile birlik olma halidir. Güç olarak da damla deryayı barındırdığı gibi damlanın bir eylemi deryada büyük bir fırtınaya sebep olabilir. Bu durum düşünüş, duygu hali her bir zerre için ise en güçlü öz savunmadır. Kom için ise aşılamaz birlikte yaşam iradesidir. Xızır ayındayız cümle varlığın birbirinin Xızır’ı olması umudu ile.