Maliye Bakanı Albayrak, önceki gün New York’ta ABD’li iş insanlarına, Türkiye’de hane halkının hiçbir sorunu olmadığını, dövizden etkilenmediğini söyledi. Ancak yıl başından bu yana yoksullaşma hızlandı.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, önceki gün ABD Ticaret Odası, Turkish Heritage Organization, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) iş birliğiyle New York’ta düzenlenen “Türkiye’nin Finansal Reformları ve Türk Ekonomisi” temalı konferansta Amerikan iş dünyası temsilcilerine hitap etti. Konuşmasında, “Kamu, hane halkı, bankaların ve özel sektörün borçlarına baktığımızda, Türkiye’nin gayet parlak bir performansa sahip olduğunu görüyoruz” diyen Albayrak, Türk halkının borçlarının dövizden etkilenmediğini söyledi. Ancak, yılbaşından beri yaşanan Türkiye manzarası, özellikle de temmuz sonrası süreç, Albayrak’ı doğrulamıyor. 2018 yılının ilk 9 ayında elektrikten doğalgaza, içkiden sigaraya, otoyol ve köprü geçiş ücretlerinden akaryakıta tüm temel tüketim kalemlerine art arda zam yapıldı ve bütün bunların hepsi yoksulların sofrasını vurdu.
Her şey ateş pahası
Dolar’daki artışa bağlı olarak enflasyon hiç boş durmadı. Tüketici enflasyonu, Ağustos ayında yüzde 17.90 ile son 14 yılın zirvesini gördü. Böylece birçok temel ihtiyaç maddesine zamlar peşi sıra geldi. Hanehalkının en önemli ihtiyaçlarından olan ısınma ve aydınlanma giderleri bu konuda başı çekti. Nisandan bu yana doğalgaz faturaları üst üste 3 kez zam gördü. 1 Nisan 2018’de BOTAŞ, elektrik santralleri ve sanayiye sattığı doğalgaz fiyatını yüzde 9.7 oranında artırdı. 1 Ağustos’ta ise konutlarda yüzde 9, sanayide yüzde 14 oranında zam yapıldı. 1 Eylül’de de konutta yüzde 9, sanayide yüzde 14 oranında zam yapıldı. 1 Ocak’ta konutlarda kullanılan elektriğe yüzde 8.8, sanayi ve ticarethanelerde elektriğe ise yüzde 8.4 zam yapılırken, daha sonra, 1 Nisan’da yüzde 2.89, 1 Ağustos’ta yüzde 9-14, 1 Eylül’de ise yine yüzde 9-14 oranında zam yapıldı.
Ekmekten ilaca kadar
26 Temmuz’da tüm Türkiye’de ekmeğe yüzde 15 zam yapıldı ve ekmeğin kilogram fiyatı 5 liradan 5 lira 75 kuruşa çıktı. Mayısta ise Bakanlar Kurulu, yıllık olarak belirlenen ilaç fiyatlarındaki kur düzenlemesine bağlı olarak ilaçlara yüzde 2.5 oranında zam yaptı. Benzer biçimde içkilere temmuzda yüzde 15.5, sigaraya da yüzde 10 zam geldi.
Köprüler, otoyollar ve gıda
1 Ocak’ta otoyol ve köprü ücretlerine ortalama yüzde 10 ila yüzde 25 arasında değişen zamlar yapılmıştı. 1 Temmuz’da ise Avrasya Tüneli geçiş ücretlerine zam yapıldı. Yine benzer biçimde aynı süreçte birçok kentte toplu ulaşım ücretleri artırıldı. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) temmuz ayında açıkladığı tarım raporuna göre Türkiye tarımsal ürünlere ulaşmak için diğer ülkelerden yüzde 28 oranında daha fazla fiyat ödüyor. Son 9 ayda, neredeyse bütün market fiyatlarında sebze meyveden diğer gıda ürünlerine kadar her rafta yüzde 50’yi aşan fiyat yükselişleri yaşandı. Öyle ki patates, soğan ve limon gibi halkın en temel gıdaları astronomik düzeyleri gördü. Yine halkın en çok tükettiği beyaz ete 9 ayda yüzde 200’ün üzerinde zam yapıldığı geçenlerde açıklandı. Bu arada, hane halkının en önemli harcamalarından olan okul servisleri ve kırtasiye zamları ise yüzde 50’leri buldu.
Petrol fiyatı 82 doları aştı
Yeni Ekonomi Programı’nda 73 dolar olarak hesaplanan petrol fiyatı 82 doları aştı. Yıl sonunda 100 doları görebilir. Yılbaşından bu yana, elektriğe yapılan zam yüzde 38.6’yı, doğalgaza yapılan zam yüzde 18.8’i bulurken, petrol fiyatlarının 82 doları görmesi ve olası artışlar, meskenler ve sanayiciler için enerji faturasını artıracak.
Yatarken kazan çalışırken kaybet!
Son 9 ay, rantiyelere kazandırırken, emeğiyle geçinen insanlara ve onların hanesine yoksulluk getirdi. Türk Lirası, yıl başından eylüle kadar yüzde 45 değer kaybetti. 2 Ocak tarihinde 3.76 liradan işlem gören dolar, özellikle ağustos ayında 7.23’e kadar yükselirken, şu anda da 6.10 seviyesinde tutundu. Böylece ocak ayında 1 milyon doları olan bir rantiye o gün 3 milyon 760 bin liraya sahipken, bugün, yattığı yerden 2 milyon 340 bin lira kazanarak 6 milyon 100 bin liraya sahip oldu. Yılbaşında 424 dolar eden bin 603 liralık asgari ücret ise bugün itibarıyla 262 dolara indi.
EKONOMİ SERVİSİ
