İngiltere, suları tüketip zehirlediği gerekçesiyle koyduğu kaya gazı yasağını kaldırdı. Yasağın yakın süreçte AB’de kaldırılması beklenirken, nitelikli suya erişim kısıtlanacak ve tarım üretimleri olumsuz etkilenecek
Yusuf Gürusucu / İstanbul
İngiltere hükümeti, 2019 yılında suları ve toprağı kirletmesi nedeniyle kaya (şeyl) gazı sondaj çalışmalarını yasaklamıştı. Hükümet yeni aldığı kararla, ekolojik etki bir yana bırakılarak ilk süreçte 100’ün üzerinde sondaj lisansı verilmesi bekleniyor. İngiltere İş, Enerji ve Endüstriyel Strateji Bakanı Jacob Rees-Mogg, Rusya’nın enerjiyi bir silah olarak kullandığını, bu bağlamda İngiltere’nin enerji güvenliğinin sağlanmasının en büyük öncelik olduğunu belirterek, “Yerel potansiyel gaz kaynaklarının çıkarılmasına ilişkin var olan yasakları kaldırdık” ifadesini kullandı.
Rıza üretecekler!
Mart ayından bu yana Avrupa’ya yapılan küresel LNG ihracatıyıllık bazda yüzde 75 artarken, en büyük ithalat ABD’den yapılıyor. ABD, kaya gazından mamul toplamda 57 bcm LNG ihraç ederken, bunun 39 bcm’si Avrupa’ya taşındı. Avrupa’da doğalgaz fiyatlarındaki aşırı artış nedeniyle enerji tasarrufu ve fatura destekleri açıklanırken, bu adımların ardından halk üzerinde ‘rıza üretek’ kaya gazı üretimlerine başlanacağının işaretleri belirdi.
AB, kaya gazına yol verdi
Halen Avurupa’da kaya gazı üretimi yapılmıyor. Ancak AB Komisyonu Sözcüsü Tim McPhie, üye ülkelerin kaya gazı kullanımına yönelik bir yasak olmadığını belirtmesi dikkat çekiciydi. McPhie, “AB anlaşmalarına göre, üye ülkeler kaya gazı da dahil olmak üzere enerji kaynakları tercihlerinde özgürdür” ifadesini kullanırken, ülkelerinin kaya gazı sondajlarına karar vermesi halinde ilgili AB mevzuatını uygulaması gerektiğini söyledi. Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Avrupa Politika Merkezi (EPC) Enerji Uzmanı Simon Dekeyrel de “Kaya gazı, bazı Avrupa ülkelerinin siyasi gündeminde açıkça yeniden ortaya çıktı” dedi.
Kaya gazcı çevreci
Avrupa ve özel de Almanya’nın zengin kaya gazı rezervlerine sahip olduğu tartışmaya açılırken, Almanya’da ‘kırılma- fracking’ yöntemi ile kaya gazı üretimindeki yasağın aynen İngiltere’nin gerekçeleriyle ortadan kaldırılabileceği bekleniyor. Çevre düşünce kuruluşu etiketli Rocky Mountain Insitute (RMI), Mart ayında yaptığı bir analizde, Almanya’ya giden Rusya gazının ABD ve Katar gazından iki ila üç kat daha büyük iklim ayak izine sahip olduğu iddia edilirken, kaya gazından mamul LNG ithalatına destek verdiği görüldü.
—
Kaya gazı yıkım demek
Kaya gazı üretimi için kullanılan hidrolik çatlatma sonrası bir dizi sarsıntının yaşanmasının ardından 2019’da İngiltere’de yasaklanmıştı. Kaya gazı, dğer adıyla Şeyl gazı; kil, Kuvars (silisyum oksit, yani kum taşı) ve kireç karışımından oluşan ve metan içeren fosil yakıt. Kaya gazını çıkartabilmek için geleneksel petrol kuyularından farklı olarak hidrolik çatlatma teknolojisi kullanılıyor. Yeraltının 3-5 bin metre derinliğinde karbon kayaçların parçalanması amacıyla çok yüksek basınçla 600’e yakın kimyasal ve kum katılmış olan su yeraltına basılır.
Bir kuyuya 300 bin m3 su!
Tek seferde 18 bin m3 su yeraltına basılırken, bir kuyuya bu işlem 15-20 kez tekrarlanır. Bu süreçte bir kuyuda yaklaşık 300 bin m3 su kullanılır. Bu yolla gaz ve petrol yukarı alırlarken üretim sürecinde çevredeki tüm suları kullanıp tüketirler. Yeraltından yaşamı ayakta tutan su depolarını yani aküferler zehirlenir. Bu kullanılan sular asla geri kazanılamaz ve aynı zamanda üstündeki topraklar kirlenir. Bu adım kapitalist üretimin geldiği son noktayı yani yaşamın yok edilişini açıkça göstermektedir.
Ba gazına bağlanacak
Kaya gazı sondajı ve üretimi amaçlı olarak Diyarbakır’da Silvan Barajı inşa edilirken, Trakya’da kaya gazı üretimleri için sulama barajları, yeraltı suları bu üretimlere bağlanmaya devam ediyor. Trakya’da sanayileşme nedeniyle tüm akarsular zehirlenmiş durumda. Tarımsal üretimler için yegane kaynak olarak yeraltı suları kalırken, kayagazı üretimlerine bağlanmaya başlanması bu kaynaktan da yoksun kalınacağını gösteriyor. Kaya gazı üretimlerinde büyük miktarlarda suya duyulan ihtiyaç ise kurulan ve yeni kurulma planları yapılan barajlardaki sularında bu üretimlere bağlanacağını gösteriyor. Trakya’da bugün yeraltı suları bazı bölgelerde 250-300 metre derinliğe çekilmiş durumda.
Çeşmelerden zehir akacak
Kaya gazı üretim süreçleri arttığında bölgede yeraltı suyu ve debisi düşmüş nehirler tarımsal üretimlerde kullanılamaz hale gelecek. Kaya gazı üretimi tarım topraklarını en ileri düzeyde tehdit edip, bulunduğu bölgede tarım üretimini yapılamaz hale getirecek. Yeraltından beslenen çeşmelerimizden su yerine; gaz ve yeraltındaki ağır metallerle dolu zehirll akışkan akmaya başlayacak. Kaya gazı sondajlarıyla tarımsal üretim bölgesi olan Trakya ve Diyarbakır’ın bu özelliğinden vazgeçildiği ortaya çıkarken, bu durum hem tarım politikalarına hemde enerji politikalarına bakınca anlaşılabilmektedir.
