Sosyopolitik Saha Araştırmalar Merkezi’nin MED-DER’in düzenlediği kurs verilerine dayanarak hazırladığı rapora göre, son yıllarda Kürtçeye ilgi arttı
Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırma Derneği (MED-DER), Sosyopolitik Saha Araştırmalar Merkezi tarafından Kürtçe anadil kurslarına ilgi ve nedenlerine dair hazırlanan raporun sonuçlarını, dernek binasında düzenledikleri basın toplantısıyla açıkladı. Toplantıya, Sosyopolitik Saha Araştırmalar Merkezi ve MED-DER yöneticileri katıldı. Raporu, Kürtçenin Kurmancî lehçesinde MED-DER yöneticisi Dilan Güvenç, Kirmanckî lehçesinde Nesip Gültekin okudu.
Türkiye’nin çok dilli ülkeler kategorisinde yer almasına rağmen Türkçe dışında konuşulan anadillerin öğretilmesi ve anadilde eğitim taleplerinin uzunca zamandır gündemdeki yerini koruduğunun belirtildiği raporda, “Uzun yıllar büyük bölümü sivil toplum oluşumları bünyesinde çoğu gönüllü biçimde yürütülen anadil kursları ile anadillerin öğrenilmesi ve korunması çabasını bir adım öteye taşınması, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında sağlandı. Ortaokullarda seçmeli ders olarak haftada 2 saat biçiminde düzenlenen anadil dersleri, ‘Yaşayan Diller ve Lehçeler’ başlığıyla Milli Eğitim Bakanlığı gündemine de girmiş oldu. Anadilde eğitim talepleri henüz karşılanmamış olmakla birlikte, 2000’lerden günümüze artan biçimde yükselen anadil taleplerini, koşulları oranında karşılamaya çalışan kurs sayıları ve kursiyer sayıları da yükseldi. Özellikle pandemi ve sonrasındaki süreçte Kürtçe ve lehçelerine dönük kurs taleplerinin arttığı gözlendi” denildi.
MED-DER verileri
Sosyopolitik Saha Araştırmalar Merkezi’nin Kürtçe anadil ve lehçelerini öğrenmek veya geliştirmek isteyen kursiyerlerin demografik profilini, anadil öğrenim taleplerini, nedenlerini ve hedeflerini konu alan veri inceleme ve araştırma çalışması başlattığının belirtildiği raporda, Kovid-19’un başladığı 2020 ile 2022 yıllarını kapsayan araştırmada Türkiye geneli ve sınır aşırı kursiyerlere sahip MED-DER verilerine odaklanıldığı belirtildi.
Başvurular artıyor
Kürtçe anadilin değişik lehçelerinde yüz yüze ve online olarak düzenli kurslar düzenleyen MED-DER verilerine göre kurslara başvuru oranlarının düzenli olarak arttığına dikkat çekilen raporda, “2020 yılı pandemi koşullarında online olarak yürütülen kurslara 292 kursiyer katılım gösterdi. 2021’de bu sayı 397, 2022 yılında ise bu sayı Ağustos ayı itibariyle 803 oldu. 2020’de tek dönem ve online, 2021’de yine tek dönem olarak büyük oranda online ve kısmen yüz yüze düzenlenen kurslar, 2022 Ağustos ayı itibariyle 2 dönem ve online ile yüz yüze karma formlarda düzenlenmiş bulunuyor. Yıl yıl incelenen kursiyer verilerine göre, 2020 yılında Türkiye’nin 34 kentinden, Amerika, Avrupa, Federe Kürdistan Bölgesi (Başur) ve İran’dan (Rojhilat) katılım olurken, 2021 yılında Türkiye’nin 41 kentinden, Avrupa ve Amerika kentlerinden, Federe Kürdistan Bölgesi ve İran’dan katılımlar sağlanmış görünüyor. 2022’de ise Türkiye’nin 43 kentinden, Avrupa’dan ve Federe Kürdistan Bölgesi ile İran’dan katılımlar olduğu tespit edildi. Yıl yıl kurslara katılım gösteren kent sayıları da kursiyer sayısı da düzenli artış gösteriyor” diye kaydedildi.
Kurslara başvuruda geçlerin oranı yüksek
Kadın katılımlarının erkek katılımlara oranla daha fazla olduğuna dikkat çekilen raporda, şunları kaydedildi: “2020 yılında kursiyerlerin yüzde 36,4’ünün öğrenci, yüzde 13,4’ü öğretmen, yüzde 13’ü profesyonel meslek sahibi oldukları; 2021 yılında, yüzde 35,5’inin öğrenci, yüzde 15,4’ünün profesyonel meslek, yüzde 9,8’inin İşçi; 2022 yılında yüzde 31,6’sının öğrenci, yüzde 13,2’sinin profesyonel meslek, yüzde 10,6’sının işsiz/iş arayan kategorisinde olduğu görülmüştür. Ayrıca hem 2022 hem 2021 verilerine göre katılımcıların yüzde 77,1’i 18-34 yaş kategorisindedir. Yani kurslar genç yaş grubunun daha çok ilgi gösterdiği alanlar durumundadır. 2020 yılında katılım gösteren kursiyerlerin yüzde 85,3’ü Kurmancî, 2021 yılında katılım gösteren kursiyerlerin yüzde 82,4’ü Kurmancî, 2022 yılında katılım gösteren kursiyerlerin ise yüzde 3,7’si Kurmancî lehçesinde konuştuklarını söylerken; 2022 yılında kursa başvuranların lehçelerinde çeşitlenmeler olduğu, Gorani, Dimilî, Soranî lehçelerinde konuşan kursiyerlerin de olduğu görülmüştür. Ayrıca 2021 yılında katılım gösteren kursiyerlerin yüzde 2’sinin Kürtçenin hiçbir lehçesini konuşmadığı, 2022 yılında bu oranın yüzde 3,9’a çıktığı tespit edilmiştir. Diğer yanıtlardan anlaşılacağı üzere bu oranlar anadili Kürtçe olmayan katılımcılara ilişkindir.”
MA
