NATO Madrid Zişrvesi’nde yapılan 4 saatlik pazarlıkların ardından AKP-MHP yönetiminin vetoyu kaldırması sonrası İsveç ve Finlandiya, NATO ile ilk üyelik görüşmesini yaptı
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya davet edilmesinin ardından iki ülkenin temsilcileri NATO yetkilileriyle katılım müzakereleri için bir araya geldi.
NATO’dan yapılan yazılı açıklamada, İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto’nun başkanlık ettiği heyetlerin NATO yetkilileriyle Brüksel’deki karargahta 4-5 Temmuz 2022’de bir araya geldiği duyuruldu. Açıklamada, “Her iki ülke de NATO üyeliğinin siyasi, yasal ve askeri yükümlülüklerini ve taahhütlerini yerine getirme isteğini ve kabiliyetini resmen teyit etti” denildi. İsveç Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada görüşmelerin çok olumlu geçtiği bildirildi. Açıklamada, “İsveç’in NATO üyesi olarak sağlaması gereken tüm şartları yerine getirdiğini belirttik. NATO üyesi olarak İsveç, NATO’nun genel yeteneklerine ve tüm müttefiklerinin güvenliğine katkıda bulunacaktır” ifadesi kullanıldı.
İmzalar atıldı
Görüşmeler sonrası NATO üyesi ülkelerin temsilcileri 5 Temmuz 2022’de İsveç ve Finlandiya’nın İttifaka katılım protokollerini imzaladı. İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto imzladı.
Stoltenberg: Tarihi an
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, hem iki ülke hem ortak güvenlik için tarihi bir an olduğunu söyledi. Türkiye’nin güvenlik endişelerinin giderilerek, Madrid Zirvesi’nde imzalanan üçlü muhtıra neticesinde ortak bir noktaya varıldığını ifade eden Stoltenberg, “Halklarımız daha güvenli olacak.” dedi.
Stoltenberg, iki ülkenin en yeni üyeler olmasıyla ilgili onay sürecinin bugün itibarıyla başladığını dile getirerek, NATO’nun kapılarının Avrupa demokrasilerine açık olduğunu vurguladı.
Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto da “Terörizm hepimiz için ciddi bir tehdit.” ifadesini kullanarak, ülkesinin NATO’nun güvenliğine katkıda bulunacağına işaret etti. İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde de ülkesinin gelecek NATO üyesi olarak, tüm müttefiklerin güvenliğine katkı sağlayacağını kaydetti.
Katılım protokolleri
Bundan sonra protokollerin NATO üyesi ülkeler tarafından kendi ulusal yasaları ve prosedürleri uyarınca onaylanması gerekecek. Bazı ülkelerde parlamentolar onaylıyor. Türkiye de parlamento onayından geçirecek. AKP-MHP yönetimi de süreci Meclis’te oylayacak. AKP-MHP iktidarı Meclis oylaması sürecini kullanacaklarını, talepleri yerine gelmese veto edeceklerini söylüyordu.
30 üye ülke, kendi onay süreçlerini tamamladıktan sonra Washington Antlaşması’nı saklayan ABD’ye yeni üyenin katılımını öngören protokolleri kabul ettiklerine dair bildirim yapacak. Bütün aşamalar tamamlanınca NATO Genel Sekreteri, yeni üyeleri ittifaka katıldığını ilan edecek.
Madrid Zirvesi
NATO Madrid Zirvesi 28-30 Haziran 2022’de yapıldı. Stratejik Konsept Belgesi de zirvede kabul edildi. Zirve başlarken Türkiye, İsveç, Finlandiya dışişleri bakanları, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı törende üçlü memorandum (mutabakat muhtırası) imzaladı.
Memorandum imzası öncesi Türkiye, İsveç ve Finlandiya 4 saatlik müzakere yaptı. İlk 2 saatte uzlaşmaya varılmayınca kahve molası verildi. Kahve molası sırasında uzlaşma oldu ve sonraki 2 saatte metin hazırlanıp imzalandı. Müzakere öncesi ABD Başkanı Joseph Biden ve Erdoğan telefon görüşmesi yapmış F-16 satışı ve modernizasyon taleplerinin karşılanacağını söyledi. Biden’ın kahve molasında da Türkiye’yi imzaya ikna ettiği basına yansıdı.
Kürtler üstünden yapılan pazarlıklar sonucu uzlaşma çıkınca Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliği önüne koyduğu vetoyu imzayla kaldırmış oldu.
Erdoğan 30 Haziran’da Madrid’deki NATO Liderler Toplantısı’nın ardından IFEMA Kongre Merkezi’nde basın toplantısında “Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan muhtıraya bu zaviyeden bakılmasının daha doğru olacağına inanıyor ve ben de böyle anlıyorum. Hiç şüphesiz bu muhtıra, Türkiye ve milletimiz açısından zorlu müzakere sürecinden sonra elde edilmiş diplomatik bir zaferdir” demişti.
BRÜKSEL
