Kürt müziğinin önemli isimlerinden Hesen Zîrek, 50 yıl önce aramızdan ayrıldı. Binden fazla eseri bulunan Zîrek’in ‘Ey Niştiman’ marşı ise hâlâ Kürt halkının dilinde yer etmeye devam ediyor
Kürt müziğinin önemli ve üretken şahsiyetlerinden olan Hesen Zîrek 50 yıl önce hayatını kaybetti. RojNews, büyük sanatçının ölüm yıldönümüne dair hayatından kesintiler ile bir biyografi hazırladı. Biz de Zîrek’in derlenen biyografisine yer vererek, okura sunuyoruz.
Kürt müziğinin üretken sanatçılarından Hesen Zîrek, 1921 yılında Doğu Kürdistan’ın Bokan şehrinin Hermêlê köyünde doğar. Çocuk yaşta babasını kaybedince annesinin yeniden evlenmesi üzerine eviyle ve köyüyle bağını koparır. Seyislik, bir ağanın yanında silahlı koruma gibi işler yapar genç yaşında. Kent kent gezer ve yolu Bağdat’a düşer. Bağdat’da bir meyhanede çalışmaya başlar. Çalıştığı meyhanede sesinin fark edilmesi üzerine müzikle ilişkisi başlar.
Mahabad Radyosu günleri
Bağdat Radyosu’nda sanatçı olarak beş yıl süreyle çalışır fakat memleket hasreti çeker, Bokan’a geri döner ama orada da sebat etmez ve o yıllarda Kürtlük değerlerinin hayli ses getirdiği İran Kürdistanı’nın Mahabad şehrine gider ve Mahabad Radyosu’nun Kürtçe biriminde çalışmaya başlar. Sonraki yıllarda Tahran Radyosu’nda 8 yıl süreyle çalışıp müzik kariyerini tırmandırsa da Mahabad yılları, Kürdistani yaşamında derin izler bırakır.
Birçok işte çalışır
1972 yılı 26 Haziran’ında kanserden vefat edinceye kadarki yarım asırlık yaşamı çok zorlu geçer. Kahvecilikten şoförlüğe kadar girmediği iş kalmaz. Kürtçe söyleme ısrarı sürekli polisle başının derde girmesini ve kaçıp kovalanmasını beraberinde getirir. Aralarında İbrahim Tatlıses’in de kaynak göstermeden Türkçeleştirip seslendirdiği “Yallah Şofêr (şoför)” parçası da dâhil olmak üzere bin 500 civarında şarkı ve şarkı sözü geride bırakıp vefat eder Hesen Zîrek (Zîrak).
Hesen Zîrek’in bütün parçaları içinde belki de en anlamlısı İran Kürdistanı’nda Mahabad Kürt Cumhuriyet’inin yıkılmasından sonra 1946 yılında sözlerini yazıp bestelediği “Ey Niştiman” marş / şarkısıdır. “Ey güzel Kürdistan vatanı, Aryen toprağı özgürlüğün için bedenim, ruhumla direniyor” diye devam eden, Kürdistani yurtseverlik damarı hayli yüksek bir marştır Hesen Zirek’in Ey Niştiman’ı…
Ey Niştiman
“Ey netewekanî delal
Ey Kurdekan ey baskeşêr
Ey niştiman, niştimanî ciwan
Xakî Aryan wetanî Kurdan
***
Ey rozî Kurdî kaşan
Bo Kawekan li her deran
Ey rozî Kurdî ber efşan
Bo Kawekan li her teraf
***
Bo te dikoşim bi dil û bi can
Bo serkewtinî xakî niştiman
***
Ey keynekan ey lawekan
Tê dikoşim cergê qawmekan
Ey niştiman, niştimanî ciwan
Xakî Aryan wetanî Kurdan
***
Bo te dikoşim bi serkewtinî
Pêşmerge hebû lawî qehraman”
