İSİG verilerine göre son dokuz yılda en az 556, AKP’li yıllarda ise en az 811 çocuk çalışırken hayatını kaybetti
12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliği İle Mücadele Günü. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG) 2013 yılından 2021 yılı sonuna kadar olan sürede kayıt altına aldıkları çocuk işçi ölümlerini paylaştı. Buna göre AKP’li 20 yılda en az 811 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti. Son dokuz yılda ise en az 556 çocuk işçi hayatını kaybetti.
İGİS, açıklamasında AKP’nin hayata geçirdiği tarım, sanayi, eğitim ve sosyal politikaların her geçen gün daha fazla çocuğun işçileşmesini beraberinde getirdiğini belirterek yüzlerce çocuğun hayatını kaybetmesinin “Avrupa’nın Bangladeş’i” haline getirilen Türkiye kapitalizminin gerçek yüzünü gösterdiğini vurguladı.
Yıllara dağılım
İSİG tarafından açıklanan rapora göre, 2002 yılında en az 1 çocuk, 2003 yılında en az 18 çocuk, 2004 yılında en az 29 çocuk, 2005 yılında en az 27 çocuk, 2006 yılında en az 29 çocuk, 2007 yılında en az 28 çocuk, 2008 yılında en az 29 çocuk, 2009 yılında en az 12 çocuk, 2010 yılında en az 24 çocuk, 2011 yılında en az 24 çocuk, 2012 yılında en az 15 çocuk, 2013 yılında en az 59 çocuk, 2014 yılında en az 54 çocuk, 2015 yılında en az 63 çocuk, 2016 yılında en az 56 çocuk, 2017 yılında en az 60 çocuk, 2018 yılında en az 67 çocuk, 2019 yılında en az 67 çocuk, 2020 yılında en az 68 çocuk, 2021 yılında en az 62 çocuk, 2022 yılında ise şu ana kadar en az 19 çocuk… AKP’li 20 yılda en az 811 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti.
Son dokuz yılda en az 556 çocuk işçi hayatını kaybetti
İSİG Meclisi’nin raporunda şu veriler yer aldı:
Her ay ortalama olarak 5-6 çocuk çalışırken hayatını kaybetmektedir. Çocuk işçi ölümlerinin tüm iş cinayetlerine oranı ise yüzde 4 civarındadır. Ölümler genel olarak basına yansımaktadır.
Çocuk işçilerin yaklaşık üçte birinin tarımda çalışmaktadır ve ölümlerin yarıdan fazlası bu işkolunda meydana gelmektedir.
Son yıllarda çocuk emeğinde ücretli ve tehlikeli işlerde çalışma oranı artmaktadır.
Çocuk işçi ölümlerinin neredeyse yarısını trafik, servis kazası ile boğulmalar oluşturmaktadır. Bu da tarım işkolundaki mobilizasyonun ve barınma-yıkanma-sıcakta çalışma gibi ihtiyaç ve sorunların had safhada olduğunu göstermektedir.
Kız çocuk işçi ölümleri yüzde 16 civarındadır. Bu durum genel iş cinayetlerinde tespit etiğimiz kadın işçi ölüm oranın 2,3 katıdır.
15 yaş altı çalıştırma kanunen de yasak olmasına rağmen bu yaş grubunda çalışan 184 çocuk işçi hayatını kaybetmiştir. Yani her ölen 3 çocuk işçiden 1’i 15 yaş altındadır. 4-5 yaşlarında ölen çocuk işçilere bile rastlanmaktadır. Bu durum Türkiye’deki yoksulluğun ve güvencesizleştirmenin bir aynasıdır.
Çocuk işçi ölümleri tarımsal mobilizasyon ve üretimin arttığı, yine okulların kapanıp hizmet sektöründe ve atölyelerde çocukların çalıştığı Mayıs-Eylül sürecinde sıçrama yapmaktadır.
En çok ölüm tarım sektöründe
Son dokuz yılda iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle: Tarım, Orman işkolunda 316 çocuk (213 işçi ve 103 çiftçi); İnşaat, Yol işkolunda 57 çocuk; Metal işkolunda 37 çocuk; Konaklama, Eğlence işkolunda 27 çocuk; Ticaret işkolunda 22 çocuk; Gıda işkolunda 18 çocuk; Genel İşler işkolunda 18 çocuk; Tekstil, Deri işkolunda 16 çocuk; Taşımacılık işkolunda 11 çocuk; Kimya, Lastik işkolunda 9 çocuk; Ağaç, Kâğıt işkolunda 9 çocuk; Çimento, Toprak, Cam işkolunda çocuk; Enerji işkolunda 3 çocuk; Madencilik işkolunda 1 çocuk; İletişim işkolunda 1 çocuk; Sağlık işkolunda 1 çocuk; Elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 4 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti.
En çok trafik ve servis kazalarında ölüm
Son dokuz yılda iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımı şöyle: Trafik, Servis Kazası nedeniyle 153 çocuk; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 97 çocuk; Ezilme, Göçük nedeniyle 68 çocuk; Yüksekten Düşme nedeniyle 52 çocuk; Şiddet nedeniyle 47 çocuk; Elektrik Çarpması nedeniyle 39 çocuk; Yıldırım Düşmesi nedeniyle 35 çocuk; Patlama, Yanma nedeniyle 20 işçi; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 12 çocuk; Kesilme, Kopma nedeniyle 11 çocuk; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 6 çocuk; İntihar nedeniyle 6 çocuk; Diğer nedenlerden dolayı 10 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti…
Son dokuz yılda ölümlerin cinsiyetlere göre dağılımı şöyle: 88 kız ve 468 oğlan çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti.
Son dokuz yılda iş cinayetlerinin yaşlara göre dağılımı şöyle: 4 yaşında 2 çocuk, 5 yaşında 4 çocuk, 6 yaşında 4 çocuk, 7 yaşında 4 çocuk, 8 yaşında 12 çocuk, 9 yaşında 11 çocuk, 10 yaşında 22 çocuk, 11 yaşında 10 çocuk, 12 yaşında 28 çocuk, 13 yaşında 35 çocuk, 14 yaşında 52 çocuk, 15 yaşında 79 çocuk, 16 yaşında 118 çocuk ve 17 yaşında 175 çocuk işçi çalışırken hayatını kaybetti.
18 yaşında işçi ölümleri
2013 yılında en az 18, 2014 yılında en az 20, 2015 yılında en az 20, 2016 yılında en az 19, 2017 yılında en az 18, 2018 yılında en az 27, 2019 yılında en az 14, 2020 yılında en az 13, 2021 yılında en az 11 “on sekiz yaşındaki işçi” hayatını kaybetti.
En az 2 milyon çocuk işçi var
TÜİK (Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları, 2019) verilerine göre yüzde 70,6’sı erkek ve yüzde 29,4’ü kız çocuğu olmak üzere 720 bin çocuk işçi bulunuyor. Ancak İSİG, çocuk işçiliğin gerçek boyutlarının verilerde perdelendiği belirtiyor: “Çocuk işçiliğin azaldığına dayanak gösterilen istatistiklerde sayısı 1,5 milyonu bulan çırak, stajyer ve meslek eğitimi gören öğrenci olmak üzere çocuk işçiliğin ana gövdeleri eksik. Öte yandan çocuk işgücü anketleri, Türkiye’de mevsimsel olarak, çocuk işçiliğin en az olduğu Ekim ila Aralık aylarında yapılıyor, bu da çocuk işçiliğin gerçek boyutlarını gizliyor. Bunlar göz önüne alındığında, bugün Türkiye’de en az 2 milyon (yaz aylarında 4 milyon civarı) çocuk işçi olduğu görülmektedir.”
Göçmen ve mülteci çocukların da, tarım, sanayi, inşaat, ticaret gibi işkollarında günübirlik ve güvencesiz şekilde işgücü piyasasına dâhil olduğunu belirten İSİG, “Bu da patronlar açısından, ücret pazarlığı imkânı olmayan, ücret ödemelerini eksik yatırabileceği ya da geciktirebileceği, hakkını aradığında şiddet uygulayabileceği, zorla çalıştırabileceği ek bir çocuk işçi kitlesi anlamına gelmektedir.” dedi.
Talepler:
Çocuk iş cinayetlerinin bir “çocuk emek sömürüsü” politikası olduğunu vurgulayan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi, şu talepleri sıraladı:
Ucuz çocuk işgücünü teşvik eden ve bunun altyapısını oluşturan eğitim sistemi ve eğitim politikalarına son verilmelidir.
Çocuk emeğiyle ilgili veriler bilimsel, güvenilir ve düzenli bir şekilde yayınlanmalıdır.
Kayıt-dışı çocuk işçi çalıştırılan kişi ve kurumlara göz yumulmamalı, caydırıcı cezalar verilmelidir.
Yasadışı çocuk işçi çalıştırmayı önlemeye yönelik tedbirler alınmalı, denetimler etkin ve sıkı bir şekilde yapılmalı, ilgili mevzuatlar yürürlüğe koyulmalıdır.
Tüm çocuklar ücretsiz ve detaylı sağlık taramasından geçirilmelidir. Yeterli, sağlıklı ve dengeli beslenme imkânı sağlanmalı, bağışıklık sistemleri kuvvetlendirilmelidir.
Çocuk işçilik yasaklanmalıdır.
HABER MERKEZİ
