Elektriğe yapılan devasa zamlarla halkı yoksulluğa iten iktidar, elektrik üretim şirketlerine her ay destek vermeyi sürdürüyor. Şirketlerin üretmedikleri enerji için Nisan ayında 45 santrale 324 milyon lira ödeme yapılıyor
Yusuf Gürsucu / İstanbul
Geçtiğimiz günlerde elektriğe yapılan zamla birlikte mesken abonelerine uygulanan elektrik tarifesi yüzde 15 artırılarak kWh başına 112,4377 kuruştan 129,0639 kuruşa çıkarıldı. Günde 8kW’nin üzerinde tüketim yapan meskenler için ise tarife 167,8584 kuruştan 192,7977 kuruşa çıkarıldı. Diğer yandan Ocak 2022 için şirketlere kapasite bedeli adı altında yapılan ödeme 47 santral için 136 milyon 683 bin 392 TL, Şubat ayında yine 47 santral için 167 milyon 421 bin 715 TL, Mart ayında bu tutar 47 santral için 300 milyon 808 bin liraya ulaşırken, Nisan ayında ise bu rakam 45 santral için toplam 323 milyon 723 bin 869 TL oldu. Halka maliyetler yükseldi iddiasıyla yapılan elektrik zamları şirketlerin kasasını doldururken, öte yandan yine kamunun cebinden şirketlere üretmedikleri enerji bedelinin ödeniyor olması ‘devleti AŞ gibi yöneteceğiz’ sözü veren iktidarın fotoğrafını veriyor.
Her şey şirketler için
Enerji santrallerine kapasite mekanizması adı altında 4 yılı aşkın süredir ‘Piyasa şartlarında ayakta kalmakta zorlandıkları’ iddiasıyla her ay 200-300 milyon lira ödeme yapılırken, onbinlerce insanın faturayı ödeyemediği için elektriği kesilirken, Kürt coğrafyasında ise bu durum misliyle uygulanarak tarım yapılamaz, suya ulaşılamaz hale getirilerek uygulanıyor. Kapasite mekanizmasınıın uygulanma gerekçelerinden biri olan ‘şirketlerin ekonomik durumlarına yönelik destek olma’ maddesi bu şirketlerin özelleştirme veya yatırım süreçlerinde bankalardan aldıkları borçların ödenmesini de içerdiği mekanizma gerekçelerinde yer alıyor olması soygunun boyutunu göstermektedir.
Büyük pasta doğalgazcıların
Asıl desteğe ihtiyacı olan halka ise fatura oyunları ile indirime gittiğini iddia eden iktidar, halk düşmanı ve sermaye dostu uygulamalarına hız kesmeden devam diyor. Nisan’da piyasa şartlarında çalışması zorlaştığı iddiasıyla sadece Nisan ayı için verilecek olan 324 milyon lira 45 kömür, doğalgaz ve hidroelektrik santralini (HES) kapsıyor. Bunun 184,9 milyon TL’si ise doğalgaz santrallerine veriliyor. Nisan ayında 45 santrale verilecek olan 324 milyon lirayı paylaşan santral özellikleri ise şöyle; 19 adet kömürlü termik santralleri, 13 adet doğalgaz santralleri, 10’u da HES’ler olarak belirlenmiş. Ödemelerde en yüksek payı 13 adet doğal gaz yakıtlı elektrik santralleri alırken, bu santrallere toplam 184 milyon 865 bin 074 TL kapasite ödemesi yapılıyor.
En büyük destek İzmir DGKÇ’ye
En yüksek ödeme ise 27 milyon 328 bin 366 TL’yle İzmir DGKÇ Santrali ile İzmir Elektrik Üretim LTD Şirketine yapılacak. Onu, 16 milyon 492 bin 119 TL ödemeyle Enerjisa Bandırma Santrali ile Enerjisa Enerji Üretim AŞ ve 16 milyon 413 bin 532 TL ödemeyle Bilgin Samsun DGKÇS ile Bilgin Güç Santralleri Enerji Üretim A.Ş. izliyor. Diğer yandan Akbelen ormanlarına ve zeytinliklere dalmak isteyen Yeniköy ve Kemerköy Santrallerine toplam 19 milyon 410 bin 845 TL ödenirken, Yatağan’ı yerle bir eden ve yıkımı sürdürmek isteyen Yatağan Termik Santraline ise 9 milyon 069 bin 576 lira ödeniyor. İktidarın sevgili Holdingi Cengiz Holding’in Eti Alüminyum AŞ’ye ise 12 milyon 296 bin 622 lira ödeme yapılacak olması dikkat çekiyor.
Arz güvenliği yalanı
Piyasa şartlarına uygun maliyetten elektrik üretemediği veya ihtiyaç olmaması nedeniyle şirketlerin beklentisi altında kalan enerji alımları gerekçesiyle yılın büyük bölümünde çalışmayan ya da çalıştırılmayan santrallere verilen destek kamu geliri üzerinden yapılan anlaşmalara dayanılarak gerçekleşiyor. 100 bin MW’ı aşan enerji üretim kapasitesine rağmen bu kapasitenin 1/3’ünün piyasalaştığı Türkiye’de, yapılan ödemlerin gerekçesini enerji arz güvenliğine bağlamaları inandırıcı olmaktan çok uzak. Şirketlere 324 milyon lira ödenen Nisan ayında ortalama kullanılan enerji üretim kapasitesi 26 bin MW düzeyinde. Olası pik enerji çekimi Nisan’da bir kez 34 bin MW olarak yaşanırken, en düşük kullanım ise 17 bin MW civarında kalmış. Bu rakamlar arz güvenliği ya da yedek güç olarak izah edilemeyecek düzeyde olması Zafer Havalimanı’na verilen garanti müşteri sayısının sıfır olmasına rağmen her ay ödenen milyonları hatırlatıyor.
Türkiye’de alım garantisi nedeniyle üretmedikleri elektriğin parası olarak şirketlere nisan ayı için 324 milyon lira ödenecek şirketler listesi:
