Diyarbakır’ın Kulp ilçesine mangal kömürü üretimi için gelen mevsimlik işçiler, günde 17 saat çalışıyor
Mangal kömürü için Mardin’in Derik ilçesinden Diyarbakır’ın Kulp ilçesine gelen mevsimlik işçiler, zor koşullarda çalışıyor. İlçe merkezine üç kilometre uzaklıkta olan Pasur Çayı’nda kurdukları çadırlarda aileleriyle birlikte yaşayan işçiler, MA’dan Mehmet Güleş’in haberine göre günde 17 saat çalışıyor.
Yoğun emek verdikleri işte elde ettikleri kazancın kendilerini kurtaramadığını söyleyen işçiler, eskiden daha az emekle daha fazla kazanç elde etiklerini, bugün ise geçimlerini ancak sağladıklarını aktardı.
Sabahın erken saatlerinde iş başı yapan işçiler, ilk olarak, eşit parçalara böldükleri meşe ağaçlarını üst üstte yığıp, ardından yığdıkları odunların üstünü saman ya da ot çöpleriyle kapatıp, odunları hava almayacak şekilde üstlerin toprakla kapatıyor. Her bir odun yığını için yaklaşık bir ay beklemek zorunda kalan aileler, bu süreçte de, her gün odunları köz ateşinde yakıyor. 15 gün ile bir ay süren bu işlemi tekrarlayan işçiler, odunlardan oluşan mangal kömürlerini tırmık ya da küreklerle çıkartıp, torbalara dolduruyor. Burada bir ay içinde 5 ila 10 ton arasında üretilen kömürün tonu bin 600 TL’ye satılıyor.
Durmadan çalışıyoruz
Derik ilçesinden 22’si çocuk 30 nüfuslu dört aile olarak Kulp’a geldiklerini ifade Adem Aryaj, yıllardır mangal kömürü üretim işinde çalıştığını söyledi. İşlerinin Nisan ayı başlarından Kasım ayının sonuna kadar sürdüğünü söyleyen Aryaj, “Çok zahmetli bir iş yapıyoruz. Sabahtan akşama kadar durmadan çalışıyoruz. Yaklaşık sekiz yetişkin kişi ile gece gündüz nöbetleşe şeklinde çalışıyoruz” dedi.
Gittikleri yerlerde kendi imkânları ile çadırlar kurduğunu ve çoluk çocuk herkesin o çadırlarda yaşadığını anlatan Aryaj, özellikle yaz aylarındaki sıcaklıklardan dolayı çadırlarına giremediklerini, sürekli dışarıda kaldıklarını söyledi.
Kazancı yok
Ülkedeki ekonomik kriz kaynaklı emeklerinin de boşa gittiğini söyleyen Aryaj, şunları söyledi: “Krizden dolayı her şey çok pahalandı. Eskiden daha az çalışıp, daha fazla kazanç elde ediyorduk. Ancak günümüzde çok emek var ama kazanç yok. Sadece geçimimiz sağlayabiliyoruz.”
İşçilerden İsmail Durmaz ise, kömür işinin sağlık açısında da risk teşkil ettiğini söyledi. Durmaz, “Sürekli dumana maruz kaldığımız için, ileride nefes darlığı gibi hastalıklara sebep oluyor. Başka bir iş olsaydı, bu işi yapmazdım. Ama bildiğiniz gibi işsizlik var. Çocuklarımıza bakmak zorunda kaldığımız için, bu işle uğraşıyoruz. Sabah saat 4.00’ten akşam bazen saat 21. 00’e kadar sürekli çalışıyoruz” dedi.
Durmaz, sekiz yetişkin kişinin birlikte çalışarak ayda 5 ile 10 ton civarında kömür ürettiklerini ifade ederek, kömürün tonunun da 1600 TL’den satıldığını söyledi.
