26 yıl önce MGK kararıyla bombalanan Özgür Ülke gazetesinin muhabiri Türkeri, ‘Bizden başka hiç kimse Kürtlere dair bilgi vermiyordu. Özgür Ülke yaşananları ve gerçekleri verdiği için hedef oldu’ dedi
Halk Gerçeği, Yeni Halk Gerçeği, Yeni Ülke, Özgür Gündem, Welat ve tekrardan Özgür Gündem gazetelerinin ardından sansür ve saldırı tehditleri altında yeni bir gazete 28 Nisan 1994’te yayın hayatına başladı. 4 yıl gibi kısa bir sürede 6 gazete çıkaran özgür basın, çıkardıkları gazetelerin kapanmasının ardından “Özgür Ülke” ismi ile okuyucuların karşısına çıktı. Yayın hayatına başladıktan 239 gün sonra ise, geleneği olduğu diğer gazetelerin aksine 3 Aralık 1994’te bombalanarak kapatılmak istendi. 2 Aralık’ı 3 Aralık’a bağlayan gece gazetenin İstanbul Kadırga’da bulunan teknik binası, Cağaloğlu’nda bulunan merkez bürosu ve Ankara bürosu aynı anda bombalı saldırıya uğradı. Saldırıda gazetenin ulaştırma görevlisi Ersin Yıldız yaşamını yitirirken, 23 gazete çalışanı ise yaralandı. Olayın faillerine dair hiçbir şey yapılmazken, saldırıda yaralananlar hastanede gördükleri tedavilerinin ardından gözaltına alındı. Saldırıya dair açılan soruşturmada ise hiçbir sonuç çıkmadı.
Bu ateş sizi de yakar!
Bombalamaya rağmen ertesi gün okuyucuyla buluşan Özgür Ülke Gazetesi, “Bu ateş sizi de yakar!” manşetiyle bombalanmanın talimatını verenlere yanıt verdi. Yine aynı sayıda “Devletin en yetkili ağızları tarafından hedef gösterilen ve kapatılmak için çare aranan gazetemiz, Çarşamba günü toplanan Milli Güvenlik Kurulu’nun (MGK) en önemli gündem maddeleri arasında yer almıştı. Gazeteyi susturma kararının alındığı toplantıda konuşulanlar, gazetenin ismi anılmadan basına yansımıştı. MGK’nin gazeteye ilişkin son kararının ne olduğu üç gün sonra ortaya çıktı ve ‘Özgür Ülke bombalandı” denilerek faillerin kim olduğuna işaret edildi.
Aydınlardan destek
Özgür Ülke Gazetesi’ne yapılan bombalı saldırının ardından gazeteye destek yağdı. Kimi aydınlar saldırıya yönelik tepkilerini Özgür Ülke’nin köşelerine yazdıkları yazılarla gösterirken, aralarında yazar Orhan Pamuk, Ahmet Altan, Latife Tekin, Murathan Mungan ve Lale Mansur’un da yer aldığı bir grup aydın, sokağa çıkarak gazetenin “Ülke’ne Sahip Çık” manşetli sayısını dağıttı.
Gazete saldırı belgesini yayınladı
Gazetenin bombalanmasından sadece 3 gün önce, gazetenin bombalanması kararının alındığı MGK toplantısı gerçekleştirilmişti. Toplantıda Özgür Ülke, “bölücü yayınların susturulması” şeklinde hedef gösterilmişti. Miting alanlarında “ölüm listeleri” ve “bertaraf edilecekler” listesiyle açıklamalar yapan dönemin Başbakanı Tansu Çiller’in imzasının bulunduğu “Gizli” ibareli belge, bombalanan Özgür Ülke tarafından saldırının üzerinden 15 gün geçmeden yayınlandı. Belgede doğrudan Özgür Ülke gazetesinin ismi verilerek şu ifadelere yer veriliyordu: Bölücü ve yıkıcı faaliyetlere destek verecek şekilde yayın yapan yayın organlarının faaliyetleri son günlerde devletin bekası ve manevi değerlerine açıkça saldırı şeklini almıştır. Vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğüne yönelik bu önemli tehdidin bertaraf edilmesi maksadıyla Adalet Bakanlığı’nca bu kadar suç duyurusu olmasına rağmen hukuken etkili bir şey yapılamamasının nedenlerinin belirlenerek, giderici önlemlerin alınmasına…
Kendi kendilerini bombalamış
Saldırıya dair yaptığı açıklamada “bertaraf edin” emrini, doğal emir olarak karşıladığını söyleyen dönemin Hükümet Sözcüsü Yıldırım Aktuna ise gazetenin bombalanmasını, “Türkiye’yi zor durumda bırakmak için kendi kendilerini bombaladıklarını düşünüyoruz” şeklindeki sözlerle açıklamıştı.
247 sayısından 220’si hakkında toplatma kararı
Yapılan bu açıklamalarla bombalama meşrulaştırılırken, 2 Şubat 1995 tarihinde gazete bu kez alınan kararla kapatıldı. Yayın hayatına başladığı günden beri sansürün hedefinde olan gazetenin 247 sayısından 220’si hakkında toplatma kararı verilmişti. Özgür Ülke gazetesinden sonra özgür basın geleneğinden 35 gazete daha yayın hayatına başladı. Bazıları günü birlik kapatılırken, bazıları da haftalar içerisinde kapatıldı. Yapılan bütün baskılar, gözaltılar ve kapatmalara rağmen özgür basın geleneği bugün tarihe ışık tutmaya devam ediyor.
‘Bombalama kararı MGK’da alındı’
O dönemde gazetede muhabirlik yapan Gazeteci Zekine Türkeri, Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) Ferhat Çelik’e yaşananları anlattı. Türkeri, Cumhuriyetin kuruluşundan beri Kürtlere hep militarist bir şekilde bakıldığını ve hep yok etmeye dönük politikaların izlendiğini söyledi. 1990’lı yılların bu baskıların en yoğun olduğu süreçlerden biri olduğunu dile getiren Türkeri, “Devlet bütün Kürtlere düşmandı. Gazeteyi de bombalama kararı MGK’da alındı. Tansu Çiller bu emri verdi. Çünkü tek tek baş edemiyorlardı. O dönemde gazetenin yaklaşık 100’e yakın çalışanı vardı ve 4’te biri katledilmişti. Hiçbir arkadaşımız o dönemde Kürdistan’da 6 ay boyunca çalışamazdı. 6 ay üst üste çalışanlar katledildi. Pek çok arkadaşımız sürgüne gitmek zorunda kaldı” dedi.
‘Her yerde bizi takip ediyorlardı’
O dönemde habere doğru düzgün çıkamadıklarını ifade eden Türkeri, “Kürdistan’da haberlere asla gidemiyorduk. İstanbul’da ise mümkünse iki kişi gidiyorduk. Çünkü her daim arkamızda ızbandut gibi yüzleri maskeli ve uzun namlulu silahlı adamlar vardı. Bunlar her yerde bizi takip ediyorlardı. Biz böyle bir dönemde gazetecilik yaptık. İyi bir gazetecilik yapmış olmalıyız ki hem devlet hem de o dönemin hükümeti bundan rahatsız oldu. Çünkü bizden başka hiç kimse Kürtlere dair bilgi vermiyordu. Özgür Ülke yaşananları ve gerçekleri verdiği için hedef oldu” ifadelerini kullandı.
‘Kürtleri vurmanın bu ülkede cezası yok’
Devletin kendilerini susturmak için böyle bir yol izlediğinin altını çizen Türkeri, ama baskıların kendilerini yıldırmadığını vurguladı. Türkeri, “Kürtleri vurmanın bu ülkede cezası yok. İstanbul’un göbeğinde siz patlayıcılar yerleştireceksiniz bir binanın altına orada bombayı patlatacaksınız. Orada 20’den fazla kişi vardı, hepsi ölüyor olabilirdi. Bu umurlarında bile değildi. Çünkü ceza almayacaklarını biliyorlardı. O gün bu böyleydi çok acıklı bir şekilde bugün de böyle” ifadelerini kullandı.
‘O ateş bu ülkeyi yaktı’
Bombalamadan sonra boş durmayarak ertesi gün “Bu ateş sizi de yakar” manşetiyle çıktıklarının altını çizen Türkeri, o ateşin bugün herkesi yaktığını söyledi. O ateşin bir çürüme olarak Türkiye’yi yaktığının altını çizen Türkeri, “Türkiye Kürt sorununun çözümünü erteleye erteleye çürüdü. O ateş bu ülkeyi şöyle yaktı; AKP gibi faşist bir iktidara herkesi mahkum etti. Bundan daha iyi bir ateş mi olur?” diye sordu.
‘Hala o gazete ve ardıllar bir şekilde çıkıyor’
Bombalamadan sonra Atılım gazetesinin kendilerine kapılarını açtığını ifade eden Türkeri, son olarak şunları söyledi: Bu ateş sizi yakar’ manşeti orada atıldı. Biz günlerce Atılım’da yere battaniye sererek yattık. O koşullarda çalıştık. Bunları yakınmak için söylemiyorum. Çünkü arkadaşlarımız öldü, hala başka şeyler de yapabilirlerdi. Ama bu devletin ve hükümetin anlaması gereken bir tek şey var. O bombalamadan sonra gazetede çalışan bir tek kişi bile ben ayrılıyorum, korktum demedi. Ondan sonra başka gazeteler çıktı, gazeteler sansüre uğradı. Bazen sayfaların yarısının boş çıktığı günler oldu. Fakat hala o gazete ve ardıllar bir şekilde çıkıyor. Binlerce Kürt gazetecisi var. Dolayısıyla bombayı patlatanlar hiçbir şekilde amaçlarına ulaşamadı.
İSTANBUL
