ÖHD ve TUAY-DER’nin bölge illerindeki cezaevlerine dair raporunda, tutuklulara yönelik işkence ve kötü muamelede artış yaşandığı, salgına ilişkin önlemlerin yeteriz olduğu ve iletişim hakkının engellendiği bilgisi yer aldı
Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) ve Tutuklu Aileleri ile Dayanışma Derneği (TUAY-DER), cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine raporlaştırdı. Eylül, Ekim ve Kasım aylarını kapsayan rapor, Diyarbakır Kampüs Cezaevleri, Elazığ Kampüs Cezaevleri, Malatya, Elbistan, Şırnak, Mardin, Urfa, Erzincan, Antep cezaevlerinde kalan tutuklular ve cezaevi yönetimleriyle gerçekleştirilen görüşmeler sonucunda hazırlandı.
Elde edilen veriler, Diyarbakır Kampüs Cezaevi önünde düzenlenen basın açıklamasıyla kamuoyuna duyuruldu. Açıklamaya, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır milletvekilleri Remziye Tosun ve Dersim Dağ, ÖHD Eşbaşkanı Bünyamin Şeker, MEBYA-DER, MED TUHAD-FED, 78’liler Derneği ile tutuklu ailelerinin yakınları katıldı.
Hasta tutuklular
Raporu paylaşan ÖHD Yöneticisi Muhitttin Muğuç, mahpuslar ile yaptıkları görüşmeler sonucunda cezaevinde hak ihlallerinin yoğun bir şekilde arttığını söyledi. Ziyaret edilen hapishanelerde Kovid-19 pandemisinden bu yana hasta mahpusların tedavi edilemediğini, mahpusların sağlık hakkına erişemediklerini belirten Muğuç, bu nedenle durumu ağır olan hasta mahpusların sağlık durumlarının daha da ağırlaştığını, hasta olmayan mahpusların ise hastalandığını aktardı.
Ceza infaz kurumlarında istenilen gazetelere ulaşımın imkansız olduğu dile getiren Muğuç, özellikle mektuplara el konma, göndermeme uygulamalarının kendilerine iletildiğini söyledi.
Birçok ceza infaz kurumunda da kargoların ya verilmediği ya da çok geç verildiğini paylaşan Muğuç, kantin fiyatlarının pahalı oluşu, ücretsiz temizlik ve hijyen malzemelerinin verilmemesi gibi uygulamaların da tüm görüşmelerde dillendirildiğini kaydetti.
Tutuklulara tecrit dayatılıyor
Başvurular üzerine yapılan ziyaretler sonucunda tüm ceza infaz kurumlarında sosyal aktivitelerin tamamen sıfırlandığını belirten Muğuç, bu nedenle mahpusların tamamen tecrit altında olduklarını ifade etti.
Cezaevinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin açıklanan raporda şu bilgilere yer verildi:
İşkence ve Kötü Muamele:
* Diyarbakır Kadın Kapalı Hapishanesi’nde mahpuslara uzun zamandır çift kelepçe uygulamasının dayatıldığı,
* Mardin E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde karantina sürecinde olan mahpuslara infaz koruma memurlarının sistematik psikolojik şiddet uygulandığı,
* Şanlıurfa 2 Nolu T Tipi Hapishanesi’nde bulunan Suriyeli mahpusların Türkiyeli mahpuslardan özellikle izole edildiği ve infaz koruma memurları tarafından sürekli ve sistematik olarak kaba dayak vb. işkencelere maruz kaldığı,
* Elazığ Kadın Kapalı Hapishanesi’nde 4 mahpusun, havalandırma kapısının erken kapatılması nedeniyle infaz korumalarıyla tartışması sonrası, infaz koruma memurları tarafından kaba dayak şeklinde işkenceye maruz kaldığı,
* Şırnak T Tipi Kapalı Hapishanesi’nden 25.09.2020 tarihinde sevki gerçekleşen mahpus Musa Kültür’in arkadaşlarıyla vedalaşmak istemesi üzerine, mahpusların sürgün etmekle tehdit edildiği, öğrenilmiştir.
İmralı’da durum
Raporda, PKK Lideri Abdullah Öcalan’a ve İmralı adasında kalan diğer mahpuslara yönelik tecrit uygulamasının devam ettiği belirtildi. İmralı’da avukat ve aile görüş hakkının tamamen ortadan kaldırıldığına dikkat çekilen raporda, “Derneklerimiz ve birçok STÖ ‘Ada’da kalanların sağlık durumundan endişe duyduklarını’ defalarca kez belirtmiştir. İmralı tecridine paralel olarak 3 kişinin ya da tek kişinin kalmasına olanak sağlayan F tipi hücreler, şehirlerden uzak kampüs tipi hapishaneler, mahpusların ailelerinden çok uzak yerlere sürgün edilmesi tabloyu açıkça gözler önüne sermektedir. Söz konusu hapishanelerde sosyal izolasyon çok yoğun olarak yaşanmaktadır. Sınırlı sayıda kişiyle, çok küçük boyuttaki hücrelerde yaşayan mahpusların psikolojik ve fiziksel olarak sorunlar yaşamaları kaçınılmazdır.
* Mahpusların direnişi sonucu elde edilen 10 saatlik görüşme hakkının kullanımı şu an ciddi oranda engellenmektedir. Yapılan ziyaretlerde pandemi öncesinde dahi Kürt illerindeki hiçbir hapishanede farklı hücrelerden/koğuşlardan mahpusların haftada10 saat havalandırmada bir araya gelmesine izin verilmediği tespit edilmiştir.
* Pandemi sonrası ise tüm hapishanelerde havalandırmada bir araya gelme, sosyal etkinlik vb. etkinlikler tamamen yasaklanmıştır.
* Siverek T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde ise OHAL’den bu yana mahpusların spor hakkını kullanamadıkları öğrenilmiştir” ifadelerine yer verildi.
Sağlık alanındaki ihlaller
Sağlık hakkına erişim konusundaki sıkıntıların halen devam ettiği tespitine yer verilen raporda, sağlık alanında yaşanan ihlaller şu şekilde sıralandı:
* Diyarbakır Kadın Kapalı Hapishanesi’nde mahpusların hastalıkları nedeniyle sevk taleplerinin reddedilmediği ancak tüm sevk taleplerinin psikiyatri kliniğine sevk edilerek gerçekleştirildiği kalp sorunu olan bir mahpusun dahi tedavi edilmeden psikiyatri kliniğine sevk edildiği öğrenilmiştir.
* Diyarbakır Kadın Kapalı Hapishanesi’nde hasta mahpus Semire Direkçi’nin ameliyatının Covid-19 gerekçesiyle yapılmaması nedeniyle aşırı kilo kaybı olduğu ve 46 kiloya düştüğü ve sağlık durumunun kötüye gittiği belirtilmiştir.
* Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde bel fıtığı rahatsızlığı bulunan hasta mahpusların doktor raporu bulunmasına rağmen oturma simidi ve bel korselerinin hapishane idaresince içerisinde delici ve kesici madde taşınabilir gerekçesi ile verilmediği öğrenilmiştir.
* Diyarbakır 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde mahpusların hastalıklarına ilişkin raporlarının bulunmasın ve hasta mahpusların eski raporlarının geçerli olduğuna dair yayınlanan cumhurbaşkanı kararnamesi olmasına rağmen tamamen keyfi bir tutumla hasta mahpuslara yeni raporlar aldırmak için hastaneye götürülmek istendiği öğrenilmiştir.
* Mardin E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde İlhan DAYAN adlı mahpus; kendisinin yoğun diş rahatsızlıkları bulunduğunu, ilaç kullanması gerektiğini, bu anlamda kendisinin muayene edilip ilacının verilmesi talebinin olduğunu ancak hiçbir talebine cevap alamadığını, revire çıkarılmadığını ve ilacının da temin edilmediğini belirtmiştir. Hapishane hekimlerinin/sağlık çalışanlarının mahpusun sağlığı ile ilgili şikâyetlerini revirden değil dilekçelerden takip ettiklerini ve muayeneleri ise koğuşların kapı mazgallarından yaptığını belirtmiştir.
* Mardin E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde hastalık belirtisi olmasına rağmen hiçbir koğuşa test yapılmadığı; mahpusların hapishane idaresi tarafından sadece karantinaya alındığı öğrenildi.
* Urfa 2 Nolu T Tipi Hapishanesi’nde iki koğuşta pozitif vakaların olması nedeniyle koğuşların karantinaya alındığını ancak kimlerin pozitif olduğu konusunda hapishane idaresinin aileleri ve diğer mahpusları bilgilendirmediği aktarılmıştır.
* Elazığ Kadın Kapalı Hapishanesi’nde hastalık belirtisi olmasına rağmen hiçbir koğuşa test yapılmadığı öğrenilmiştir.
* Şanlıurfa 1 ve 2 Nolu T Tipi Hapishanelerinde pandemi gerekçesiyle hastane sevklerinin durdurulduğu öğrenilmiştir.
* Şanlıurfa 2 Nolu T Tipi Hapishanesi’nde kadın mahpuslar; menstrüasyon döneminde kullanmak için hijyenik pede ulaşmakta sorun yaşadıklarını, özellikle ilk hapishaneye geldikleri zaman regl olan kadın mahpuslar yanlarında herhangi bir eşya olmadığında dahi hapishane idaresince hijyenik ped ihtiyaçlarının karşılanmadığını aktarmışlarıdır.
* Antep H Tipi, Şırnak T Tipive Elazığ Kadın Kapalı Hapishanelerinde mahpusların revire çıkması pandemi sebebiyle kısıtlanmıştır.
* Erzincan T Tipi, Elazığ Kadın, Şırnak T Tipive Elazığ 1 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanelerinde pandemi sebebiyle mahpusların hastane sevklerinde sorunlar yaşandığı ve hasta mahpusların tedavisinin aksadığı öğrenilmiştir.
* Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde mahpuslarla yapılan görüşmeler sırasında epilepsi hastası Yalçın KESKİN isimli mahpusun tek kişilik hücrede tutulduğu, mahpusun dönemsel olarak epilepsi nöbetleri geçirebildiği, bu nöbetler esnasında yanında kendisine refakat edecek ve ilgili tedbirleri alacak kimsenin bulunmadığı öğrenilmiştir.
* Şırnak T Tipi Kapalı Hapishanesi’nden 25.09.2020 tarihinde gerçekleşen sevkler esnasında işkence ve kötü muamele gören mahpusların revire çıkma talepleri reddedilmiştir. Kronik hasta mahpus olan Necmettin Ormanlı ve Yahya Altun’un tansiyon hastalığı nedeniyle almak istedikleri tansiyon ölçme cihazının temin edilemediği paylaşılmıştır.”
Covid-19 etkisi
Raporda, hapishanelerde Kovid-19 vakaları, yetersizlikler ve kısıtlamalar şöyle sıralandı;
* Diyarbakır D Tipi Kapalı Hapishanesi’nde bulunan mahpuslardan alınan beyanlara göre; 16 mahpus ile birlikte Hapishane müdürü, 20 İnfaz Koruma Memuru ve 15 askerin Covid-19 testinin pozitif çıktığı belirtilmiştir. Ayrıca görüşme gerçekleştirilen mahpuslardan bir kısmının Covid -19 testi pozitif çıkan mahpuslarla temaslı olması sebebiyle karantina sürecinin devam ettiği öğrenilmiştir.
* Diyarbakır 2 Nolu Yüksek Güvenlikli ile Şanlıurfa 1 ve 2 Nolu T Tipi Hapishanelerinde 14 günlük karantina süreci biten mahpusların odalara/koğuşlara geçişlerine dair uygulamada tamamen keyfi hareket edildiği öğrenilmiştir.
* Mardin E Tipi Kapalı Hapishanesi’ndehijyen koşullarının sağlanmadığı, hijyen eşyalarını mahpusların yüksek fiyatlarla kantinden temin edebildikleri, hapishanede suyun kota ile verildiği, sabah ve akşam 45 dakika verildiği, bazı günler koğuşlara hiç su verilmediği öğrenilmiştir.
* Urfa 1 ve 2 Nolu T Tipi, Gaziantep H Tipi, Şırnak T Tipi, Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli ile Elazığ Kadın Kapalı, Malatya E Tipi ve Erzincan T Tipi Kapalı Hapishanelerinde hijyen koşullarının sağlanmadığı, hijyen eşyalarını mahpusların yüksek fiyatlarla kantinden temin edebildikleri ve Şanlıurfa 1 ve 2 Nolu T Tipi Hapishanelerinde suyun kota ile verildiği öğrenilmiştir.
* Elbistan E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde (eldiven, maske, dezenfektan, deterjan vb.) pandemi başladığı sürede ilk zamanlarda 2 hafta boyunca verildiğini, sonra malzemelerin verilmediğini, 2 aydır temizlik eşyalarının hiç verilmediğini, temizlik eşyalarını ancak aile getirince verdiklerini, bu halde bile eşyaların bekletilerek verildiğini aktarmışlardır.
* Şırnak T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde mahpuslar; 1 yıldır su problemi yaşandığını, suyun bazen tamamen kesildiğini ya da kısıtlandığını, kendilerine haftada 2 gün 1’er saat sıcak su verildiğini odadakilerin sayıca (9, 16, 17 vd) çok olmasından kaynaklı bazen duş dahi alınamadığını aktarmışlardır.
* Mardin E Tipi Kapalı ve Şanlıurfa 1 Nolu T Tipi Hapishanelerinde karantina odalarında dahi hijyen koşullarının sağlanmadığı öğrenilmiştir.
* Erzincan T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde her ay için kişi başı sadece bir tane maske verildiği, mahpusların kendilerinin de maske temin etmelerine izin verilmediği ve Covid-19 pozitif olanlarla diğer mahpusların aynı havalandırmayı kullandıkları, hapishane idaresinin bu duruma dair bir önlem almadığı öğrenilmiştir.
* Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde yapılan görüşmeler esnasında, hapishanede bulunan 3 mahpusun Covid-19 testinin pozitif çıktığı öğrenilmiştir.
* Elbistan E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde görüştüğümüz mahpuslar; bir koğuşta 16, bir diğerinde 15 mahpus olmak üzere toplam 31 mahpusun Covid-19 virüsüne yakalandığını belirtmişlerdir. İlk olarak iki mahpusun Covid-19 belirtisi gösterdiklerini, ancak bu mahpusların karantinaya alınmadıklarını, koğuşlarda kalmaya devam ettiğini bu sebeple de tüm mahpuslara virüsün bulaştığını beyan etmişlerdir.
* Bütün hapishanelerde sohbet, hobi vb. sosyal-kültürel etkinlikler pandemi gerekçesiyle tamamen kısıtlanmıştır.
Avukat görüşüne çeşitli kısıtlama
Raporda, adil yargılanma hakkının önemli bir parçası olan savunma hakkının uluslararası standartlara uygun olarak yasalarda garanti altına alındığı hatırlatılarak, pandemi dolayısıyla avukat görüşlerine çeşitli kısıtlamalar getirildiği kaydedildi.
Raporda, bütün hapishanelerde pandemi sebebiyle açık görüşlerin yasaklandığı belirtilerek, mahpusların ailesi ve sosyal çevresi ile bağının istikrarlı bir biçimde sağlanabilmesinin devletin aktif yükümlülüğü olduğu vurgulandı.
Mektuplar verilmiyor
Mektupların mahpusların en önemli iletişim araçlarından biri olduğuna dikkat çekilen raporda, “Tüm hapishanelerde mektupların geciktirilmesi yahut hukuka aykırı şekilde el konulması, karalanması en sık karşılaşılan durumlardandır. Tüm hapishanelerde kargolar da geciktirilmektedir. Diyarbakır 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde mektupların takip numaraları mahpuslarla paylaşılmadığı için takibinin yapılamadığı, bunun yanı sıra faks gönderilirken ‘isim kısa, yazı kötü yazılmış vb.’ gerekçeler ile mahpusların haberleşme hakkının engellendiği öğrenilmiştir” ifadelerine yer verildi.
Muhalif gazeteler verilmiyor
Hapishanelerde kitap ve gazete sınırlamasının devam ettiği, bazı hapishanelerde hakkında toplatma kararı dahi bulunmayan bazı kitaplar ile Evrensel, Birgün, Yeni Yaşam, Umut, Atılım vb. muhalif gazetelerin mahpuslara verilmediği kaydedildi. Özellikle 2018 yılında İmralı tecridinin sonlandırılması talebiyle hapishanelerde başlayan açlık grevi eylemlerinden sonra, Yeni Yaşam gazetesine erişimin tüm hapishanelerde engellendiği belirtildi.
Haberleşmeyle ilgili yaşanan hak ihllaleri şöyle sıralandı;
*Şanlıurfa 1 Nolu T Tipi ve Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanelerinde Kürtçe kitapların mahpuslara verilmediği tespit edilmiştir.
* Mardin E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde de Kürtçe kitapların mahpuslara verilmediği tespit edilmiştir. Mahpusların hapishanenin uyguladığı kitap kotasından dolayı 10 ve daha az kitap bulundurabildikleri, yine Mardin E Tipi Kapalı ve Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanelerinde bandrollü kitapların dahi hapishane idaresi tarafından keyfi bir şekilde yasaklanabildiği,
* Diyarbakır 1 Nolu T Tipi Hapishanesi’nde mahpuslara getirilen kitapların herhangi bir yerinde “Kürdistan” ibaresi geçtiği takdirde kitapların mahpuslara verilmediği,
* Erzincan T Tipi Hapishanesi’nde hapishane idaresinin uyguladığı kitap kotasından dolayı mahpusların sadece 5 kitap bulundurabildikleri,
* Elazığ 1 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi’nde hapishane idaresinin uyguladığı kitap kotasından dolayı mahpusların sadece 7 kitap bulundurabildikleri,
* Şırnak T Tipi Hapishanesi’nde hapishane idaresinin uyguladığı kitap kotasından dolayı mahpusların sadece 6 kitap bulundurabildikleri,
* Elbistan E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde mahpusların sadece ders kitaplarını alabildikleri, dergilerin kendilerine hiç verilmediği, öğrenilmiştir.
Radyo ve defterlere el konuluyor
Son dönemde mahpusların sosyal yaşamlarını, iletişim haklarını engelleyecek birçok el koyma olayının yaşandığı tespitine yer verilen raporda, şunlar kaydedildi:
* Radyolara, defterlere, kitaplara vs el koyma olayları son dönem bir hayli artmıştır.
* Diyarbakır D Tipi Kapalı Hapishanesi’nde Ekim ayı içerisinde oda araması yapıldığı ve arama sırasında her odaya yaklaşık 7-8 infaz koruma personelinin girdiği, pandemi tedbirlerine dikkat edilmeksizin arama işleminin gerçekleştirildiği ve arama gerekçesinin ise radyo bulundurmak olduğu öğrenilmiştir.
* Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde yapılan oda aramaları sırasında her odaya yaklaşık 7-8 infaz koruma personelinin girdiği, pandemi tedbirlerine dikkat edilmeksizin arama işleminin gerçekleştirildiği, arama esnasında mahpusların kantinden almış oldukları salça, pul biber vb. ürünlerin idare tarafından alındığı belirtilmiştir.
Birer battaniye veriliyor
* Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’ne sevklerin yaşanması sonrası pandemi tedbirleri gerekçe gösterilerek mahpuslardan alınan kişisel eşyaların birçoğunun (defter, kalem, nevresim takımları, yastıklar, tek kanallı radyolar, vb.) görüşme alınan gün itibariyle henüz mahpuslara iade edilmediği ve ayrıca mahpuslara gerekçe gösterilmeksizin iadesi sağlanmayan birçok ürünün hapishane kantininde satışının yapıldığı, mahpusların bu nedenle iade edilmeyen bazı kişisel eşyalarını kantinden almak zorunda kaldıkları öğrenilmiştir. Mevsim koşulları göz önünde bulundurulmaksızın mahpuslara bir adet battaniye verildiği, yine mahpuslara ait olan içlik, bere, kapişonlu kıyafetler, kefiye vb. kıyafetlerin de hapishane idaresince mahpuslara teslim edilmediği öğrenilmiştir. Diğer hapishanelerden Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanesi’ne sevk edilen mahpuslara, sevk edildikleri esnada diğer eşyaları ile birlikte kişisel el yazılarının olduğu defterler ise hapishane idaresince Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün 21/08/2020 tarih ve E.48020301-204.04-118/98685 sayılı genelge yazısı gerekçe gösterilerek mahpuslara verilmemektedir.
* Mardin E Tipi Kapalı ve Şanlıurfa 1 Nolu T Tipi Hapishanelerinde mahpuslar, idare tarafından kantinde satılan radyoların dahi toplandığını ve aramalar sırasında defter ve kitaplarına el konulduğunu aktarmışlardır.
* Erzincan T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde mahpusların hiçbirine atölye çalışmaları için bireysel çalışmalar da dâhil (resim vb.) kullandıkları eşyaların verilmediği öğrenilmiştir.
* Elazığ Kadın Kapalı Hapishanesi’nde kıyafet kotası gerekçe gösterilerek mahpusların kıyafetlerinin verilmediği ve ailelerin gönderdiği kıyafetlerin ise eski olduğu gerekçesiyle alınmadığı belirtilmiştir.”
Disiplin cezaları veriliyor
Eylül-Ekim-Kasım aylarında yapılan görüşmelerde önceki aylardakine benzer şekilde çok sayıda, haksız ve hukuksuz disiplin cezasının verildiği tespitine yer verilen raporda şunlar belirtildi:
* Disiplin cezası idarelerin elinde çok ciddi bir ceza içinde ceza aracı olarak işlev görmektedir.
* Diyarbakır Kadın Kapalı Hapishanesi’nde mahpusların odalarını ve odadaki mutfak ve banyo kısmını gören kameraların halen mevcut ve aktif olduğu, bu kameranın daha önceden kırılması nedeniyle mahpuslar hakkında kamu malına zarar verildiği gerekçesiyle soruşturma başlatıldığı ve ifade alındığı öğrenilmiştir.
* Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’ne sevk sırasında yanlarında getirdikleri radyo sebebiyle bir kısım mahpusa hücre disiplin cezası verilmiştir.
* Diyarbakır 2 Nolu Yüksek Güvenlikli ve Elazığ 1 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Hapishanelerinde infazının bitmesine yaklaşan mahpuslara hapishane idaresi tarafından iletişim ve hücre cezalarının keyfi olarak verildiği aktarılmıştır.
* Elazığ Kadın Kapalı Hapishanesi’nde 4 mahpusun, havalandırma kapısının erken kapatılması nedeniyle infaz korumalarıyla tartışması sonrası, infaz koruma memurları tarafından kaba dayak şeklinde işkenceye maruz kaldığı ve sonrasında 11 gün hücre cezası aldıkları öğrenilmiştir.
* Şırnak T Tipi Kapalı Hapishanesi’nden 25.09.2020 tarihinde yapılan sevkler esnasında gerçekleşen olaylar sebebiyle mahpuslara disiplin soruşturması açılmıştır. Yine mahpusların sevkler ve sevkler esnasında gerçekleşen işkence ve kötü muameleyi protesto etmek için aile ve telefon görüşüne çıkmamaları nedeniyle kendilerine disiplin soruşturması açılmıştır.
* Malatya E Tipi Hapishanesi’nde mahpuslar; yaşadıkları sorunlardan, uygulanan hak ihlallerinden kaynaklı yemek almama şeklinde eylem yaptıklarını, bir kısım taleplerinin karşılanması üzerine bu eylemlerine son verdiklerini ancak yaşanan bu durumdan kaynaklı 13 kişiye disiplin soruşturması açıldığını aktarmışlardır.”
Yemekler sağlıksız ve yetersiz
Raporda, Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde mahpusların tıraş olma konusunda sorunlar yaşadığı, Diyarbakır 1 Nolu T Tipi, Urfa 1 ve 2 Nolu T Tipi, Gaziantep H Tipi, Elazığ Kadın Kapalı, Elazığ 1 No’lu Yüksek Güvenlikli, Elbistan E Tipi ve Erzincan T Tipi Kapalı Hapishanelerinde mahpuslar verilen yemeklerin sağlıksız ve yetersiz olduğunu belirtildi.
Öneriler
Raporda öneriler şu şekilde sıralandı;
* Hapishanelerde mahpuslara yönelik hukuka aykırı tutum ve davranışta bulunan görevlileri hakkında etkin soruşturma mekanizmaları işletilmelidir.
* Hapishanelerde mahpusların mahremiyet hakkına saygı duyulmalı; kadın mahpusların özgün sorunları için özen gösterilmelidir.
* Ağır hasta mahpusların salgın hastalık durumunda ciddi risk grubunda bulunması nedeniyle serbest bırakılarak infazlarının ertelenmeli, tutuklu olanlar serbest bırakılmalıdır. Hasta mahpusların değerlendirilmeleri her koşulda sadece klinik yaklaşım ile değerlendirilmeli, alıkonulmasının uygun olmadığına dair tıbbi raporları olan mahpuslar ivedilikle salıverilmelidir. İnfaz Kanunun 16. Maddesi hasta mahpusların ihtiyacı doğrultusunda değiştirilmelidir.
* Virüsün özellikle 60 yaş üstü kişilerde ölümcül etkisi göz önünde bulundurularak 60 yaş üstü mahpusların tedbiren serbest bırakılarak infazlarının ertelenmesini, tutuklu olanların serbest bırakılmalıdır.
* Hamile ve çocuklu kadınların, çocuğun üstün yararı ilkesi gözetilerek serbest bırakılmalı veya infazlarının ertelenmelidir.
* Mahpusların yeterli, dengeli ve sağlıklı beslenmesi sağlanmalı, vitamin takviyesi yapılmalıdır.
* Sağlık çalışanları başta olmak üzere mahpuslarla temas eden tüm çalışanlara koruyucu giysi ve malzeme temin edilmeli, özellikle risk grubunda olan çalışanlar başta olmak üzere tüm hapishane çalışanları için çalışma koşullarını da kapsayacak şekilde gerekli önlemleri alınmalıdır.
* Hapishanelerde düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması (sayının arttırılması) sağlanmalıdır.
* Tüm mahpuslar, hapishane çalışanı ve mahpus yakınlarından olası belirtiler gösteren kişilerin testlerinin hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınmalıdır.
* Mahpusların sağlık kurumlarına ve hastanelere ring araçlarıyla değil; daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması sağlanmalıdır.
*Aile ve avukat görüşlerin yapıldığı alanlarda mahpusların görüş haklarını ihlal etmeyecek şekilde hızla önlemlerin artırılmalı ve alanların sıklıkla dezenfekte edilmeli, mahpusların yakınlarıyla haberleşebilmesi için imkanlar artırılmalıdır.
Kaynak: Mezopotamya Ajansı
