Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının bütçe görüşmelerinde HDP, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçe talep etti. AKP’li vekiller ise ‘Kürt illeri’ diye bir ifadeyi kabul etmek mümkün değil’ dedi
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 2021 yılı bütçe teklifi, Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Komisyon görüşmesinde ilk olarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk konuştu. Kadın hizmetleri konusunda “kadına yönelik şiddette sıfır tolerans” ilkesiyle devam ettiklerini ileri süren Selçuk, veri sunmadan çalışma hayatında kadın iş gücü istatistiklerine göre kadın istihdam oranının arttığını iddia etti.
Bütçe görüşmelerinde yaşananları Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) Zemo Ağgoz derledi.
Bakana göre işsizlik azalmış
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2020 yılı Temmuz dönemi işsizlik oranın geçen yılın aynı dönemine göre 0,5 puan azalarak yüzde 13,4 olduğunu ifade eden Selçuk, “Yeni ekonomi programıyla hedeflediğimiz işsizlik oranı 2023 yılı için yüzde 10,9” dedi.“Sosyal Koruma Kalkanımız” çerçevesinde bakanlık olarak doğrudan sağladıkları yardım ve destek tutarının 41 milyar TL’yi geçtiğini belirten Selçuk, “Koşullarını esnettiğimiz Kısa Çalışma Ödeneği ile Mart’tan bu yana 3,6 milyon çalışanımız için 21,8 milyar lira ödeme yaptık” diye konuştu.
Sunum eleştirisi
Selçuk’un konuşmasının ardından muhalefet partileri söz aldı. CHP grubundan söz alan Bülent Kuşoğlu, “Şimdiye kadar daha farklı sunumlar alıyorduk sizden, tablolar alıyorduk, şimdi hem sunumunuzu geç gönderdiniz hem de geldiğinde daha da karışık bir şeyler gördük maalesef. Hani diplomatlar için derler ya ‘Çok şey söyler ama hiçbir şey söylemez’ siz de çok şey söylediniz ama hiçbir şey söylemediniz sonuçta” ifadelerin kullandı.
‘Cambazlık’ yapılıyor
Ardından söz alan CHP grubundan Mehmet Bekaroğlu ise sözlerine, “Neden soru önergelerimize cevap vermiyorsunuz” diyerek başladı. Bakan Selçuk’un konuşmasında “İşsizliği her şeye rağmen düşürdük” sözlerine dair ise Bekaroğlu, “Hayır, böyle bir şey yok. Zaten şu anda Meclis gündeminde olan torba yasada görülüyor. İşten çıkışları yasakladınız, yarı zamanlı ödemeler yapıyorsunuz. Şimdi yeni bir şey daha yaptınız, kayıt dışı alınır ve tekrar işten çıkarılırsa işsiz sayılmayacak. Böyle birtakım -tırnak içinde- cambazlıklarla düşürmeye çalışıyorsunuz, öyle değil.
Bakan TÜİK’’i işaret etti
Bekaroğlu’na cevap veren bakan Selçuk ise, “Verdiğim bütün veriler Türkiye’nin resmi istatistik kurumu olan TÜİK’in verdiği verilerdir” diyerek topu TÜİK’e attı.
Kadın cinayetleri iktidarınız döneminde 7 kat arttı
CHP grubundan Emine Gülizar Emecan Bakan Selçuk’a “Şüpheli ölümler de kadın cinayeti olarak anılıyor” sözlerini sordu. Emecan, “Hatta buna isyan etmiştiniz, kadın örgütlerini bu şekilde suçlamıştınız. Lütfen bu konuda elinizde bir veri varsa bunu paylaşır mısınız bizimle? Yani bu ‘şüpheli’ diye tanımladığınız ölümler hangileridir, nedir? Kadın cinayetlerindeki artışı görmezden gelemezsiniz çünkü sizin iktidarınız döneminde 7 kat artış olmuş” sorularını yöneltti.
Bütçe nasıl harcanacak?
HDP grubundan Filiz Kerestecioğlu da, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı için öngörülen bütçenin 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Teklifi’nin yüzde 12,7’si olduğuna dikkati çekti. Kerestecioğlu, “Ayrılan pay 155 milyar lira, bu çok büyük bir tutar. Elimizde tam 155 milyar var ve bize düşen emekleriyle memleketi var edenler için, toplumun ezilenleri, ayrımcılığa uğrayan kesimleri için bu bütçenin en doğru en adil şekilde nasıl harcanacağını tartışmak” ifadelerini kullandı.
Kamu hizmetlerine erişilebilirlik
Toplumsal sorunlara kalıcı çözümler bulmaktan ziyade sorunları idare etmeye hatta geçiştirmeye yönelik bir bütçe gördüklerini kaydeden Kerestecioğlu şunları söyledi: Bakım sorumluluğunu kamusal bir hizmet olarak sunmak yerine aileye yükleyen, devletin sorumluluklarını ve yoksulluğun idaresini kadınların sırtına yıkan, büyük ölçüde bakım ve yoksulluk ekseninde yapılan sosyal yardım transferleri görüyoruz. Ancak sosyal yardımlara ayrılmış 42 milyardan fazla kaynağa paralel olarak sosyal dışlanma, şiddetle mücadeleye, güvenceli istihdam ve kamu hizmetlerinin erişilebilir olmasına yönelik yatırım ödenekleri görmüyoruz.
Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçe
Kerestecioğlu,“Sosyal yardımların” topluma tek çareymiş gibi dayatıldığını vurgulayarak bütçe hazırlık süreçlerine kadın gruplarının, STK’ların katılmamasını eleştirdi. Kerestecioğlu, “HDP Kadın Meclisi olarak yapmış oldukları “Toplumsal cinsiyete duyarlı bütçe” çalıştayında çıkan taleplerin bazılarını şöyle aktardı: “Öncelikle, katılımcı bir bütçe istiyorlar. Yükümüzü hafifletecek ücretsiz kreşler, kamusal bakım merkezleri istiyorlar. Ev kadınları için sağlık güvencesi, kadınlar için özgün ve daha adil bir vergi politikası; erken emeklilik gibi kadınların çifte yükünü görünür kılacak ödeneklerin oluşturulmasını talep ediyorlar. Eşit işe eş değer ücret istiyorlar. Eğitimde eşitliği sağlamak için üniversite öğrencisi genç kadınların ihtiyaçlarının kamu kaynaklarından karşılanmasını talep ediyorlar. 2018 yılında yayınlanan GREVIO Raporu’ndaki acil, orta ve uzun vadeli tavsiyelere kaynak ayırmak zorundayız” dedi.”
16 Kürt ilinde gelişmişlik düzeyi
HDP grubundan Gülistan Kılıç Koçyiğit’in “Kürt illeri” sözü ise tartışmalara neden oldu. Koçyiğit, “Mevcut AKP politikaları nedeniyle, özellikle Kürt illerindeki geri kalmışlığa dikkatinizi çekmek istiyorum. Türkiye’de işsizlik çok derin, istihdam sorunu çok gelişmiş ama bölge illerine baktığımız zaman ciddi bir şekilde işsizlikte başı çektiğini gayrisafi yurt içi hasılada son sıralarda yer aldıklarını görebiliyoruz. Şimdi elimizde Kalkınma Ajansının Sosyoekonomik Gelişmişlik Sıralaması var. Ben size son 16 ili söyleyeyim değerli arkadaşlar. Son 16 il Adıyaman’dan başlıyor, Şırnak’la bitiyor. Adıyaman, Ardahan, Diyarbakır, Kars, Iğdır, Bingöl, Batman, Şanlıurfa, Mardin, Siirt, Bitlis, Van, Hakkâri, Muş, Ağrı, Şırnak. Son 16 ilin de Kürt ili olması tesadüf müdür değerli arkadaşlar?” diye sordu.
AKP’nin Kürt alerjisi
Bunun üzerine oturum başkanı Abdullah Nejat Koçer, “İfade ettiğiniz ‘Kürt illeri’ diye bir ifadeyi kabul etmek mümkün değil. Böyle bir ifadeyi kabul etmiyoruz” dedi.
Koçyiğit ise, “Kürtlerin yoğun yaşadığı yere Kürt ili diyoruz. Kürtler yoğunluklu yaşadığı yerlere ne diyeceğiz” şeklinde yanıt verdi. Konuşmasına devam eden Koçyiğit, “En önemlisi ilim olan Muş’un Varto ilçesinde sırf HDP’li oldukları için yeşil kartlarını, yaşlılık aylıklarını ve bakım aylığını niye kestiniz? Size soru önergesi de yönelttim 28 Eylül’de sayın bakan ama hala cevabını alamadım” ifadelerini kullandı.
Cezaevinde 800’den fazla çocuk
HDP grubundan söz alan Ömer Faruk Gergerlioğlu da cezaevinde bulunan 800’den fazla çocuk için ne yapıldığını sordu. Gergerlioğlu, “0-6 yaş arası 800’den fazla çocuk var ve fizyolojik, psikolojik olarak çok büyük sıkıntılar içindeler. Yine, cezaevi dışında anne babası tutuklu olduğu için yakınlarının yanında kalan 18 yaş altı binlerce çocuk var ve hepsi psikolojik sorunlar yaşıyorlar. Ne yapıyorsunuz bunun için? İşçi sağlığı için neler yapıyorsunuz? 1.493 işçi ölümü var, bunu Bakanlık açıklamıyor, bir STK açıklıyor, bu bir ayıptır.”
Bakana sorular
Konuşmaların ardından soru-cevap kısmına geçildi. Muhalefet partilerinden vekiller Bakan Selçuk’a şu soruları yöneltti:
HDP’den Necdet İpekyüz: “Çalışma yaşamı istatistikleri 2018 yılından itibaren yayınlanmıyor. Niçin yayınlanmıyor ve yayınlanacak mı? Görüşülen- 25 yaş altı ve 50 yaş üstü esnek çalışmayı geri çekmeyi düşünüyor musunuz?”,
HDP’den Filiz Kerestecioğlu: “İstanbul Sözleşmesi’nin etkin uygulanması yönünde yol haritası niteliği taşıyan Grevio Türkiye raporunun 15 Ekim 2018’den beri niçin resmi çevirisi yapılarak ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilmedi? 2021 bütçesinde böyle bir pay ayrıldı mı bununla ilgili olarak?”
CHP’den Ali Şeker: “Gençlerin işsizlik sorununun çözümüne yönelik üretimi, istihdamı artıracak bir politikanız var mı?”
İstanbul Sözleşmesi uygulanmalı
CHP’den Aysu Bankoğlu: “Bir televizyon programında, ‘Her kadın cinayeti, bizim kadına yönelik şiddetteki kadın cinayeti değildir. Her intihar kadın cinayeti değildir. Her şüpheli ölüm de kadın cinayeti değildir’ Size göre kadın cinayeti nedir? İstanbul Sözleşmesi’nin uygulanmasının denetlenmesi hususundaki planınız ya da stratejiniz nedir? Buna göre bir planınız var mıdır?”
2020’de 327 kadını katledildi
HDP’den Oya Ersoy: “Bu ülkede kadın katliamı var, erkekler 2020’de 327 kadını katlettiler. Kadına yönelik şiddetle mücadele ve kadının toplumsal statüsünü yükseltmek, istihdam ve ücret yönünden eşitliği sağlamak için bütçenizden kadının payına düşen oranı kalemler hâlinde ve toplam olarak açıklar mısınız?”
HDP’den Garo Paylan: “Hala ücretsiz izinde olan kaç vatandaşımız var ve bunlar ne kadar süredir ücretsiz izindeler? Bu bin 160 lirayla kaç ay daha hayatta kalacaklarını düşünüyorsunuz?”
Kovid destekleri
Soruların bir kısmını yanıtlayan Bakan Selçuk, “41 milyar haricinde sosyal koruma kalkanı haricinde devlet, 6 milyar dışında para vermedi mi? Bir kez daha tamponun yüzde 25’ine katkımız mevcut. Sadece salgın dönemine has ödemelerimizin miktarı 3,6 milyar oldu. Dolayısıyla Kovid döneminde yapılan bütün bu desteklerin, kısa çalışma, nakdi ücret desteği, normalleşme desteği ve işsizlik ödeneği harcamalarının tutarı 32,8 milyar liraya ulaştı” dedi.
Aşırı yoksulluk yok bu ülkede!
“Ya, bu ülkede güzel şeyler oluyor” diyen Selçuk, aşırı yoksulluğu bitirdiklerini ileri sürdü. Selçuk hedeflerinin göreceli yoksulluğu bitirmek olduğunu ifade etti. Selçuk, “Aşırı yoksulluk yok bu ülkede” iddiasında bullundu.
Kadın cinayetleri azalmış!
Kadın cinayetleri verilerine dair bir TV kanalında söylediklerine dair ise Selçuk, “Benim oradaki yanlışım; çok teknik bir konuyu televizyon ortamında paylaşmış olmak. Ama orada benim niyetim bu kadın cinayeti değildir, bunları kabul etmeyelim, esasında kadın cinayetleri az filan değildi. Ama şunu da kabul edelim: Kadın cinayetleri azalıyor, bunu da kabul etmemiz lazım” şeklinde konuştu.
ANKARA
