Bağlar’da kentsel dönüşüm projesinin rant projesi olduğunu belirten meslek odaları, Sur’daki ‘acele kamulaştırma’ kapsamında yapılan ve hak sahiplerinin mağdur edildiği gibi projenin yürütülmemesini istedi
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle Diyarbakır merkez Bağlar ilçesi Kaynartepe Mahallesi’ndeki 53 dönümlük bir alan, riskli ilan edilerek kentsel dönüşüm kapsamına alındı. 250 bin kişinin yaşadığı ve eski Bağlar olarak tabir edilen bölgede, kentsel dönüşüm kapsamına alınan 1. Etap’ta 337 yapı, bin 354 hane bulunuyor. Kentsel dönüşüm alanın 1. Etap’ı olarak belirlenen bu alanda, 7 bin kişi yaşıyor. Kentsel dönüşümle ilgili Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Resmi Gazete’de yayınlandı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı eliyle yürütülecek olan projenin detayları bilinmiyor. Projenin açıklanmasıyla Bağlar Belediyesi, bölgedeki tek katlı metruk binaları yıkmaya başladı.
Şehir Plancıları Odası Başkanı Berivan Güneş ve Mimarlar Odası Şubesi Başkanı Ferit Kahraman, daha önce Sur ilçesinde “acele kamulaştırma” kapsamında yapılan ve hak sahiplerinin mağdur edilmesi nedeniyle Bağlar ilçesindeki kentsel dönüşüm kararına temkinli yaklaşıyor. Meslek kuruluşlarının temsilcileri konuyla ilgili Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) Fethi Balaman‘a konuştu.
Proje kamuoyuna sunulmadı
Şehir Plancıları Odası Diyarbakır Şubesi Başkanı Berivan Güneş, kentsel dönüşümün mimari, hukuki ve şehirsel gelişim boyutlarına odaklanan iktisadi göstergeler ve bunun toplumsal süreçlerle ilişkisine yönelerek, mağduriyetlerin yaşanmaması için siyasal sonuçlarıyla birlikte değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Güneş, “Eski Bağlar bölgesi yapı ömrünü doldurmuş yapıların varlığı ve yapıların depreme dayanıksız olmasından dolayı yasam koşullarını olumsuz etkilemektedir. Öte yandan bölgedeki istihdam oranının düşüklüğü ve hane gelir düzeyinin Diyarbakır ortalamasının çok altında olması, bölgeye ekonomik işlev kazandırılması gerektiğini düşünüyoruz. Şehir Plancıları Odası olarak biz eski Bağlar bölgesinin kentsel dönüşüm mantığından ziyade mevcut kullanıcısıyla bir yeniden canlandırma sürecine girmesini istiyoruz” dedi.
Kentsel dönüşüm projesinin kamuoyuna sunulmadan, demokratik ve katılımcı bir kentsel dönüşüm sürecinin yaşanmadığını dile getiren Güneş, Sur ilçesindeki Alipaşa ve Lalebey mahallelerinde hak sahiplerinin yaşadığı mağduriyete işaret etti.
‘Rantsal dönüşüm’ kaygısı’
Mimarlar Odası Diyarbakır Şubesi Başkanı Ferit Kahraman, kentsel dönüşüm kararının açıklanmadan önce Bağlar Belediyesi’yle iletişime geçtiklerini, kentsel dönüşüme ilişkin bir çalışmalarının olup olmadıklarını sorduklarını, ancak belediyenin kendilerine böyle bir çalışmanın yapılmadığını dile getirdiğini kaydetti. Kahraman, şöyle konuştu: Bir sivil toplum kuruluşu olarak aynı zamanda yarı resmi bir kamu kurumu olarak, bizim istediğimiz bilgilendirme talebinin olmaması ve görüşmelerin kapalı kapılar ardın da yapılması kentsel dönüşümün rantsal dönüşüme evrilmesinden kaygı duyuyoruz. Kentsel dönüşümün hangi program ve proje çerçevesinde gerçekleşeceğine dair herhangi bir bilgi yok dolayısıyla ‘kervan yolda dizilir’ mantığıyla ilerleyecek olan bir süreç bizi bekliyor.
Sur gibi olmasın!
Kahraman, Mimarlar Odası’nın kendilerinin arzu ettiği kentsel dönüşümü, “Bizim üstünde durduğumuz kentsel dönüşümün yerinde dönüşüm üzerinde kurgulanması, burada yaşayan halkın, burada yaşan insanların oluşturduğu sosyokültürel hayatın buradaki insanlar tarafından devam etmesi” olarak tarif etti.
Sur ilçesinde kentsel dönüşüm kapsamında sözleşme imzalandığını hatırlatan Kahraman, “Bu sözleşmeye istinaden orda hak talep edenler ya da bir bedel üzerinden başka bir yerde konut ihtiyacını karşılayacak olanlar ya da orada olacak konut fiyatları ne olursa olsun aradaki farkın bedelinin karşılanacağını ve hak orada hak sahibi olduğu yapıda tekrar kavuşma şeklinde bir takım seçenekler sunulmuştu. İnsanlar da bu seçenekler istinaden sözleşmeler imzalamıştı, ama ne yazık ki bugün Sur içerinde oluşturulan tablo çok farklı bir yere evrildi. Şu anda birçok yapı sahibi haklarını alamadıkları için mahkeme yoluna başvurdu, halen de davaları sürüyor. Burada da gerçekleşecek olan kentsel dönüşümüm Sur örneğinde olduğu gibi bazılarının paya çıkarılacağına, bazılarının ticari faaliyetlerine yönelik bir girişim olacağını dair çekincelerimiz var. Bizim güttüğümüz amaç halkın haklarına kavuşması ve haklarına kavuşacak şekilde dönüşümün yerinde olmasıdır” dedi.
‘Sivil toplum kuruluşlarından öneri alınsın’
Sur’da yaşananların Bağlar’da da yaşanabileceği sonucuna bağlamanın mümkün olduğunun altını çizen Kahraman, “Burada belirlenecek olan çalışma ve programların buradaki insanlarla görüşerek, diğer sivil toplum kuruluşlarının görüş ve öneriler çerçevesinde alınacak kararlar çerçevesinde herhangi bir mağduriyetin yaşanmayacağı bir platform çevresinde çalışmaların yürütülmesi gerektiği ifade ediyoruz” diye ekledi.
‘Halk mağdur edilmesin’
Bölgede yaşayan yurttaşlar da mağdur edilmemeleri kaydıyla kentsel dönüşümü desteklediklerini belirtiyor. Yurttaşlardan Yusuf Aslan, “Eğer buradaki insanları evinden barkından edip, kira parası dahi vermeden yerlerinden etseler, bu kabul edilemez. Düzgün bir iş yeri ve evim olmadığı zaman ben başka yere gidemem. Kiralık ev verip elektrik ve su masrafını gidersinler. Burada bir şey yapılacaksa hakkıyla yapılsın. Biz bunu istiyoruz. Burada her şey göz önünde temellimiz her şey düzgün olsun. Eğer bir şey yapılacaksa halk mağdur edilmeden yapılsın” uyarısında bulundu.
DİYARBAKIR
