Türkiye’de ilk kadın Genel Yayın Yönetmeni olan Gurbetelli Ersöz, 7 Ekim 1997’de yaşamını yitirdi. 2013’te, 7 Ekim “Kürt Kadın Gazeteciler Günü” olarak ilan edildi
Özgür Basın başta olmak üzere Türkiye’de kadın haberciliğine yeni bir soluk getiren Gubetelli Ersöz kimdir? Neler yaşadı? Dağa gitmesine etken nedir? Aradan 23 yıl geçmesine rağmen merak konusu olmaya devam ediyor. Ersöz, 11 Temmuz 1965’te Elazığ’ın Palu ilçesinin Ziver köyünde dünyaya geldi. İlkokulu köyde okurken ailesi Adana’ya göç etti. Burada eğitimine devam eden Ersöz, Çukurova Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü’nü kazandı. Çukurova Fen Bilimleri Enstitüsü’nde ‘Çevre ve Enerji’ üzerine yüksek lisans yaptı. Bunun yanı sıra kimya bölümünde araştırma görevlisi olarak çalıştı. Üniversite yıllarında siyasetle tanışan Ersöz, 1989’da gözaltına alındı. 15 gün boyunca sorguda tutularak, ağır işkencelere maruz kalan Ersöz, tutuklanarak Malatya Cezaevi’ne gönderildi ve 2 yıl tutuklu kaldı.
Nisan 1993’te tahliye edilen Ersöz, Özgür Gündem gazetesinde Genel Yayın Yönetmeni olarak çalışmaya başladı. Ersöz, bununla birlikte Türkiye’nin ilk genel yayın yönetmeni olarak bir ilke imza atmış oldu. Ersöz, Türkiye’nin ilk kadın genel yayın yönetmeni olma özelliğini ise Kürt kadın mücadelesinin bir zaferi olarak tanımlamıştı. Özgür Gündem üzerindeki baskıların devam etmesi, muhabir, dağıtımcıların tutuklanması ve katledilmesinin yanı sıra 10 Aralık 1993’te gazetenin basılmasıyla Ersöz tutuklanır. 1994’te bırakılan Ersöz, 1995’te PKK’ye katılır ve 7 Ekim 1997’de bir çatışmada yaşamını yitirir. Ersöz, dağa gitmesinin nedeni ise “Cezaevinde öyle çok işkence yaptılar ki, ya ölecek, ya da PKK’li olmayı kabul edecektim. Ben yaşamayı seçtim” sözleriyle ifade etmişti.
Ersöz’le birlikte çalışan ve şu anda tutuklu bulunan siyasetçi Gültan Kışanak da verdiği bir röportaj da, Ersöz’ün hiçbir işini sonraya ertelemediğini belirterek, şöyle demişti: “Hep acelesi vardı. İşlerini zamana bırakan, erteleyen, çözümsüz bırakan yaklaşımlara karşı; keskin ve netti. Gurbetelli’nin genel yayın yönetmenliğini kabul ettiği dönemde gazetecilik ateşten gömlekti. Böylesi bir dönemde genel yayın yönetmenliği görevini kabul eden Gurbetelli, büyük bir cesaret, karalılık ve azimle çalışmaya başladı.”
23 yıl geçse de onun güçlü kalemini ardılları yerde bırakmadı. Kürt kadın gazeteciler, Türkiye’de geçmişten bugüne süren tüm baskı ve zorluklara rağmen kurdukları kadın ajansları, kadın televizyonu, dergi ve gazetelerle ilk ve tek örnekler olmaya devam ediyor. Ersöz’ün ardılları olan kadınlar, başta Özgür Basın geleneği olmak üzere Türkiye medyasında kadın bilinci ve bu bilinçle haber yapılması üzerine yeni bir bakış açısı getiriyor. Özgür Gündem geleneğinin devamcısı olan gazetemizin Yazıişleri Müdürü İnci Aydın da Ersöz’e ilişkin konuştu. Aydın, Ersöz’ün Türkiye basın tarihinin ilk kadın genel yayın yönetmeni olmasının kendileri açısından gurur verici olduğunu dile getirerek, “Çünkü cinsiyetçiliğin kök saldığı bir coğrafyada böyle bir misyonun sahibi olmak oldukça güçtür. Ersöz, bunu başarmış bir kadındır. Kadın özgürlük mücadelesini Özgür Basın alanında vermiş, böylece aynı zamanda kendi yoldaşlarını dönüştürmeye dönük bir çabanın da sahibi olmuştur” dedi. Aydın, Ersöz’ün duruşuyla, Özgür Basın geleneğinde yer alan kadınlara umudun ve cesaretin hafızasını bıraktığını söyledi. Özgür Basın geleneğinde kadınların nicel ve nitel olarak sahip oldukları yerin önemli bir kazanım olduğunu dile getiren Aydın, “Bu kazanımları korumaya ve büyütmeye devam edeceğiz. Ne mutlu bize ki Gurbetelli Ersöz gibi kadınların izindeyiz ve onların direniş hafızasını taşıyoruz. Bu vesileyle Ersöz’ü saygıyla anıyorum” diye belirtti.
İSTANBUL
