Kalkınma Atölyesi, “Salgında Ötelenenler” başlığı ile Covid-19 salgınında mevsimlik gezici ve göçmen tarım işçilerine ve onların çocuklarına ilişkin gelişmeleri izleme ve belgeleme çalışmasını yayınladı
Kalkınma Atölyesi, “Salgında Ötelenenler” başlıklı Kovid-19 salgınında dünyada ve Türkiye’de mevsimlik gezici ve göçmen tarım işçilerine ve onların çocuklarına ilişkin gelişmeleri izleme ve belgeleme çalışmasını yayınladı. Kalkınma Atölyesi tarafından 30 Mart – 2 Haziran 2020 tarihleri arasında 67 gün izleme çalışması yürütülerek, elde edilen veriler görselleştirerek harita haline getirildi.
‘İşçilerin yaşam koşulları görmezden geliniyor’
Raporda, Türkiye’de Kovid-19 salgınına dair tedbirler ve kısıtlamaların yoğun olarak uygulandığı dönemde mevsimlik gezici tarım işçilerinin iyi olma hallerinin, çalışma ve yaşam koşullarının ve daha da önemlisi insan haklarının temininin özellikle yükümlülük sahibi kurumların, kamuoyu ve medyanın gündeminde nasıl ve ne kadar yer aldığına ışık tuttuğuna dikkat çekildi. Türkiye’de Kovid-19 salgınına dair vakaların açıklanması ve tedbirlerin uygulanmaya başlaması ilkbahara, yani tarımsal üretimin, dolayısıyla faaliyetlerin yoğunlaştığı ve bu nedenle mevsimlik işçi göçünün başladığı döneme denk geldiği hatırlatılan raporda, “‘Evde kalma’ ve ‘sosyal mesafeyi koruma’ uyarıları ve uygulamaları tarımsal üretimin devamlılığı ve gıda temini için mevsimlik gezici tarım işçilerini kapsamayacak şekilde düzenlenmedi. Böylece halihazırda yıllardır görmezden gelinen ve ihmal edilen bu ailelerin ve işçilerin çalışma ve yaşam koşulları gündemde yerini hızlıca aldı. Ancak odak yine de işçi sağlığı ve iş güvenliği değil, tarımsal üretimin aksatılmadan yürütülmesi ve gıda arzının güvenliğinin sağlanmasıydı” ifadelerine yer verildi.
‘Virüs mü açlık mı ikilemi’
Türkiye’de her yıl yarım milyona yakın insanın mevsimlik tarımsal üretim faaliyetlerinde çalışmak için aileleri ve çocukları ile yollara düştüğüne dikkat çekilen raporda, bu haliyle mevsimlik gezici tarım işçiliği iç göç halinde yaşandığı aktarıldı. Raporda, “Her sene olduğu gibi 2020’de de mevsimsel olarak tarımsal üretimin yoğunlaştığı ilkbahar aylarında tarımda işgücü ihtiyacı arttı. Covid-19 vakaları açısından öne çıkan illerin; İzmir, Konya, Adana olması, buralara çalışmak üzere yola çıkacak işçileri ve tarım aracılarını endişelendirdi. Ne var ki mevsimlik tarım işçileri için virüs mü açlık mı ikilemi yola devam etmeleri ile sonuçlandı” diye belirtildi.
‘Salgının kahramanları ilan edildiler’
Raporda, “İzleme ve belgeleme çalışmasının ilk ayında (30 Mart – 27 Nisan 2020 tarihleri) çoğu ülkede ana akım medyada mevsimlik göçmen tarım işçileri çalışmaya devam eden kilit işgücü olarak kabul edilerek, Kovid-19 salgınının kahramanları ilan edildiler. Tüm dünyayı saran krize önlem olarak sınırların kapatılması ve seyahat kısıtlamalarının uygulanması, birçok ülkede hasat döneminde işgücü açığı oluşacağına ve buna bağlı olarak gıda tedarik zincirinde sorunların yaşanacağına dair senaryoları arttırdı. Böylece hükümetler ve uluslararası kuruluşlar harekete geçti. Hükümetler vatandaşların tarım sektöründe çalışmasını teşvik etmek için tarımda çalışma koşullarını iyileştirme ve günlük veya saatlik ücretleri artırmaya yönelik müdahalelerde bulundu” ifadeleri kullanıldı.
‘Hak kaybına uğradılar’
İzleme çalışması Kovid-19 salgını süresince mevsimlik gezici tarım işçilerinin ve onların çocuklarının yaşam ve çalışma koşullarının değişmediğine yer verilen raporda, onlar için değişen tek şeyin salgın nedeniyle daha fazla gündeme gelmeleri olduğu vurgulandı.
Raporun devamında şu ifadeler yer aldı: “Ne var ki 2020 Haziran itibariyle yani ülkenin ‘yeni normale’ dönüşüyle birlikte kamuoyu ve medyanın mevsimlik tarım işçilerinin insan haklarına ilişkin birkaç aydır süren hassasiyeti de ‘eski normale’ döndü. Tarım aracıları görüşmeleri ile toplanan veriler, 2020 Mart-Nisan ayları süresince birbiri ardına alınan kararlara karşın, tarım alanlarında ve çadır yerleşimlerindeki mevcut şartların mevsimlik tarım işçileri ve onların çocukları için değişmediğine ışık tuttu. Tüm bunlar ‘alınan kararlar ve tedbirler kağıt üzerinde mi kaldı?’ sorusunu akıllara getirdi. Halihazırda yaşam, güvenli ulaşım, insanlık onuruna yakışır, yeterli bir yaşam standardına sahip olma ve güvenli barınma koşulları, insana yakışır, adil ve uygun işte çalışma, ekonomik sömürüden korunma, sosyal güvenlik, sağlık, eğitim, ayrımcılıktan ve şiddetten korunma hakkı ihlal edilen mevsimlik gezici tarım işçisi ailelerdeki yetişkinler ve çocukların hayatları Covid-19 salgını süresince değişmedi, iyileşmedi. Tam tersine gelir kaybı yaşayan, işsiz kalan, hastalığa yakalanan, daha fazla çalışan, çocuk emeğine daha çok ihtiyaç duyan ve daha da yoksullaşan bu aileler salgından her anlamda en çok etkilenenler ve hak kaybına uğrayanlardan oldular.”
MA
