Astana’da ‘çatışmasızlık’ ilan edilen El Nusra kontrolündeki İdlib’e operasyon sinyali verildi. Rusya’nın, Türkiye destekli gruplara kentten çıkmaları için bir ay süre tanıdığı ileri sürülürken, rejim ise Türkmen Dağı’na harekat başlattı
Nazım Daştan-İdlib/MA
Suriye’de yaşanan iç savaş, ülkenin güneyi olarak bilinen Dera ve Kuneytra’dan sonra Dürzilerin yoğunlukta yaşadığı Süveyda Bölgesi’ne kaydı. Türkiye destekli Selefi grupların Şam’dan sonra Dera ve Kuneytra’da çıkmasını sağlayan Suriye ordusu şimdi ise Süveyda’da IŞİD ile çatışıyor. Rusya öncülüğünde başlatılan ve sırasıyla devam eden bu operasyonlarda ABD ve Avrupalı güçlerin sessiz kalması ise tarafların bu konuda anlaştığına işaret ediyor. Cerablus’tan İdlib’e kadar olan hat çatışma bölgesi olarak duruyor. Rusya’nın ise Türkiye ve desteklediği Selefi grupların İdlib’i boşaltmaları yönünde bir ay süre tanıdığı gelen bilgiler arasında.
Son durak Afrin ve İdlib
İç savaşın başlarında büyük bir bölgeyi kontrol altında bulunduran Türkiye destekli ve şimdiki adı Heyet Tahrir El Şam (HTŞ) olan El Nusra ve diğer Selefi gruplar, önce Şam’ın Guta, Kalamun ve Duma bölgelerinden çıkarıldı. Rusya, Suriye,İran ve Türkiye’nin anlaşması sonucu bu bölgelerden çıkarılan gruplar daha sonra Dera,Kuneytra, Ürdün sınırı ve İsrail sınırına uzanan Golan Tepeleri civarından da çıkartıldı. Bu gruplar daha sonra Türkiye ve desteklediği gruplar tarafından Afrin ve İdlib’e yerleştirildi. Özellikle Afrin’e yerleştirilen bu gruplar, bölgenin demografik yapısının değiştirilmesinde de rol oynuyor.
Sırada Süveyda var
Bu bölgelerde operasyonların tamamlanmasının ardından çatışmalar, Suriye’de Dürzilerin yoğunlukta yaşadığı Süveyda’ya sıçradı. Yaklaşık 500 bin nüfusu bulunan Dürziler, tıpkı Kürtlerin bugün öncülüğünü yaptığı sisteme benzer bir yapıyı sahipleniyor. Özerk olma noktasında daha önce taleplerini de dillendiren Dürziler, ayrıca bugüne kadar rejimle hiç çatışmadı. Öncesinde bölge ve çevresinde IŞİD ya da ona bağlı herhangi bir güç bulunmazken, son günlerde Süveyda’ya giren IŞİD, peş peşe saldırılar düzenledi. Sonrasında rejim ile orada bulunan güçler arasında çatışmalar çıkarken,IŞİD’in bu bölgeye rejim eliyle sürüldüğü belirtiliyor. Rejim, bir yandan özerklik isteyen Dürzilerin taleplerini bastırmaya çalışırken, diğer yandan da bölgenin tamamında kontrolü ele geçirmek istiyor. Diğer tarafta ise İran’a bağlı güçler Dera ve Kunytra’da olduğu gibi bu alanda da Ürdün-Suriye sınırından uzaklaşarak, ülkenin iç bölgelerine doğru yöneliyor.
İdlib patlamaya hazır
Suriye sahasında patlamaya hazır bir volkan konumunda olan diğer bir kent ise İdlib olarak görülüyor. Burası daha önce Rusya,İran ve Türkiye arasında sağlanan Astana anlaşması kapsamında Suriye’de “çatışmasızlık bölgesi” ilan edilen 4 bölgeden biri. Anlaşma kapsamında Humus, güneyde Dera ve Kuneytra, Şam çevresinde bulunan Guta, Duma ve İdlib gibi yerlerde “çatışmasızlık” ilan edilmişti. Ancak üzerinden bir yıl geçmeden Suriye rejimi, Rusya’nın desteği ile iki çatışmasızlık bölgesi olan Dera ile Kuneytra ve Guta’yı Türkiye destekli gruplardan temizledi. Türkiye’nin güneyinde 12 gözlem noktasının bulunduğu İdlib’de de hareketlilik başlarken, hem rejim hem de orada bulunan Selefi gruplar karşılık mevzilerini güçlendiriyor.
Rusya 1 ay süre verdi
Türkiye bölgeye Bab El Hewa-Cilvegözü Sınır Kapısı üzerinden askeri sevkiyat yaparken, Suriye rejimine bağlı güçlerin yanı sıra İran’a bağlı milis güçlerin de bölgeye sevk edildiği gelen bilgiler arasında.İdlib’de olası bir operasyon için Kuzey Suriyeli güçlerin de hazırlık yaptığı ve bu konuda Suriye yönetimiyle temas halinde olduğu öğrenildi. Öte yandan Rusya’nın Türkiye ve ona bağlı güçlerin bölgeden çekilmesi için 7 Eylül’e kadar süre verdiği kaydedildi. Astana’nın çöktüğü ve Rusya’nın bu konuda bastırdığı aktarılırken; Türkiye, Rusya ve İran arasında da sıkı bir diplomasi trafiğinin başladığı öğrenildi.
Göç başladı
Her an silahların patlayacağı kentte ise 2 milyon civarında bir nüfus bulunuyor. Yine binlerce Selefi paramiliter gücün de bulunduğu bölgede, hemen sınırındaki Afrin ile aralarında bulunan ve onbinlerce kişinin kaldığı Atme Kampı da yer alıyor. Şimdiden bazılarının bölgeyi terk ettiği yönünde bilgiler gelirken, gidenlerin ise Hatay üzerinden Türkiye’ye geçtiği kaydediliyor. Yer yer meydana gelen çatışmaların ise bölgede büyük bir tedirginliğe neden olduğu aktarıldı. İdlib’e dair gelişmeler de göçe işaret ediyor. Suriye ordusu, Perşembe günü helikopterlerden bıraktığı broşürlerle operasyonun başlayacağını ilan etti. Broşürlerde, “Savaşın sonu yakın, sizi de Suriye’nin geri kalanı gibi yerel mutabakatlara uymaya davet ediyoruz” dendi. Ardından Birleşmiş Milletler’in (BM) Suriye’deki insani yardım koordinatörü Jan Egeland, Suriye’nin kuzeybatısındakiİdlib vilayetinde çatışmaların artması halinde Türkiye’den sınırlarını açık tutması konusunda yardım isteyebileceklerini açıkladı.
Türkmen Dağı’na rejim harekatı
Suriye rejimi dün sabah bir kez daha Cisir Şiğur-Gab Ovası ve Lazkiye kırsalı üçgenine top atışları yapmaya başladı. Rejim güçleri Lazkiye kırsalında Türkmen Dağı ile Kebane tarafları ve Cisir Şiğur kırsalını hedef alırken, top atışlarında sadece maddi zarar meydana geldiği belirtildi. Diğer yandan rejimin iki gün önce başlayan saldırılarının ardından İdlip’de hala sessizlik hakim. Rejime ait savaş uçakları ve helikopterler İdlib kırsalını hedef alırken, saldırılarda Han Şeyhun ve El Teh bölgelerinde en az 12 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi. Şam’ın batısında ise şiddetli bir patlama meydana geldiği kaydedildi, patlamanın sonucuna ilişkin net bilgi elde edilemedi.
