Karadeniz Bölgesi’nde yüzlerce HES ile dereler kurutulup canlı yaşama zarar verildi. El değmemiş olan yerler de sermaye etkinliklerine bağlanırken bu yerlerden biri olan Kamilet Vadisi MNG elinde kan ağlıyor
Yusuf Gürsucu/İstanbul
2018 yılı Ağustos ayında Artvin’in Arhavi ilçesi Kamilet Vadisi’nde deneme üretimine başlayan Kavak HES suyun tünele alındığı Cihani Deresi yatağını kurutmuştu. Kamilet Vadisi’nde 2012 yılında yapımına başlanan 14 megavatlık Kavak HES projesiyle, Cihani ve Kapisre derelerinin sularının 5 kilometre boyunca tünel ve borularla ilçe merkezi Cumhuriyet Mahallesi’nde yapılan Kavak Hidroelektrik Santrali’ne taşındı. HES’le üretilecek elektriğin aynı bölgede kurulacak santralle dağıtılacağı iddia edilirken enerji hatlarının birbirine entegre olması ve bu entegrasyonu içinde 14 MW’lık gücü ile bir katkısının bulnmayacağı gerçeği bu iddiayı boşa düşürüyor. MNG’nin HES’ine enerji alım garantisi verilmesiyle tek kazananın MNG Holding olduğu biliniyor.
Arhavi’ye toplam 15 HES!
2019 yerel seçimlerine kadar AKP’nin elinde bulunan belediye son seçimde CHP’ye geçti. AKP’li belediye, HES konusunda Artvin İl G. Meclisi ile el ele vererek tüm kolaylıkları sağladı. Günlerdir yapılan kampanyaya yönelik sessizliğini koruyan CHP’li belediyeye ise ciddi tepkiler ortaya çıktı. Arhavi’de şirketler, 15 HES projesinin tamamlanması için boşluk arıyorlar. Birçok kez hukuki yolla durdurulan Kavak HES bir yolunu bulan MNG HES’i inşa etmeyi başardı. MNG aynı zamanda, Orta HES projesini aynı bölgede hayata geçirme peşinde. Bunun dışında Durguna Vadisi’ndeki Çamlıca ve Balıklı 1-2-3 HES projeleri ise tamamlanırken, Zurguna Deresi üzerinde Meleşi 1-2 HES’leri var.
Kamilet’te 11 bin tür yaşıyor
Artvin’in deniz kıyında Hopa ve Arhavi ilçeleri bulunuyor. Arhavi bozulmamış halen yaşayan doğal yapısı içinde Kamilet Vadisi’nin özel bir önemi var. Bölgede yaşayanlar vadiyi derinliği nedeniyle gizemli bir vadi olarak tanımlanıyor. Ancak vadi gizemi dağılmış ve son yıllarda taş ocakları ve HES’lerle kuşatılmış durumda. Ayrıca yaylalarında altın vd. madenleri arama çalışmalarına bağlayacağını açıklayan MTA ile Arhavi’nin eşsiz doğası büyük bir yok oluşa sürükleniyor. Kamilet Vadisi’nde yaklaşık 11 bin bitki türü bulunuyor. Bern Sözleşmesi (Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi) kapsamına giren 87 adet canlı türü var. Bu türlerden 3’ü Kamilet havzası sınırları içerisinde yaşıyor. Ayrıca 29 endemik türe ev sahipliği yapıyor. Kamilet ve Durguna Dereleri Bern Sözleşmesi ile koruma altına alınan deniz alası (Salmo trutta labrax) ve büyük benekli dağ alası (Salmo trutta macrostigma)’nın en önemli yaşam alanları olduğu biliniyor.
Arhavi’den Afrika’ya
MNG Holding Arhavi’nin adeta sahibi gibi hareket ederken, MTA’nın Arhavi yaylalarında altın vd. madenler için sondaj çalışmalarını, MNG için mi yapıyor sorusu gündeme gelmekte. MNG Holding madenciliğe Afrika’da başladı ve ilk öğrendiği şey ise doğanın ve işçinin nasıl yok sayılacağı oldu. Burkina Faso’nun Youga Madeni’nde şirketin güvenlik güçleri 1 işçiyi katlettikten sonra köy halkı direnişe başlamış ve ardından işçilerin hepsi işten çıkarılmıştı. MNG, işçilere 30 günde sadece 2 gün dinlenme izni vermek istiyordu. Aylık çalışma gününe göre yapılan hesaplama sistemi yerine “madende bulunma” saatine göre işleyen hesaplama sistemi şirket tarafından dayatılarak mola ve dinlenme sürelerinin maaş dışına çıkarılması sonucu işçilerin isyanı başladı. Burkina Fasolu işçiler işi durdurup direnişe başladıklarından sonra MNG madendeki üretimi Türkiye’den getirdiği 100 civarında işçiyle sürdürmeye başladı.
MNG Holding
MNG Holding’in kurucusu ve sahibi Arhavili. İşte bu MNG’nin kendi memleketi Arhavi’de Kamilet Vadisi’ni katletmekten vazgeçemeyen holding taşımacılık, inşaat, enerji ve madencilik faaliyetlerini yürütüyor. Türkiye’deki kamu ihalelerinin neredeyse tamamını toplayan Limak Holding, Cengiz Holding, Kolin, Kalyon ve MNG Holding, Dünya Bankası’nın listesinde dünyada en fazla kamu ihalesi alan ilk 10 şirket arasında yer almış olması dikkat çekici. Kamu İhale Kanunu’nda 180 değişiklik yapılmasıyla bu 5 şirketin büyük ihalelerin hepsini alması sağlandı. Bu ihalelerin hepsinin davet usulu yapılması ise adrese teslim ihaleler olarak kayda girdi. MNG Holding, Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan’ın destekleri ile Afrika ülkesi Burkina Faso’da altın madeni işletiyor.
