İHD’nin 6 aylık bölge raporuna göre; 997 ev baskını yapıldı, 44’ü çocuk bin 413 kişi gözaltına alındı, 402’si ağır bin 154 hasta tutuklu ölüme terk edildi. İHD Diyarbakır Şube Başkanı ihlallerde artış olduğunu söyledi
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2018 Yılı İlk 6 Ay İnsan Hakları İhlalleri Raporu”nu açıkladı. Dernek binasında düzenlenen basın toplantısında İHD Diyarbakır Şube Başkanı Abdullah Zeytun güvenlik eksenli 25 maddelik yasa paketinin TBMM’de yasallaştırılmasıyla, OHAL sürecinin yarattığı yıkımın kalıcı hale getirilmeye çalışıldığını söyledi. Zeytun, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Özellikle de kentin mülki amirinin olağanüstü yetkilerle donatılmasını öngören ucu açık yasa düzenlemelerin, toplumsal özgürlükleri ve insan haklarını kısıtlayarak demokratik yaşamı gerileten bir sonuç yaratacağı açıktır. Mesela OHAL rejimi süresince toplumsal gösteri ve toplantılara yönelik ‘güvenlik’ gerekçe gösterilerek getirilen hukuka aykırı kısıtlamalar, bu yasal düzenlemelerle ifade ve örgütlenme hürriyetine yönelik anti-demokratik uygulamaları kalıcı hale getirmektedir.”
‘Çatışmasızlığa dönülmeli’
Kürt sorununun çözümünde yıllarca denenen şiddete dayalı, tekçi devlet politikalarıyla yol alınmayacağını dile getiren Zeytun, “Ülkenin acil olarak toplumsal barış ve huzur ortamına ihtiyacı var. Bu nedenle de 24 Temmuz 2015 tarihi itibariyle süre giden ve artış göstererek devam eden çatışma ortamını sona erdirecek şekilde müzakere koşullarının sağlanması amacıyla çatışmasızlığa geri dönülmelidir” dedi. Cezaevlerinde yaşanan işkencelere değinen Zeytun, “Derneğimiz tarafından tespit edilen verilere göre hapishanelerde 402’si ağır olmak üzere toplam 1154 hasta mahpus adeta ölüme terk edilmiştir” dedi. PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerinde devam eden tecride dikkat çeken Zeytun, “Hükümlü mahpus statüsünde bulunan PKK Lideri Abdullah Öcalan, 27 Temmuz 2011’den bu yana avukatlarıyla, yine kendisinin ve aynı hapishanede bulunan 5 siyasi mahpusun aileleriyle 85 haftadır görüştürülmemesi insan hakları ihlalidir. Hapishanelerde kişiye özgü uygulamaların, insan hakları anlayışı ve insancıl hukukla bağdaşmayan bir durum olduğunu özellikle ifade etmek istiyoruz” şeklinde konuştu.
Konuşmaların ardından İHD Bölge Temsilcisi Abdüselam İnce, 6 aylık hak ihlalleri raporunun verilerini açıkladı.
Bölgede, 2018 yılının ilk 6 ayında yaşanan hak ihlalleri şöyle:
“Yaşam hakkına yönelik ihlaller: Keyfi Öldürme, Silah Kullanma yetkisinin ihlali veya dur ihtarına uymadığı gerekçesiyle; güvenlik güçleri tarafından vurulan 3 kişi yaralandı. Hapishanelerde 1 hasta mahpus yaşamını yitirdi. 1 mahpus cezaevinde şüpheli bir biçimde yaşamını yitirdi. 2 mahpus ise yaralandı. 1 kişi faili meçhul saldırılarda yaşamını yitirirken, 5 kişi ise yaralandı. 4 asker ve polis, intihar ettikleri iddia edilerek şüpheli bir şekilde yaşamını yitirdi. 2018 yılının ilk 6 ayında; 1 öğretmen ve 3 doktor gerçekleşen saldırılarda yaralandı. Bölge kentlerinde 2 çocuk, mayın ve sahipsiz bomba patlaması sonucu yaşamını yitirdi. 2’si çocuk olmak üzere toplam 4 kişi de yaralandı. 2’si çocuk ve 1 erkek olmak üzere 3 kişi, kimliği belirsiz kişi veya kişilerce kuşkulu bir biçimde öldürüldü.
593 bölgede 18 kez yasak
Çatışmalı ortamda meydana gelen ihlaller ise şu şekilde: “4 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 15 ilçe sınırlarında bulunan 593 bölgeyi kapsamına alacak şekilde toplamda, 18 kez özel güvenlik bölgesi ilanları gerçekleşti. 4 kent merkezi ve bu kentlere bağlı 12 ilçede bulunan 282 köy/mahalle ve bu köy/mahallere bağlı bulunan 385 mezrayı kapsamına alacak şekilde toplamda, 16 kez sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
Yaşamını yitiren en az 1 örgüt militanına ait cenaze, ailesine teslim edilmedi. Yaşamını yitiren örgüt militanlarının defin edildiği, en az 5 kez mezar/mezarlık tahrip edildi.
18 kadın katledildi
Kadınların yaşam haklarına yönelik ihlaller: “6 kadın intihar etti, 1 kadın da intihar teşebbüsünde bulundu. 18 kadın aile içi şiddet sonucu katledildi, 10 kadın ise yaralandı. 1 kadın cinsel saldırıya maruz kaldı. 6 kadın toplumsal yaşamda, saldırı sonucu katledildi, 3 kadın ise yaralandı. 4 kadın cinsel saldırıya maruz kalırken, 2 kadın da kaçırılarak alıkonuldu.”
251 kişi tutuklandı
Kişi özgürlüğü ve güvenliğine yönelik ihlaller:” 44’ü çocuk bin 413 kişi gözaltına alındı. 1’i çocuk 251 kişi tutuklandı. 997 ev baskını yapıldı.”
52 çocuğa istismar
Çocukların yaşam haklarına yönelik ihlaller: “3 çocuk intihar etti, 3 çocuk da intihar teşebbüsünde bulundu. 3 çocuk aile içi şiddet sonucu katledildi, 7 çocuk ise yaralandı, 6 çocuk cinsel istismara maruz bırakıldı. 4 çocuk toplumsal yaşamda, maruz kaldıkları şiddet sonucu yaralandı. 52 çocuk cinsel istismara maruz bırakılırken, 3 çocuk kaçırılarak alıkonuldu.
İşkence yasağına yönelik ihlaller: En az 1 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı. 32 kişi gözaltı yerleri dışında (sokak-ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 128 mahpus, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. 8 kişi, güvenlik güçlerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, 4 kişi de tehdit edildi. 7 kişi, toplumsal gösterilerde müdahale sonucu veya dövülerek yaralandı.
Sürgünler arttı
Hapishanedeki hak ihlalleri: “112 mahpus, gerekçe gösterilmeden sürgün/sevk edildi. 134 mahpus sağlık hakkı ihlaline maruz kaldı. 114 mahpus ve aileleri arasındaki görüşmeler engellendi. En az 11 mahpus tecrit ve izolâsyona maruz kaldı. En az 4 mahpus hakkında soruşturma başlatıldı. 7 mahpusun haberleşme hakkı engellendi. Ekonomik ve siyasal haklara yönelik ihlaller: Güvencesiz çalışma koşulları sonucu meydana gelen iş kazalarında; 9 işçi yaşamını yitirdi, 10 işçi yaralandı.1328 işçi, işten çıkarıldı. 200 işçi ücretlerini alamadı.”
Gösteriler yasaklandı
Düşünce, ifade ve örgütlenme özgürlüğüne yönelik ihlaller: “11 gazetenin 3 sayısı hakkında toplatma kararı verildi. 1 yayınevine ve 1 gazete temsilciliği bürosuna baskın düzenlendi. İnternet haber sitelerine 7 kez erişim engeli getirildi. Düşüncelerinden dolayı; 6 soruşturma dosyasında 43 kişi hakkında soruşturma başlatıldı. 16 dava dosyasında 66 kişi hakkında dava açıldı. Aralarında siyasetçi ve gazetecilerinde bulunduğu 34 dosyada 52 kişi hakkında değişik hapis cezaları verildi. 15 siyasi parti binası saldırı veya baskına uğradı. Güvenlik güçleri tarafından 10 toplumsal gösteri veya açık hava toplantısına müdahale edildi. Toplantı veya gösteriler, kimi kentlerde süresiz, kimi kentlerde her ay yenilerek yasaklandı. 2018 yılının ilk 6 ayı içerisinde 16 kez yasaklama kararı açıklandı.”Baro işkenceyi raporlaştırdı
DİYARBAKIR
