Salgın günlerinde evde artan şiddete karşı kadın örgütleri, ‘Evde yalnız değilsin’ kampanyası başlatarak, kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi için bir dizi önerilerde bulundu
Koronavirüs salgınının yayılmasıyla yetkililerin “Evde kal” çağrılarıyla toplum izole edilmeye başlandı. İlk vakanın görüldüğü 11 Mart’tan bu yana alınan tedbirler arasında bulunan “Evde kal” çağrısına ilişkin kadın örgütleri tarafından şiddetin artacağı uyarısı yapıldı. Evde kalınan 2 haftalık zaman içinde 18 kadın öldürüldü. Diyarbakır’da Tevgera Jinen Azad (TJA), Rosa Kadın Derneği, Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Merkezi sosyal medya üzerinden “Evde yalnız değilsin” kampanyası başlatarak, kadınlara yönelik şiddetin önlenmesi için bir dizi önerilerde bulunuyor. Konuya ilişkin Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Merkezi Avukat Hatice Demir, Mezopotamya Ajansı’ndan (MA) Aydın Atay’a konuştu. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, her 3 kadından 1’i yakın ilişki içinde olduğu erkeğin şiddetine maruz kalması ve daha önce yaşanmış salgınlarda kadınlara yönelik şiddetin artığını belirten Demir, Çin’de karantina dönemi ile geçen yıl aynı dönem karşılaştırıldığında ev içi şiddetin yüzde 300 artış göstermesinin endişe verici olduğunu kaydetti. Salgının öncelikli mesele olması nedeniyle şiddet uygulayan erkek ile kadının aynı eve kapatıldığını vurgulayan Demir, bu durumun kadınların ihtiyacı olan koruma mekanizmalarının esnetilmesine, karantina sürecinin kadınlar için büyük bir riske dönüştüğünü söyledi.
Acil önlem
Karantina sürecinde acil işler dışında hukuki mekanizmaların tamamen askıya aldığını belirten Demir, yakın veya ciddi tehlike altında olan kadınlara danışmanlık hizmeti vererek, kolluk birimlerine yönlendirdiklerini ifade etti. Polisin 6284 sayılı kanun uyarınca kadının can güvenliğini sağlama ve ihtiyacı olan korumayı sağlama yetkisinin yetersiz olduğuna işaret eden Demir, “İtalya’da Roma belediye başkanı kadınlar için 7/24 mücadele birimlerinin hazır olduğunu duyurdu. Avusturya bu konuya özel yasa hazırlığı içinde. Bu deneyimler karantina sürecinde sivil toplum örgütleri ve hukuk kurumlarından ziyade devletin kadınlar için acil önlem planı yapması gerektiğini gösteriyor” dedi.
12 kadın evde katledildi
Kadın örgütlerinin verilerine göre, karantinada geçen iki haftalık süreçte 18 kadının öldürüldüğünü kaydeden Demir, “Bu kadınların 12’si ev içinde öldürüldü. Diyarbakır’da Dilek Kaya öldürüldü. Yine ev içi şiddete dair başvuruları online veya telefon ile alıp hukuki destek sunuyoruz” diye konuştu. HSK’nin aldığı “6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında verilen tedbir kararlarının yükümlülerin sağlığını tehdit etmeyecek şekilde değerlendirilmesi gerektiği” şeklindeki ucu açık karara tepki gösteren Demir, “Bu karardan tabi ki şiddet uygulayan erkekler faydalanıyor. Burada bir tarafta kadınların yaşam hakkı diğer tarafta şiddet uygulayan erkeğin sağlık hakkı karşılaştırılıyor. Kadının yaşam hakkı karşısında şiddet uygulayan erkeğin sağlığı önceleniyor” dedi. HSK’nin bu kararıyla şiddet uygulayan erkeği cezasız, şiddet gören kadınları ise kaderlerine terk ettiğinin altını çizen Demir, “HSK’nin bu kararı İstanbul Sözleşmesi’ne, temel insan hakları belgelerine ve 6284 sayılı kanuna aykırıdır. HSK kararları uluslararası sözleşmeler ve kanunlar ile güvence altına alınan hakları ortadan kaldıramaz” diye konuştu.
Dayanışma ile aşabiliriz
Türkiye’de ve dünyada salgın giderek yayılırken eve kapanmaktan kaynaklı kadına yönelik şiddet de artış gösteriyor. Rosa Kadın Derneği Başkanı Adalet Kaya, Jinnews’ten Beritan Canözer’e artan şiddet ve alınması gereken tedbirlere ilişkin konuştu.
Salgın nedeniyle toplumun sosyal yaşamdan izole edilmesinin kadına yönelik şiddette artışa sebep olabileceği endişesi taşıdıklarını söyleyen Kaya: “Çünkü ev, birçok kadın için güvenli olmayan, şiddet gördüğü, yaşam hakkının tehdit altında olduğu bir alandır. Koronavirüs salgını, hepimizi hem bireysel sağlığımız hem de toplum sağlığını da düşünmemiz gereken bir yükümlülükle ev içinde kalmaya zorluyor. Birçok kadın için bu durum daha çok emek daha çok hizmet demek ve özellikle de virüsle birlikte daha çok temizlik hizmeti, erkeklerin sürekli evde olmasından dolayı da daha çok iş yükü ve bakım hizmeti demek ki bu çok zorlayıcı olabilir. Erkeklerin, eşit bir yaşam algısını uyandırmak ve tüm bu işlerin kadının sorumluluğu olmadığı bilincinin de oluşmasını sağlayacak görseller, spotlar hazırlamak gerekir.”
3 kat arttı
Kaya, bu zor günlerden sağlıkla çıkmanın öncelikle dayanışma ve mücadeleyi sürdürmekle mümkün olduğunu dile getirerek, tüm dünyada eve kapanmaktan dolayı, gelen raporlarda kadına yönelik şiddetin arttığının görüldüğüne dikkat çekti. Kaya, “Özellikle Çin’de kadın örgütlerinin sosyal tecridin yaşandığı günlere dair paylaştıkları bilgiler, normal zamana göre kadına yönelik şiddetin üç kat arttığını göstermektedir. Bununla mücadele etmek için dayanışma ağları kuran ve 24 saat çalışan hatlar oluşturan İtalya örneği var. Avusturya, hızla kadınlar açısından oluşacak zorlukları öngörerek yasa çıkarma hazırlığında. Bizde ise henüz hiçbir çalışma veya açıklama yapılmadı bakanlık tarafından. Normal zamanda bile şiddet karşısında ilgili birimlere başvuru yapan kadın sayısı çok azken virüsle gelişen sağlık endişesi ve en önemlisi de özel sektörde çalışan kadınların birçoğunun şimdiden işini kaybetmiş olmasından dolayı bu süreçte kadın işsizliği ve kadın yoksulluğunun daha çok artacak olması, kadınların ev içi denen şiddet sarmalından çıkmasını zorlaştıracaktır” diye kaydetti.
Kaya, “Bakanlığın hızla, kolluk, jandarma, hastaneler, ve ilgili tüm birimlere genelgeler göndererek, 6284 sayılı yasanın daha etkin uygulanmasını sağlaması gerekmektedir. Sığınma evlerinin hijyenik koşullarda olduğunun, sağlık ve güvenlik açısından uygun hale getirildiğinin bilgisini daha çok paylaşmalıdır. Şiddet karşısında kadınların 24 saat ulaşabileceği acil durum hatları yaygın ve etkin kullanılmadır. En önemlisi de kadın örgütlerinin daha çok dayanışması ve virüsle gelişen sosyal izolasyonun, kadınlar üzerinde yaratacağı etkileri azaltmak için mücadeleyi birlikte yürütmeleri gerekmektedir” diye belirtti.
Nerelere ulaşılabilir?
Kadın örgütleri, “Evde yalnız değilsin” kampanyasıyla sosyal medya hesapları üzerinden şiddet gören kadınlara ulaşmaya çalışıyor. Kampanya kapsamında şiddete maruz kalan kadınların Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı, Diyarbakır Barosu Kadın Hakları Merkezi, Alo Sosyal Destek Hattı, Rosa Kadın Derneği, polis ve 122 Acil Çağrı Merkezi’ne ulaşmaları isteniyor. Sosyal medya üzerinden çalışmalarını sürdüren kadın örgütleri, Hakim ve Savcılar Kurulu’nun 30 Mart tarihli tedbir kararının kadının yaşam hakkı karşısında şiddet uygulayan erkeğin sağlığının öncelendiğini kaydediyor.
DİYARBAKIR
