Kayyum atandıktan sonra kapanan ve 3 yıldır perdelerini bağımsız bir şekilde açan Amed Şehir Tiyatrosu, bir kısmı tamamlanan yeni yerleşkenin inşası için dayanışma bekliyor
90 yıllarda Diyarbakır’da açılan Şehir Tiyatrosu, belediyeye bir kez daha kayyum atanmasıyla perdelerini kapatmıştı. Şehir Tiyatrosu, 30 yılık serüveninin ardından şimdi perdelerini bağımsız bir şekilde açmasının 3’üncü yılını geride bıraktı. Belediyeden ihraç edilen tiyatrocular, kurdukları Amed Şehir Tiyatrosu’yla (Şanoya Bajêr ya Amedê) yollarına devam etti. Bu süreçte iki Avrupa turnesi, İstanbul, Ankara, İzmir, Batman, Van ve Diyarbakır’ın ilçelerine turneler düzenlendi, Tiyatro Festivali gerçekleştirildi.
Yerlerinin sahne ve seyirci kapasitesi açısından dar olması nedeniyle yeni bir yere taşınan Amed Şehir Tiyatrosu Kayapınar ilçesi Mahabad Bulvarı’nda kiralık bir binayı tiyatro sahnesine göre dizayn etme çalışmasını sürdürüyor. Tiyatro sahnesinin yarısını kendi imkanlarıyla tamamlayan oyuncular kalan kısmının tamamlanması için dayanışma kampanyası başlattı.
Kampanyaya destek verenler, katkıları oranında açılış haftasında yapılacak iki etkinliğe davet edilecek. Destekçiler, yine bir veya beş yıl süreyle tüm tiyatro, konser, film, sergi ve performans etkinliklerine özel davetli olarak katılabilir.
31 sanatçının sözleşmesi feshedildi
Mezopotamya Ajansı’ndan Lezgin Akdeniz’e değerlendirmelerde bulunan ve Amed Şehir Tiyatrosu’nun 30 yıllık bir geçmişi olduğunu söyleyen Oyunculardan Yavuz Akkuzu, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine atanan kayyım Cumali Atilla’nın 2017’nin başında, içinde tiyatrocuların olduğu 31 sanatçının sözleşmesini feshettiğini belirtti. Akkuzu, “Amed Şehir Tiyatrosu 2017’nin Şubat ayında kuruldu. 3 yıllık geçmişi olan özel bir tiyatroyuz. Aslında 30 yıllık geçmişi olan bir tiyatroyuz. Ama son 3 yılını artık özel tiyatro olarak şekillenmiş, biçimlenmiş, öyle kurulmuş bir tiyatroyuz” dedi.
Yeni yerlerinin 540 metrekare olduğunu ve mini bir kültür merkezi olduğunu dile getiren Akkuzu, “Oyun oynayarak, kendi olanaklarımızla maalesef yarısını yapabildik. Diğer yarısı kaldı. Diğer yarısı bitirmek için internet üzerinden hesap açtık. Eğer destek vermek isteyenler varsa oradan bize destekte ve bağışlarda bulanabilir. O destek ve yardımlarla tiyatronun geri kalan kısmını tamamlamak bizim için ciddi bir destek olur. Onun dışında malzeme desteğini de kabul ediyoruz. Ahşabıdır, sandalyesidir, ışıklandırmasıdır, kablosudur. Bazı sivil toplum örgütleri destekte bulundular. Kürt tiyatrosu için bir şeyler yapmak isteyen sivil toplum örgütlerinin desteğine de açığız” diye konuştu.
‘Belediyeden sonra üretim arttı’
Belediye bünyesinden çıktıktan sonra üretimlerinin arttığını dile getiren Akkuzu, bu konuda özeleştiride bulunarak, “Bir özeleştiri yapmak gerekir. Özellikle son 3 yıla baktığımız da Diyarbakır’da 3 özel tiyatro grubu kuruldu. Batmanda 2 ya da 3 tiyatro grubu kuruldu. Müzisyenler, özellikle Kürt kadın müzisyenler albüm çıkarmaya başladılar. Acaba biz belediyelerde merkezi bir şeye mi dönüştük ya da kültürel işler belediye de mi yapılır algısına mı kapıldık. Ya da asimilasyon arttı da mı böylesi üretken bir patlamanın nüvesi ortaya çıktı. Bizden de kaynaklansa bir özeleştirinin verilmesi gerekir. Asimilasyona karşı sanat kurumlarının, tiyatro kurumlarının artması, internet üzerinden bazı sanatçıların iş yapması, bunlar pozitif işlerdir” diye konuştu.
‘Kürt tiyatrosuna özgüven kazandırdı’
Belediye bünyesindeyken organizasyon ve ekonomik destek gibi faydaları vardı. Dikkatimi çekti, mesele orada ulaşamadığımız seyirciye, şimdi ulaşıyoruz. Mesele geçen İstanbul’da oyun oynadık, 500 yakın seyirci geldi. Yani daha çok sahiplenme var. Seyirciyle buluşmamız daha çok arttı. Bu açıdan da pozitif tarafı var. Bu da bize özgüven kazandırması, Kürt sanatının ya da Kürt tiyatrosunun kendi başına, sivil, dışarıda ayakta kalabilme potansiyeli ve özgüveni kazandırdı. Bu müthiş bir şey” diye belirtti.
Bağımsız bir yola girmeleriyle üretimlerinin arttığına işaret eden Akkuzu, “Bu neden kaynaklıdır bilmiyorum. Ama galiba o memuriyet kafasına göre bir iki oyun yapınca yeter mi diyorduk. Ama şimdi ayakta kalabilmek için daha çok üretim yapmak zorundasın. Şimdi 3 yılda 10’na yakın büyük oyun yaptık. Çocuk festivali yaptık. 3 özel festivali kendi olanaklarımızla festival yaptık. Bildiğim kadarıyla Türkiye’de bir ya da iki özel tiyatro grubu festival yapabiliyor. Özel grupların festival yapabilmesi aslında çok ciddi bir şey ve bunu becerebiliyoruz” diye kaydetti.
‘Profesyonellik arttı’
Bu süreçte tiyatrolarının Kurdî özelliğinin belirgin bir hal aldığını vurgulayan Akkuzu, “Şimdi o profesyonellik arttı, o (Kurdî) özellik daha fazla açığa çıkmaya başladı. Mesela Federico Garcia Lorca’nın ‘Kanlı Düğün’ olayı İspanya’nın bir köyünde geçer. Biz Kürdistan’ın bir kentinde geçiyor gibi kostümüyle, jestiyle, müziğiyle dengbêj kullandık. Hamlet’i mesele bir Danimarka beyliğinde değil de Kürdistan beyliğinde geçiyor gibi tasarladık. Şimdi William Shakespeare’in ‘Bir Yaz Gecesi’ni ‘Xwenê Şewekê Havînê’yi aynı şekilde Kurdi jest mimiklerle yapıyoruz. Aynı zamanda çevirilerin dışında kendi oyunlarımız vardı. Diyarbakır Qiriklarını anlatan bir hikaye ‘Daviya Davî’. Bizim arkadaşın, arkadaşlarının başından geçen bir çîrokbêjî, hikaye anlatıcılığı gibi bir formda yaptık. Mem û Zîn’i yeniden tasarladık. Yani kendi hikayelerimizi de birlikte tasarlıyoruz. Bence hepsi toplamda Kurdî biçimiyle yansıtmaya çalışıyoruz. ‘Dünyadan ve kendi hikayesinden uzak kalmama, bu iki dengeden uzak kalmamaya çalışıyoruz” şeklinde konuştu.
‘Neredeyse Kadın: Elizabeth’
Yeni dönemdeki projeleri hakkında bilgi veren Akkuzu, şöyle konuştu: “Yine bir çeviri oyunu önümüzde, Dario Fo’nun ‘Neredeyse Kadın: Elizabeth’ oyunu var. Bunu çeviriyoruz, önümüzdeki bahar aylarında provalarına başlayacağız. Şimdi ‘Kela Dimdim’i Kawa Nemir oyunlaştırmaya çalışıyor. O, bizim elimize gelecek. Ma Müzik’le birlikte müzikal danslı büyük bir proje halinde düşünüyoruz. Onu (Kela Dimdim) Suriçi’nde büyük bir konakta planlıyoruz onu. Mekan tiyatrosu biçiminde düşünüyoruz. Şu an önümüzde bu iki proje var ve mayıs ayı sonu gibi 8’inci Tiyatro Festivali’ni yeniden tasarlıyoruz. Aynı zamanda oyunlarımızın dışında yeni mekanımızda drama eğitimleri, tiyatro eğitimleri başlayacak. Eğitim almak isteyenlere de duyurulur buradan.”
Oyun yazarlığı konusunda eksikli
Kürt tiyatrosunda hala ekollerin gelişmediğini ve yakın zamanda bunun gerçekleşmesinin mümkün olmadığına dikkati çeken Akkuzu, şunları söyledi: “Biz bu eğitimlerimize akademik seviyede, devam ettirme yoluna girmişiz. Ama onun bir forma bir biçime bir anlayışa dönüşmesi, dünya tarihine baktığımız da çok daha var. Biz 40 yıllık bir tiyatroyuz. Modern tiyatro için söylüyoruz. Köy seyirlik oyunlarının formlarını, biçimini onların zaten bir biçimi, şekli şimali, hayat bulma formu var. Ama modern tiyatro için, Kürt tiyatrosu için maalesef çok erken daha. Ama bunun farkındayız. Bunun eğitimleri bunun, çalışmaları, bunun atölyeleri var ve devam ediyor. Buradan da ne çıkar bilmiyoruz. Bakalım ekolle nasıl tanışacağız, göreceğiz.”
Akkuzu, Kürt tiyatrosunda başka bir eksikliğin oyun yazarlığı konusunda yaşandığını sözlerine ekledi.
İnternet ortamında başlatılan kampanyaya destek verip, Amed Şehir Tiyatrosu’nun ihtiyaç duyduğu yeni sahneye katkı sunmak isteyenler kampanya adresine şuradan ulaşabilir: https://fongogo.com/Project/amed-sehir-tiyatrosu-yeni-sahne-projesi-5
