Kürt kentlerinde yapılan araştırmaya göre, ana dilini bilmeyenlerin oranı yüzde 6, Kürtçenin kullanımı azalırken Türkçe kullanımı aynı oranda arttığı ortaya çıktı
Rawest Araştırma şirketi, 21 Şubat Dünya Anadil Günü’nde “Ebeveyn ve çocuk arasında ana dilin durumu” başlıklı bir araştırmanın sonuçlarını yayımladı. Araştırma Eylül-Ekim 2019 tarihlerinde Diyarbakır, Mardin, Urfa, Van, Ağrı, Bingöl, Şırnak ve Dersim kent merkezleri ile bu kentlere bağlı 25 ilçede yapıldı.
3 ile 13 yaş arasında çocuğu olan bin 537 ebeveynle yüz yüze yapılan görüşmelere dayanan araştırmaya katılanların yüzde 53’ünü kadınlar, yüzde 47’sini erkekler oluşturdu. Katılımcıların yerleşim türüne göre ise yüzde 58’i kentlerde, yüzde 38’ilçelerde, yüzde 4’ü ise köyde yaşayanlardan seçildi.
Araştırmanın bulgularına göre; kendi anne ve babaları ile Kürtçe konuşan ebeveynlerin oranı yüzde 48’i iken, kendi çocukları ile Kürtçe konuşanların oranı ise sadece yüzde 13.
Anadili bilmeyenlerin oranı yüzde 6
Araştırmaya katılanların yüzde 6’sı anadilini hiç bilmediği söylerken, yüzde 16’sı anadilini hem konuşup hem yazabildiğini, yüzde 63’ü anadilini konuştuğunu fakat okuyup, yazamadığını, yüzde 15’i ise anadilini anlayabildiği ama konuşmadığı yanıtını verdi.
Kürtçe için istek var çaba zayıf
“Çocuğunuzun Kurmancî/Zazakî öğrenmesini istiyor musunuz?” sorusu yöneltilen ebeveynlerin yüzde 88’i ‘Evet’, yüzde 12’si ‘Hayır’ yanıtı verdi. “Çocuğunuzun Kurmancî/Zazakî öğrenmesi için ne kadar çaba sarf ediyorsunuz?” sorusuna ise katılımcıların yüzde 12’si ‘Çok fazla’, yüzde 11’i ‘Fazla’, yüzde 36’sı ‘Orta düzeyde’, yüzde 17’si ‘Biraz’, yüzde 24’ü ‘Hiç’ yanıtını verdi.
Kürtçe konuştuğunu söyleyen ebeveynlerin oranı yüzde 48
Araştırmaya katılan ebeveynlerin kendi anne, baba ve çocuklarıyla anadillerinde iletişim kurma sıklıklarına da yanıt aranmaya çalışıldı. Anne ve babaları ile “sadece Kürtçe” konuştuğunu söyleyen ebeveynlerin oranı yüzde 48 iken, bunlardan yüzde 13’ü çocuklarının kendileriyle sadece Kürtçe konuştuğunu belirtti.
Yine anne ve babaları ile “sadece Türkçe” konuştuğunu belirten ebeveynlerin oranı yüzde 9 çıkarken, bunlardan yüzde 41’i çocuklarının kendileriyle yine Türkçe konuştuğunu ifade etti.
Ebeveynlerin ortaokullardaki seçmeli ana dil dersi hakkındaki bilgileri de ölçüldü. Buna göre, okullarda seçmeli ders “Olmadığını söyleyenler”in oranı yüzde 32, “Olup, olmadığını bilmeyenler”in oranı yüzde 38 olurken, “Olduğunu bilenler”in oranı ise yüzde 30’da kaldı.
Yüzde 64 Türkçe-Kürtçe eğitim olmalı dedi
Yöneltilen “Çocuğunuzu aşağıdaki okullardan hangisine göndermek isterdiniz?” sorusuna ebeveynlerin yüzde 64’ü “Eğitimi Kürtçe ve Türkçe Eğitimi olan” yanıtı verdi. “Eğitimi Sadece Kürtçe olan” yanıtı verenlerin oranı yüzde 4 olurken, yüzde 11’i “Eğitimi sadece Türkçe olan” yanıtı verdi.
Halkın yüzde 72’si resmi dil Kürtçe-Türkçe olsun istiyor
Araştırma katılımcılarına “Yaşadığınız yerde resmi dil nasıl olmalı?” sorusu da yöneltildi. Katılımcıların yüzde 72’si resmi dil “Hem Türkçe hem Kürtçe olmalı” yanıtını verirken, “Sadece Türkçe olmalı” diyenlerin oranı yüzde 18, “Sadece Kürtçe olmalı” yanıtını verenlerin oranı ise yüzde 11 çıktı.
‘Türkçe kullanım artıyor’
Bu sonuçlar üzerinden “Ebeveynlerin kendi aileleri ile iletişimde ana dili kullanmaları ile çocuklarının ana dili kullanmaları arasında önemli bir düşüş vardır” tespitine yer verilen araştırmada, “Ebeveynlerin anne-baba ile sadece Kürtçe konuşma oranı yüzde 48 iken bu oran çocuklarında yüzde 13’tür. Sadece Türkçe konuşma oranları da bu durumu teyit etmektedir. Araştırmaya katılan ebeveynleri ile çocukları karşılaştırıldığında Kürtçenin kullanımı 1/3 oranında azalmış Türkçe kullanımı aynı oranda artmıştır. İki dilin birlikte kullanıldığı durumda süreç Türkçenin artışı ve Kürtçenin azalışı şeklinde ilerlemektedir” değerlendirmesinde bulunuldu.
Kürtçe kullanımı azaldı
Araştırmada, ebeveynlerin büyük çoğunluğunun çocuklarını Kürtçenin de eğitim sürecinde yer aldığı bir okula göndermek istemesi ve yine yaklaşık 3/4’ü Kürtçenin Türkçe ile birlikte resmî dil olarak kabul edilmesi talebinde bulunulmasına dikkat çekilerek, “Sonuç olarak kullanımı kuşaklar arasında ciddi oranda azalan Kürtçenin eğitim ve bürokraside yer alması talebi de büyük bir oran tarafından sahiplenilmektedir” denildi.
HABER MERKEZİ
