Küresel ısınma nedeniyle kutuplarda sıcaklıklar 21 dereceye ulaşırken felaketler artık daha yakın
Dünyayı tehdit eden küresel ısınma ve buna bağlı iklim değişiklikleri artık önlenemez seviyelere ulaştı. Kutuplarda buzulların erimesiyle birlikte kıyı bölgelerde bulunan verimli arazilerin deniz suyu ile dolması an meselesi. İklim mücadelesi ile ilgili öngörülerin hepsi yeniden değerlendirmeye muhtaç olduğunu gösteren gelişmeler dünyayı büyük bir ekolojik krize sürüklüyor. Güney kutbunda önce 18.3 bir hafta sonra ise 21.75 dereceye ulaşması dikkat çekti. Diğer yandan iklim değişimi nedeniyle dünyada birçok felaket yaşanırken Türkiye coğrafyasında bu nedenle 935 ekstrem doğa olayının yaşandığı açıklandı.
Normali aşan sıcaklık
Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2019 Yılı İklim Değerlendirmesi Raporu’na göre Türkiye’de 2019 yılı içinde, 935 olay yaşanırken bu yıl tüm dönemleri aşan bir yıl oldu. Genel olarak Karabük ve Bitlis dışında ülkenin büyük bir kısmında ortalama sıcaklıklar uzun yıllık ortalamaların üzerinde gerçekleşti. Mevsim bazında ise bütün mevsimlerin ortalama sıcaklıkları normallerin üzerinde oldu. Kış 4.9 dereceyle normalin 1.3 derece, ilkbahar 12.7 dereceyle normalin 0.7 derece, yaz 24.4 dereceyle normalin 1 derece, sonbahar da 23.4 dereceyle normalin 1.9 derece üzerinde sıcaklıklarla geçti.
20 yıldır artıyor
Ülkede 63 merkez, ay içinde en yüksek sıcaklıklarda, bir merkez ise en düşük sıcaklıkta kendi rekorlarını kırdı. Alansal olarak 2019 yağışları ülkenin güneyinde normal değerlerin üzerinde, kuzeyinde ise altında gerçekleşti. Geçen yıl aylık yağışlar şubat, mart, mayıs, eylül, ekim ve kasım aylarında uzun yıllar normallerinden düşük, diğer aylarda normallerin üzerinde gerçekleşti. Ocak ve aralık yağışları ise normallerin çok üzerinde kaydedildi. Ekstrem olay trendlerinde özellikle son 20 yılda artış eğilimi söz konusu.
2018’de 840, 2019’da 935
2019, şiddetli yağış-sel, fırtına, yıldırım, şiddetli kar ve heyelan gibi 935 olayla, en fazla ekstrem olay yaşanan yıl olurken, 2018 yılında ekstrem olay sayısı ise 840’tı. Ekstrem olayların dağılımları yaklaşık yüzde 38 ile şiddetli yağış-sel, yüzde 29 fırtına, yüzde 18 dolu, yüzde 7 yıldırım, yüzde 5 şiddetli kar, yüzde 3 heyelan, yüzde 1 ve daha az oranlarda çığ, orman yangını, kum fırtınası ve sis şeklinde oldu. Rize, Artvin, Ordu, Zonguldak, Muğla, Antalya, Adana ve Osmaniye’de günlük maksimum yağışlar 100 milimetreyi geçti.
Tarihte en sıcak 10 yıl
Avustralya’da görülen geniş çaplı yangınlara atıfta bulunan BM’ye bağlı Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Direktörü Petteri Taalas yaptığı açıklamada, “2020, yoğun hava şartlarının etkisi ve iklim bağlantılı olaylarla 2019’un bıraktığı yerden başladı. Ne yazık ki 2020’de ve gelecek on yıllarda atmosferde sera gazı salımı da dahil rekor seviyede sıcaklıklara şahitlik edeceğiz” diye konuştu. WMO, hem 2015-2019 yılları hem de 2010 ile 2019 arasındaki sürelerin küresel sıcaklık değerleri açısından tarihteki en sıcak beş ve on yıllık dönemler olduğunu bildirdi.
3-5 derece artabilir
WHO açıklamasında, 1980’den bu yana geçen her on yılın bir öncekinden daha sıcak olduğuna işaret edildi. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin 2013’te yayımladığı raporda, küresel ortalama sıcaklık artışının yüzyıl sonuna kadar en fazla 2 derecede tutulması, ideal olarak 1.5 dereceyi aşmaması gerektiği belirtilmiş, bunun için karbon emisyonlarının azaltılması uyarısında bulunulmuştu. Taalas, “Mevcut karbondioksit emisyonu ile yüzyılın sonunda 3 ile 5 santigrat derece sıcaklık artışına doğru gidiyoruz” uyarısında da bulundu. Araştırmcılar, orman yangınlarının sıcaklık artışı, yüksek basınç, düşük nem, düşük yağış ve sert rüzgar koşullarının birleşmesiyle ortaya çıktığına dikkat çektiler. Kapitalist aşırı üretim ve tüketimler dünya da küresel ısınmanın başlıca sorumlusu.
EKOLOJİ SERVİSİ
