İlk gün yayımlanan ortak bildiri ile gerginlik azaldı derken, ABD Başkanı’nın mali yükü paylaştırma ısrarı, NATO üyelerini ‘acil toplanmaya’ zorladı
ABD Başkanı Donald Trump ile başta Almanya olmak üzere Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler arasında, “Ek vergilerin artırılması”, “İran’a ambargo”, “Rusya’ya karşı tutum” ve “üye ülkelerin mali sorumlulukları” konusunda yaşanan gerginlik, birinci gün yayınlanan ortak bildiri üzerindeki mürekkep kurumadan, yeniden baş gösterdi. Kuzey Atlantik Paktı NATO’nun 29 üyesinin Brüksel’deki toplantısının son günü ikili görüşmelere ve basın toplantılarına ayrıldı. Güne, Trump’ın AB ülkelerini suçlayan açıklamaları damgasını vurdu.
Trump’ın yüzde 4 ısrarı
Amerika’nın sesine göre, kriz, NATO zirvesinin ikinci gününde Almanya’ya karşı eleştirilerini yükselten Trump’ın “savunma harcamalarına yapılacak katkının yüzde 2’den yüzde 4’e çıkarılması gerektiğini” dile getiren ısrarı yol açtı. Trump’ın mali yükün paylaşımında AB üyelerini hedef alması üzerine, üyeler acil toplantıya çağrıldı.
Acil toplantı çağrısı
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg tarafından yapılan ‘acil’ çağrıda, 29 üye, müttefiklerin askeri savunma harcamalarına ayırdıkları payların artırılması konusunu tartışmak üzere gündem dışı olağanüstü toplantıya çağırıldı. NATO müttefikleri konuyu görüşmek üzere toplandı.
Makron’dan karşı çıkış
Bu nedenle, toplantıyı gözlemci sıfatıyla izleyen Ukrayna ile Gürcistan salondan ayrılmak zorunda kaldı. Kriz öncesi ABD başkanını ardından basın toplantısı düzenleyen Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron, Trump’ın diğer liderlere GSYİH’nin yüzde 2’sini savunma harcamalarına ayırma hedefini 2024’te değil de hemen gerçekleştirme talebini kabul ettirdiği açıklamasını yalanlayan Fransa Cumhurbaşkanı “Dün çok ayrıntılı bir zirve sonuç bildirisi yayımladık. 2024’te yüzde 2 hedefini teyit ediyor. Hepsi bu’’ diye konuştu. Macron, Trump’ın talep ettiği gibi NATO üyelerinin savunma harcamalarını GSYİH’nin yüzde 4’üne çıkarması hedefinin ‘iyi bir fikir olduğuna inanmadığını’ da dile getirdi. Yayına hazırlandığımız sırada NATO toplantısı devam etmekteydi.
Ortak bildirideki bazı kararlar
NATO üyesi 29 ülkenin katıldığı toplantının ilk günkü oturumu sonrası ortak bir bildiri yayınlandı. Özellikle merak edilen ABD ile gerginliğe yol açan Türkiye’nin S- 400 füze alımı meselesi bildiriye yansımazken, “Rusya’ya karşı caydırıcı önlemlerin alınması” kararının Türkiye-Rusya ilişkilerine nasıl etkileyeceği önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak. NATO Genel Sektreteri Jens Stoltenberg tarafından açıklanan bildiride, en önemli tartışma gündemlerinden biri olan üye ülkelerin mali yükümlülük oranının artırılmasında bir değişim olmadığı ortaya çıktı. Sadece “Her üye ülkenin 2024 yılına kadar GSYİH’nın yüzse 2’sini savunmaya ayırması” vurgusu yapıldı. IŞİD’in Ortadoğu’daki etkinliğinin azaltılması için Irak güvenlik güçlerinin NATO kuvvetleri tarafından eğilecek. Bunun için yaklaşık 250 personelin Irak’a gönderileceği bildirildi. NATO’nun acil durumlarda 30 gün içinde harekete geçirilecek bir müdahale gece oluşturulması kararlaştırıldı. Bildiride, Rusya’nın son zamanlardaki eylemleriyle dünyanın istikrar ve güvenliğini zayıflattığı vurgulandı. Buna karşı caydırıcı önlemlerin alınması ve diyalog yolunun etkili kullanımı kabul edildi. Rusya, Kuzey Kore ve İran’ın tehditlerine karşı hazırlıklı olunması konusunda da görüş birliğine vardığına yer verildi. Bildirisinde ise Türkiye ile terörle mücadelede dayanışma içinde olunacağı ve “Türkiye’nin, terörle mücadelede son 4 yılda üç kez Suriye’den fırlatılan füzelerin hedefi olmasından endişe duyuyoruz” ifadesine yer verildi.
DIŞ HABERLER
