ABD-İran gerilimini tırmandıracak Kasım Süleymani’nin öldürülmesi ile ilgili liderler art arda açıklama yaptı. Irak parlamentosu ise, ülkedeki ABD askerlerinin varlığı ile ilgili olağanüstü toplanacak
Pentagon’un, İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nın ABD güçlerinin konvoyuna yaptığı hava saldırısı sonucunda öldürüldüğünü açıklamasının ardından dünya ‘alarma’ geçti.
ABD-İran arasında gerilimi tırmandıracak suikastin ardından Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi saldırıyı ‘savaşa yol açacak egemenlik ihlali’ olarak niteledi.
ABD’nin bu saldırıyla Irak’ta askerlerinin kalması için yapılan anlaşmayı da ihlal ettiğini söyleyen Abdülmehdi, Irak parlamentosunu acil toplantıya çağırdı. ABD askerlerinin ülkedeki varlığını görüşmek üzere yarın parlamento olağanüstü toplanacak. Irak Başbakanı, ülkenin güvenliğini ve egemenliğini koruyacak bir yasa çıkarılması çağrısı yaptı.
Irak’ta Şii milis lideri Qais Khazali de ‘El Mühendis’in öldürülmesi Irak’taki ABD ordusunun sonu olacak’ dedi. Khazali, ‘bütün savaşçıların tetikte olması gerektiğini’ ifade etti.
ABD’den vatandaşlarına: Irak’ı terk edin
Bu arada ABD Bağdat Büyükelçiliği’nden yapılan açıklamada da Irak’taki tüm Amerikalıların ülkeyi derhal terk etmeleri çağrısında bulunuldu. Elçilik tarafından yayınlanan mesajda, “Irak ve bölgede yükselen tansiyon nedeniyle, Amerika Elçiliği tüm Amerika vatandaşlarını Ocak 2020 Seyahat Uyarısı’nı dikkate almaları ve en kısa sürede Irak’tan ayrılmaları konusunda uyarıyor. Amerika vatandaşları mümkünse havayoluyla değilse karayoluyla diğer ülkelere geçerek Irak’tan ayrılmalılar” denildi.
Rusya ve Çin’den ‘itidal’ vurgusu
Rusya’dan ise itidal çağrısı geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Süleymani’nin öldürülmesinin Ortadoğu’da gerilimi artıracağını söyledi. Rus Senatör Konstantin Kosaçev, Washington’ın Süleymani’yi öldürmesinin ABD ile Irak’taki radikal Şii milisler arasında yeni çatışmalara neden olacağını ve bölgedeki durumun kötüleşmesine yol açacağını söyledi.
Kasım Süleymani’nin öldürülmesine ilişkin Çin’den ilk açıklama geldi. Çin Dışişleri’nden yapılan açıklamada ‘itidal’ çağrısında bulunuldu. Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada güç kullanılmasına her zaman karşı olunduğu, gelişmelerin yakından takip edildiği belirtildi ve başta ABD olmak üzere iki tarafa da itidal çağrısında bulunuldu.
İngiltere’den ‘gerilimi düşürme’ çağrısı
İngiltere Dışişleri Bakanlığı ise saldırının ardından yaptığı açıklamada, tüm kesimlere ‘gerilimin düşürülmesi’ çağrısında bulundu. Açıklamada, “Daha ileri boyuttaki çatışmalar çıkarımıza değil” ifaleri kullandıldı.
Bu arada İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn de gerilimin düşürülmesi çağrısında bulunarak’ ABD’den gelen saldırgan açıklamalarının karşısında durulması gerektiğini’ söyledi.
Suriye: Hain saldırı
Kasım Süleymani’nin ABD tarafından suikastla öldürülmesine Beşar Esad yönetiminden de tepki geldi. Suriye Dışişleri Bakanlığı, Süleymani’nin öldürülmesini kınadı. Açıklamada, “Suriye, İranlı general Kasım Süleymani’nin öldürülmesine yol açan hain Amerikan saldırganlığını kınamaktadır” denildi. Suriye Dışişleri açıklamasında, ABD’nin saldırısının bir suç olduğu belirtildi.
ABD’nin Bağdat’taki büyükelçiliği geçen günlerde İran destekçisi protestocular tarafından sarılmıştı. Büyükelçiliğin etrafındaki kuşatma İran’a yakınlığıyla bilinen çoğunluğunu Iraklı Şii milis güçlerin oluşturduğu Haşdi Şabi’nin çağrısıyla sona ermişti.
İsrail ordusunda Süleymani alarmı
İranlı General Kasım Süleymani ile Haşdi Şabi’nin Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi El Mühendis’in öldürülmesiyle ilgili İsrail’den resmi bir açıklama gelmedi ancak İsrail Ordu Radyosu ‘alarma geçildiğini’ açıkladı. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun ise Yunanistan’a düzenlediği resmi ziyareti yarıda keseceği ifade edildi.
Sistani: Haklı bir gerekçe yok
Irak’taki en yüksek Şii otoritesi Ayetullah Ali Sistani, Süleymani’ye yönelik saldırının “haklı bir gerekçesinin” olmadığını belirtti. Sistani’nin temsilcisi Kerbela’da yaptığı açıklamada, saldırıyı “Irak egemenliğinin açık ihlali” olarak değerlendirdi. Açıklamayı dinleyen yüzlerce kişi “Amerika’ya ölüm” sloganını attı.
Husiler’den ‘misilleme’ vurgusu
İran’ın desteklediği Yemenli Husi milisleri de hızlı misillemede bulunulmasını istedi. Husilerin siyasi bürosundan üst düzey yetkili Muhammed Ali El Husi, “Bu cinayeti kınıyoruz. Hızlı ve doğrudan misillemeler çözümdür” dedi. Husiler, 2014 yılında başkent Sana başta olmak üzere ülkenin geniş bir kısmını ele geçirmişti. Yemen’de BM’ye göre dünyanın en ağır insani krizi yaşanıyor.
Haşdi Şabi: Iraklı yetkililer istihbarat verdi
İran Devrim Muhafızları Ordusu’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis’in, Bağdat Uluslararası Havaalanı yolunda ABD’nin saldırı sonucu öldürülmelerine dair Irak’taki Şii milis gücü Haşdi Şabi’den açıklama geldi.
Yapılan yazılı açıklamada, “İstihbarat bilgisinin Iraklı bazı taraflarca ABD’lilere sızdırıldığının tahmin edildiği” ifade edildi.
Türkiye: Barış zarar görür
İran Devrim Muhafızları komutanı Kasım Sümeymani’ye ilişkin açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı, “Bölgede tırmanan ABD-İran gerginliğinden derin endişe duyuyoruz. Özellikle Irak’ın çatışma alanı haline getirilmesinin hem Irak’ın, hem de bölgemizin barış ve istikrarına zarar vereceği uyarısını kuvvetle tekrar vurguluyoruz” diye belirtti.
BM’den Süleymani açıklaması
BM Genel Sekreterliği Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, Genel Sekreter Antonio Guterres’in Kasım Süleymani suikastının ardından Washington ve Tahran’a itidal çağrısında bulunduğunu açıkladı. Guterres’in her zaman Basra Körfezi’ndeki gerilimin azaltılmasından yana olduğunu kaydeden Haq, “BM Genel Sekreteri, son gelişmeden derin kaygı duyuyor. Liderlerin azami itidal göstermesi gereken vakit geldi. Dünya, Körfez’de bir savaş daha yaşanmasına kaldıramaz. Bu yüzden buna müsaade etmeyecek” ifadelerine yer verdi.
Esad’dan Hameney’e mektup
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, İran Devrim Muhafızları Ordusuna bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin Bağdat’ta ABD saldırısında öldürülmesi nedeniyle İran Lideri Ayetullah Ali Hamaney’e taziye mektubu yolladı. Esad yolladığı mektupta Tahran ile dayanışma içinde olduğunu belirtti.
Mektuba ilişkin yapılan açıklamada, “(Esad) kendi ve Suriye halkı adına İran halkıyla tam dayanışma içinde olduğunu ifade etti ve hayatlarını kaybedenlerin ailelerine derin taziyelerini sundu” ifadelerine yer verildi. Açıklamada ayrıca Esad’ın önde gelen İranlı generalin ölümünün “ABD’nin bölgedeki yıkıcı politikalarına karşı koymadaki direniş eksenini daha da güçlendireceğinden” emin olduğu vurgulandı.
DIŞ HABERLER
