Ekonomide 5 aydır cari fazla olarak verilen haberler ve bunu iktidarın ekonomide ‘başarı’ olarak sunmasının perde arkasında ithalatta azalma, ekonomide daralma ve rekor boyutlara varan işsizlik rakamları var
Her ay yandaş medyada yer alan ‘Türkiye ekonomisi cari fazla vermeye devam ediyor’ haberlerinin arka planında artan işsizlik, ithalat düşüşü ve beraberinde gelen ekonomik daralma halkın yaşam şartların olumsuz etkiliyor. Daha önceki yıllarda da cari açık veren Türkiye ekonomisi 2018 yılından bu yana cari açık sorunu ile karşı karşıya. Yanıtı aranan soru ise, hükümetin ithalatı bastırarak ve her platformda “başarı” olarak sunduğu cari fazla, Türkiye ekonomisinde iyileşmeye mi yoksa yoksullaşmaya mı işaret ediyor?
Ekonomide cari fazlasının verildiği tarihten bu yana ithalatta azalma, ekonomide daralma ve rekor boyutlara varan işsizlik rakamları baş gösterdi.
İthalat düşüşü
Türkiye ekonomisinde cari fazlasının en belirgin kaynağı dış ticaret rakamlarında kendisini gösteriyor. 2018 yılının ikinci yarısından itibaren cari açıkta süren gerileme ile birlikte, ithalatta da büyük düşüşler yaşandı. 2018 Haziran ayı itibariyle ithalatta yaşanan düşüş; sırasıyla 2018 Temmuz ayında 6,7, Ağustos 2018’de 22.7, Eylül 2018’de yüzde 3, Ekim 2018’de yüzde 23,8, Kasım 2018’de yüzde 21,3, Aralık, 2018’de yüzde 28,3, Ocak 2019’da yüzde 27,2, Şubat 2019’da yüzde 16,9, Mart 2019’da yüzde 17,8, Nisan 2019’da yüzde 15,1, Mayıs 2019’da yüzde 19,3, Haziran 2019’da yüzde 22,7, Temmuz 2019’da ise yüzde 8,5 oranında oldu
2019’un diğer aylarında ise ithalatta ortalama yüzde 1 civarında yükseliş söz konusu oldu.
Ekonomi daraldı
Yaklaşık yüzde 80 oranında ithal girdi ile üretim yapılan Türkiye ekonomisi, ithalatın bastırılarak düşmesi ile birlikte daralmaya başladı. Özellikle ithalatta yaşanan düşüş tarihinden 2019’un son çeyreğine kadar, ekonomide sürekli olarak küçülme kaydedildi. İthalatta yüzde 38 oranında artışın sağlandığı Ocak 2018’de ekonomideki büyüme 2018 yılının ilk çeyreğinde yüzde 7,3 iken, ithalatın azaldığı diğer dönemlerde ise ekonomideki daralma sırasıyla 2018 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 5,2 büyüme, 2018 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 1,6 büyüme, 2018 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 3 küçülme, 2019 yılının birinci çeyreğinde yüzde 2,6 küçülme ve 2019 yılının ikinci çeyreğinde ise yüzde 1,5 küçülme olarak gerçekleşti.
1 milyon yeni işsiz
Türkiye’de ekonominin daralması ile istihdam piyasalarındaki azalış, beraberinde rekor sayılara ulaşan işsizlik rakamları ortaya çıkarttı. Öyle ki, TÜİK’in istihdam verileri sonrası her ay İstihdam ve İşsizlik Raporu yayınlayan Türkiye’nin önde gelen işçi konfederasyonlarından DİSK’in en son araştırmasına göre, Ağustos 2018’de 3 milyon 666 bin olan mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı, Ağustos 2019’da 976 bin artarak 4 milyon 642 bine yükseldi.
Yine rapora göre mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki yılın aynı ayına göre 2,9 puan artarak yüzde 11,3’den yüzde 14,2’ye yükseldi. Raporda ayrıca tarım, inşaat ve turizm mevsimi olan Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında da işsizliğin arttığı kaydedildi.
Kaynak: MA / Selman Güleryüz
