Kocaköye bağlı Ambar köyünde ortaya çıkan ve 10 bin yıl öncesine dayanan yerleşim yerinde kazı yapılıyor. Ancak yeni keşfedilen tarih de tıpkı 12 bin yıllık tarihi kent Hasankeyf gibi sular altında kalacak
Ilısu Barajı nedeniyle 12 bin yıllık tarihe sahip olan Hasankeyf sular altında kalacak. Benzer bir durum Diyarbakır’ın Kocaköy ve Dicle ilçeleri arasında inşa edilen Ambar Barajı bölgesinde ortaya çıktı. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Eylem Planı-Silvan Projesi kapsamında bulunan, Diyarbakır’ın Kocaköy ve Dicle ilçeleri arasında 5 yıldır yapımı devam eden Ambar Barajı nedeniyle çay kenarında bulunan birçok köy, yerleşim yeri, binlerce dönüm arazi, bağ ve bahçe sular altında kalacak. Sular altında kalacak olan Ambar köyünün üç ayrı noktasında yapılan arkeolojik kazı çalışmalarının da “Barajdan kurtarma” adı altında gerçekleştirildiği belirtiliyor. Bir yıl önce başlatılan arkeolojik kazı çalışmalarının sessiz sedasız yapıldığı öğrenildi. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü yetkililerinin, çalışmayı yürüten yetkililer ve bilimsel danışmanlara, “Kendilerinden uygun görüş alınmadan, önemli buluntular konusunda basın yayın kuruluşlarıyla kesinlikle bilgi paylaşılmaması” uyarısında bulunduğu ileri sürüldü.
Eserler adeta kaçırılmış
Ambar köyünde Girê Fila ve Girê Haci tepeleri ile eski değirmenin bulunduğu Aşê Zixûl mevkiinde yapılan kazılara dair edinilen bilgilerde, insan kemiklerinin ortaya çıktığı belirtildi. Kazı sırasında birçok buluntunun gün yüzüne çıktığına işaret edildi. Buluntular arasında ciddi miktarda çanak, çömlek, su içme ve saklama kapları, avlanma sırasında mızrak başlarında kullanılan yontulmuş farklı türde taşlar, meteor taşına benzer taşlar, birçok tarihi eser ve üzerinde birçok işaretin olduğu ve başında şapka benzeri bir insan figürünün bulunduğu taşın apar topar alandan alınarak götürüldüğü iddia edildi.
Kemikler okulda tutuluyor
İddialara göre, kazı ekibinin çalışmaları sonucunda ortaya çıkan buluntular ve tarihi eserlerin gizlendiği, insan kemikleri ve iskeletlerinin Ambar köyünde bulunan okulun içinde muhafaza edildiği belirtildi. Kazıların yapıldığı bölge tel örgülerle kapatılırken, köy sakinleri dışında kimsenin bölgeye yaklaştırılmadığı ifade edildi.
Baraj tamamlandı
Ambar Barajı’ndaki yapım çalışmalarının tamamlandığı, ancak su tutulma işleminin kazı çalışmaları nedeniyle gecikmeli gerçekleştirileceği belirtildi. Kazının bir bölümüne başkanlık yapan Dicle Üniversitesi (DÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aytaç Coşkun, kazı çalışmaların, tarihi yapı ve eserlerin barajdan kurtarılmasına dönük olduğunu belirterek, çalışmalarla ilgili bilgi vermekten kaçındı.
10 bin yıllık tarih
Ambar köyünde süren arkeolojik kazı çalışmalarının bir bölümü, Kocaeli Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayşe Tuba Ökse’nin bilimsel danışmanlığında yürütülüyor. Yapılan çalışmalara ilişkin bilgi veren Ökse, kazı çalışmalarında çıkan bulguların doğal yaşamı (Neolitik dönemi) işaret ettiğini söyledi. Kazılarla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın önemli buluntular konusunda basın ve yayın kuruluşlarıyla bilgi paylaşılmaması uyarısını hatırlatan Ökse, “Höyüklerden birisinde iskan, günümüzden yaklaşık 10 bin yıl önce başlamış, ikincisinde ise ortalama 9 bin yıl önce başlamış. İkisi de günümüzden 7 bin yıl önce terk edilmiş. Orta Çağ’da tekrardan iskan edilmiştir” dedi.
Her yer Hasankeyf
Hasankeyf Koordinasyonu, 12 bin yıllık tarihi antik kent Hasankeyf’i sular altında bırakacak Ilısu Barajı’nın yaratacağı tahribata ilişkin Kadıköy Yoğurtçu Parkı’nda “Hasankeyf ve Dicle Vadisi için buluşuyoruz” adıyla bir etkinlik düzenledi. Etkinlikte fotoğraf, belgesel ve tiyatro gösteriminin yanı sıra ekoloji hareketleri tarafından kurulan standlarda bilgilendirme atölyeleri yapıldı. Etkinlik, yönetmen Ali Ergül’ün çektiği “Suyun Ölüm Tarihi” adlı belgesel ile başladı. Ardından Batman Belediyesi Eşbaşkanı Mehmet Demir söz aldı. Hasankeyf’in çığlıklarını duyurmak için geldiklerini söyleyen Demir, “Hasankeyf’i, bu düşmanların elinden kurtarma çığlıklarını İstanbul’a ulaştırmak için geldik. Evet şu anda AKP hükumeti Hasankeyf’in ismini bile yasaklamaktadır” dedi. Hasankeyf’in isminin ve temalarının dahi anılmasına izin verilmediğini belirten Demir, “Onlara inat bütün dünya Hasankeyf’in başına getirilenleri bilecek. Bunları yapanları lanetleyecek, utanç tablolarını alınlarına asacağız. Onlara inat her yerde Hasankeyf diyeceğiz. O bölgenin hafızasını yok ediyorlar. Evet şu anda sular tutulmuş olabilir. Hasankeyf tahliye olabilir ama onlar insanlık tarihinde kaybedecekler. İnsanlığın karşısına çıkamayacaklar. Zafer bizimdir, utanç onlarındır” diye konuştu. Etkinlikte, sanatçılar Ali Doğan Gönültaş, Ayfer Düzdaş, Cem Erdost İleri, Defjen, Merih Aşkın, Metin Kahraman, Taylan Yıldız ve Ümit Taşkıran’ın seslendirdiği ezgiler söylendi. Etkinlik hep bir ağızdan söylenen türkülerin ardından son buldu.
DİYARBAKIR/MA
