Son 1 yıl içerisinde tutsaklara yönelik en az 23 bin 899 ihlal tespit ettiklerini paylaşan İHD MYK üyesi Nuray Çevirmen, 8 ay için de en az 78 bin kişinin tutuklandığını ve böylece cezaevlerinde sayının 329 bine yükseldiğini ifade etti
İnsan Hakları Derneği (İHD) Merkez Hapishaneler Komisyonu, 2023 yıllı cezaevleri hak ihlali raporunu açıkladı. Ankara Kızılay’da bulunan bir otelde yapılan basın toplantısına İHD Eş Genel Başkanı Hüseyin Küçükbalaban, İHD MYK üyesi Nuray Çevirmen’nin yanı çok sayıda kişi katıldı.
Raporu okuyan Çevirmen, hak ihlallerinin ailelerin ve avukatlarının yaptığı başvuru ile İHD’nin yaptığı çalışmalar sonucu elde edildiğini belirtti. edindiğini paylaştı.
En az 23 bin hak ihlali
Çevirmen, 2023 yılında Türkiye’deki 51 kentte bulunan 6 tanesi açık olmak üzere toplam 147 cezaevinde en az 23 bin 899 hak ihlalin yaşandığının bilgisini paylaştı. Cezaevlerinde tutsaklara dönük hak ihlallerinin gün geçtikçe arttığına dikkati çeken Çevirmen, “Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü, siyasi, yabancı uyruklu, hasta tutsaklar, yaşamını yitiren tutsaklar, LGBT+ bireylerin yanı sıra engelli, bebek ve kadınlara ilişkin verileri de kamuoyuna açıklamıyor. 2023 yıllında 19 yeni cezaevi açıldı. Bunun yanı sıra 2024 yıllında ise 12 cezaevi açılması planlanıyor. Bu da göstermektedir ki; Türkiye’nin mevcut iktidar anlayışı genel itibariyle insanları hapsetme üzerine bir gelecek tahayyülü öngörmektedir” dedi.
8 ay da 78 bin tutuklama
Çevirmen, 8 ayda 78 bin kişinin tutuklandığını ve cezaevlerinde bulunanların sayısının 2 Mayıs itibari ile 329 bine yükseldiğini kaydetti. Tutsakların yaşadığı sağlık sorunlarını da tek tek sıralayan ve bu ihlallerin ortaya çıkmasına neden olan uygulamaları da “insanlık onuruna aykırı” olarak belirten Çevirmen, özellikle hasta tutsakların durumunun ağır olduğunu belirtti.
En az 42 kişi hayatını kaybetti
Çevirmen, sağlık hakkı ihlali ile ilgili 6 bin 639 ihlal tespit ettikleri ifade ederek, “2018 yıllından beri cezaevlerinde en az 2 bin 258 kişi yaşamını yitirdi. 2023 yıllında da en az 42 kişi yaşamını yitirdi. 3 Nisan’a kadar süren dönüşümlü açlık grevine 91 cezaevinden yaklaşık olarak bin 997 kişi katıldı” dedi.
İşkence arttı
İşkence başlığı altında yaşanan ihlallere de işaret eden Çevirmen, en az 17 bin 218 ihlalin meydana geldiğini söyledi. Çevirmen bunlardan 772’sinin darp, tehdit ve hakaret, 175’nin çıplak arama, 567 ağız içi arama, 252 ayakta sayım, 240 havalandırma hakkının engellenmesi olduğunu kaydetti.
169 ayrımcı ihlal yaşandı
Çevirmen yaşanan oda ve koğuşlarda yaşanan sorunlar, ajanlık dayatması, kameraların yaşam alanlarına konulması, baskın ve aramalarda eşyaların dağıtılmasının yanı sıra pek çok konuya da dikkati çekerek, 169 ayrımcılık yasağı ihlalinin de yaşandığını söyledi. Sosyal aktivitelerin engellenmesine ilişkin ise 2 bin 246 iletişim ve haberleşme hakkı ihlalinin de yaşandığını dile getiren Çevirmen, 2 bin 216 bin bilgiye erişim hakkının gasp edildiğini aktardı.
İdare ve Gözlem Kurullarının yol açtığı ihlallere de değinen Çevirmen, “Yönetmeliğin uygulanmaya başlandığı tarihten, 2023 yılı sonuna kadar en az 426 mahpusun tahliyeleri belli periyotlarla engellendi” dedi.
Tecrit ağırlaştı
PKK Lideri Abdullah Öcalan’a yönelik uygulanan tecrit ve yansımalarına da dikkati çeken Çevirmen, tecridin pek çok uluslararası normlara aykırı olduğunu anımsattı. Çevirmen, PKK Lideri Abdullah Öcalan ile görüşmek üzere 29 Kasım 2023’te başvuru yaptıklarını ancak Adalet Bakanlığı’nın hala herhangi bir yanıt vermediğini söyledi.
Y VE S Tipi olarak bilinen cezaevlerinde tutulan tutsakların tecrit altında olduğunu aktaran Çevirmen, havalandırma saatinin çok az olduğunu ve bunun tutsakların ruhsal ve bedensel sağlıklarını bozduğunu ifade etti.
En az 13 kadın tutsak var
Cezaevlerinde en az 13 bin 819 kadın tutsağın yanı sıra en az 2 bin 983 çocuk tutsağın olduğunu da paylaşan Çevirmen, “Koğuşlar bu kameralarla 24 saat izleniliyor. Ayrıca iç kameralar banyo-tuvalet kapılarını görürken, dış kameralarda yatakhane ve tuvalet içlerini görüyor. Kadın Mahpuslardan 21 hapishaneden 203 başvuru alınmıştır” diye belirtti. Çevirmen, LGBT+ bireylere de yönelik ayrımcılık ve insanlık dışı uygulamalara dikkat çekti.
Kaynak: MA
