Türkiye ile Rusya arasındaki askeri-siyasi ilişkilerin derinleşmesi üzerine ABD, Yunanistan, Kıbrıs ile ABD-Doğu Akdeniz Enerji Merkezi kurulması adımı attı.Yakında Exxon’un Kıbrıs sularında boy göstereceği iddia ediliyor
ABD, Doğu Akdeniz’de etkisini artırmaya çalışan Türkiye’nin Libya’ya asker göndermesi anlaşması imzalamasının yarattığı kriz büyürken ABD Başkanı Donalt Trump da Doğu Akdeniz krizine el attı.
ABD’li Türkiye uzmanı Aaron Stein, ABD Başkanı Donald Trump’ın Türkiye’yi daha fazla koruyamayacağını, S-400 yaptırımlarını uygulamak zorunda kalacağını belirterek, Doğu Akdeniz’in “tehlikeli bir tırmanışa” sahne olacağı uyarısında bulundu.
ABD’de Kongrede kabul edilen, belirli koşullar ve sınırlamalar altında Kıbrıs’a silah ambargosunun kaldırılmasını öngören “Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji İşbirliği Yasası” geçen hafta ABD Başkanı Donald Trump tarafından onaylandı. Bu tasarı “Federal hükümet bütçe yasası” olarak bilinen tahsisatlar yasa tasarısına eklenmişti. Yasanın bir bölümünde, ABD’nin Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail ile Doğu Akdeniz’deki iş birliklerine vurgu yapıldı. Akdeniz, Ege ve Ortadoğu’da “tek taraflı, uluslararası hukuku ihlal eden ve iyi komşuluk ilişkilerini zedeleyen davranışlara karşı olunduğu” ifade edildi. ABD’nin müttefikleri arasında enerji güvenliğini sağlaması gerektiği kaydedilen yasada, Avrupa’nın Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltacak Güney Hattı ve Adriyatik Boru Hattı’nın inşasının önemine dikkat çekildi. Kıbrıs ile ilgili bölümünde ABD’nin 1987’den bu yana bu ülkeye uygulamakta olduğu silah ambargosunun şartlı olarak kaldırılması (şart Rus gemilerinin bölgeye alınmaması) öngörülüyor. Yasada ayrıca Türkiye adı vurgulanmasa da bölgede “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası” (CAATSA) yaptırımları kapsamına girecek adımlardan uzak durulması gerektiği vurgulandı. Ayrıca İsrail, Yunanistan, Kıbrıs ile Doğu Akdeniz’deki enerji iş birliğini kolaylaştırmak için ABDDoğu Akdeniz Enerji Merkezi kurulması öngörülüyor.
Nisan 2020 vurgusu ABD’nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Dış Politika Araştırma Enstitüsü’nün Ortadoğu Programı Direktörü Aaron Stein, DW Türkçe’nin sorularını yanıtlarken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın iki ülke ilişkilerinde tansiyonun düşürülmesine dönük çabalara destek olmadığına işaret etti, bu nedenle ABD Başkanı Donald Trump’ın Türkiye’yi daha fazla koruyamayacağını, yaptırımları uygulamak zorunda kalacağını söyledi: “Uyarılmasına, adeta yalvarılmasına ve bir kez daha alternatifler sunulmasına rağmen Türkiye gitti Rusya’dan S-400’leri aldı. Bütün bunlara rağmen, Trump hala yaptırımları uygulamaya sokmadı ve Trump’a yakın isimler kongrede, daha da ağır yaptırımlar içeren bir hayli çılgın tasarıları önlemek için uğraşıyor… Kanımca baskı o kadar artacak ki bir adım atılmak zorunda kalınacak. Pazarlık yapmayı kabul etmeyen Türkiye, bir çözüm yolu bulunması için çabalayanlara da yardımcı olmuyor. Böyle devam ederse, benim tahminime göre, Nisan 2020’de yaptırımlar konusunda bir hareketliliğe tanık olacağız.”
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’e kıyı ülkelerle restleşerek sondaj çalışmaları yapması, Trablus yönetimiyle asker gönderme yanlaşması yapması hamlelerinin hedefinde Rusya’nın bulunduğunu, ancak gelinen noktada Türkiye’nin de bu ittifaktan dışlandığına işaret eden Stein, Türkiye’nin Libya ve Kuzey Kıbrıs’a yönelik attığı adımları da “zayıflığın bir göstergesi” olarak nitelendirdi.
ExxonMobil’e taciz olursa…
ABD’li enerji şirketi ExxonMobil’e işarete den Stein şöyle devam etti: “Türkiye dışlanmış durumda. Üstelik Kıbrıs sularına giren donanmaları ve yasa dışı sondaj çalışmalarıyla da Türkiye pek de sempati toplamıyor… Ankara’nın gerçekten bu bölgede müttefiki yok, kalmadı… Bendeki bilgi, Exxon şirketinin yakınlarda Kıbrıs sularında boy göstereceği yönünde. Türkiye’nin bir ABD şirketini taciz etmesi çok da iyi sonuçlanmaz. Gerilim daha da tırmanır… Ayrıca bu konuda AB de yaptırım araçlarına sahip ve gelişmeler bu yönde seyretmeye devam ederse Türkiye’ye karşı bu yaptırımları devreye sokacaklardır.”
ABD Başkanı Trump’ın Savunma Bakanlığı’nın 2020 bütçesini onaylamasıyla birlikte Rusya’dan Avrupa’ya aktarılan doğalgazı iki katına çıkarma amacıyla hazırlanan Kuzey Akım 2 projesinde yer alan şirketlere yaptırım uygulanması da öngörülüyor.
ANKARA
